Sinds 2018 zijn twee projectperiodes van het provinciale talentontwikkelingsprogramma TalentHub Brabant geweest. Onlangs besloot de provincie Noord-Brabant om vanwege het succes in 2023 en 2024 het programma voort te zetten. Mooi nieuws en vandaar in dit Signalement: drie getalenteerde Brabantse makers, allen (ex)deelnemers aan het programma. Filmmaker Dwight Fagbamila, componist/muzikant Mathijs Leeuwis en schrijver/theatermaker Corinne Heyrman.
Denken in licht en kleur
“Wat een verademing. Een jonge maker die denkt in licht en kleuren. Die soms met alle overmoed die bij zijn leeftijd en ambitie hoort stilistisch iets te ver doorschiet, maar kom hier met dat Gouden Kalf voor Bravoure.” Zo opent Filmkrant haar recensie over Femi, het speelfilmdebuut van Dwight Fagbamila. De film werd geselecteerd voor de debuutcompetitie tijdens het Nederlands Film Festival in september. Hoofdrolspeler Yannick Jozefzoon werd genomineerd voor een Gouden Kalf. Vanaf 29 september draaide de film in de bioscopen. De film vertelt het verhaal van Dennis, die net nu de wereld voor hem open ligt wordt geconfronteerd met het aanstaande vaderschap. Zestien jaar geleden was hij getuige van de zelfmoord van zijn Nigeriaanse vader, en door de naderende geboorte van zijn eigen zoon wordt de strijd tussen Dennis’ innerlijke demonen alsmaar heftiger.
Invloed van een afwezige vader
Fagbamila is geboren in 1993 te Eindhoven en studeerde in 2016 af aan de Academie St. Joost in Breda. Hij maakte de indrukwekkende afstudeerfilm Babatunde, die lovende kritieken kreeg. “In mijn afstudeerfilm Babatunde onderzocht ik ook de invloed van een afwezige vader, het mysterie dat daarbij komt kijken, en hoe de personages dat vacuüm proberen op te vullen. In Femi heb ik dat verder uitgediept. De band die ik heb met mijn vader, zijn vertrek uit Nederland, mijn gemis aan zijn/onze cultuur, en hoe je je als gemixte jongen verhoudt in een witte omgeving liggen daaraan ten grondslag”, zei hij in een interview met Filmkrant.
Dwight, fotograaf: Benny Stroet
Filmlocatie Eindhoven
“De stad Eindhoven, zelden te zien in Nederlandse films, heeft prachtige filmlocaties te bieden, zo blijkt. Fagbamila laat grauwe straten, leegstaande gebouwen en het PSV-stadion baden in een gloedvol licht”, schrijft Pauline Kleijer in haar recensie over Femi in De Volkskrant. Fagbamila zegt daarover in het NRC: „Ik zie Eindhoven als een zoekende stad na het vertrek van Philips. Grote bedrijfspanden hebben heel lang leeggestaan en krijgen nu allemaal nieuwe, hippe bestemmingen. Dat zoekende karakter van de stad vond ik een mooie spiegel voor het karakter van de hoofdpersoon.” Sabeth Snijders merkt in NRC op dat de locaties zorgen voor een onwezenlijke sfeer, die wel past bij een film die rauw realisme combineert met mystiek. Kleijer spreekt over de vanzelfsprekendheid waarmee de filmmaker een magische wereld met aards realisme verbindt.
In het interview met Filmkrant zegt Fagbamila dat zijn volgende film een thriller/horrorfilm wordt. Hij wil thema’s als racisme, en de invloed van (voor)ouders verder onderzoeken binnen dat genre.
Van singer-songwriter naar stadscomponist
Op 10 december 2020 werd Mathijs Leeuwis, geboren in Waalwijk in 1985, gepresenteerd als stadscomponist van Tilburg voor de jaren 2021/2022. De functie van stadscomponist is een initiatief van de provincie Noord-Brabant en concertorganisatie De Link met als doel nieuwe gecomponeerde muziek beter onder de aandacht te brengen. Leeuwis was in het eerste gedeelte van zijn carrière singer-songwriter. Maar op zeker moment kon hij zichzelf niet meer verrassen: „Ik voelde me opgesloten in mijn genre.”, vertelde hij in het NRC in januari 2021. Hij haalde al zijn werk van Spotify en andere kanalen en besloot zich als musicus helemaal opnieuw uit te vinden.
Pedal steel gitaar en tape
Hij ontdekte de pedal steel gitaar. “In Amerika noemen ze hem de sad machine”, zegt hij in een interview met Brabant Cultureel. “En dat klopt ook wel, het geluid is erg melancholisch. De pedal steel past dan ook goed bij de countrymuziek waarmee hij meestal wordt geassocieerd. Maar je kunt er veel meer mee.” Hij maakte in 2018 het instrumentaal album ‘Galibier’, geïnspireerd door zijn hobby, het wielrennen. En hij verlegde zijn focus naar de tape, vanwege zijn fascinatie voor imperfectie.
In 2020 verscheen ‘Généalogies‘, ‘an ode to our failing memory. Go forth, forget and recreate.‘ Een centrale plek binnen Leeuwis’ stadscomponistschap is de nieuwe analoge opnamestudio Het Concreet, ondergebracht in de Tilburgse muziekwerkplaats Dock Zuid, waar hij werkt met Kytopia-grondlegger Mathijn den Duijf.
Klanken als kleine lijstjes
Voor MEST schreef Leeuwis over wat hij ambieert als stadscomponist. “Ik wil maar zeggen: als kunst een uitdrukking is van het waarachtige leven, heeft een perfecte wereld weinig te maken met de werkelijkheid. Daarom zie ik het als mijn taak om hier en daar een lampje te zetten op de ‘happy little accidents’ die onze wereld uiteindelijk menselijk maken. Je zou me wellicht kunnen zien als lijstenmaker. Zoals een lijst rondom een schilderij ervoor zorgt dat een alledaags beeld met rust wordt bekeken en er aandacht ontstaat voor de penseelstreken die normaal opgaan in het totaal, zo zou ik willen dat mijn klanken kleine lijstjes vormen rondom de vaak vanzelfsprekende beelden en patronen in de stad.” Een voorbeeld van een van zijn initiatieven is het project Taping Tilburg. Vijf componisten werden uitgenodigd om zich te laten inspireren door een Tilburgse wijk en geluidsopnames die Leeuwis daar heeft gemaakt. Om vervolgens composities te maken over die wijk. Het project werd op 29 oktober gepresenteerd.
Feedback als gids
In september verscheen ’Généalogies // 2’. “Het grootste verschil met mijn eerdere werk rondom het thema van zelfgenererende werkelijkheden is de focus op feedback als de belangrijkste creatieve kracht. Généalogies // 1 ging over het maken van kopieën totdat er geen origineel meer over was. Deze keer gebruikte ik feedback als mijn gids. Alles zou kunnen dienen als geluidsbron, zodra ik het geluid maar teruggaf aan de oorspronkelijke bron. Magie kwam meer dan eens voorbij.”, schreef hij op de site van TalentHub Brabant.
Het begin en zijn oneindigheid
Corinne Heyrman (1994) studeerde Woordkunst in Antwerpen. Ze woont sinds drie jaar in de Eindhovense wijk Woensel-West. Ze schrijft proza en non-fictie, maakt theater en radio. Haar debuutroman ‘Het begin en zijn oneindigheid’ verscheen in mei 2022 bij De Arbeiderspers. Het verhaal gaat over Marcel die op hoge leeftijd met een depressie in een psychiatrisch ziekenhuis belandt, waar zijn kleindochter jaren daarvoor ook verbleef op de afdeling eetstoornissen. Ze komt hem dikwijls opzoeken en bespreekt haar vragen in een radiodocumentaire. Ranne Hovius merkt in haar bespreking op dat de schrijfster veel van zichzelf in de verteller heeft gestopt, zoals het gegeven dat ze kind van een donorvader is. “Ook met het maken van een radiodocumentaire, het basisverhaal voor haar romandebuut, is ze dicht bij huis gebleven en dat werkt op het oog prima. De gezichtspunten van de betrokkenen worden op een natuurlijke manier verweven. En een documentaire vraagt om een duidelijke afronding.”
Psychische kwetsbaarheid
Dat laatste blijkt lastig, maar Hovius schrijft dat dat een mooi verhaal natuurlijk niet in de weg hoeft te staan. “En schrijven, een verhaal vertellen, kan ze zeker.” Vooral de scènes waarin ze erin slaagt de lezer dicht bij de ervaringen van de anorexiapatiënt te brengen, zijn “beeldend, dan weer geestig, dan weer pijnlijk en bij vlagen hartverscheurend.” Een boek over psychische kwetsbaarheid dat zou zomaar een zwaar boek kunnen worden, maar Heyrman ontwijkt deze valkuil meesterlijk, vindt Anneke van Wolfswinkel. In een gesprek met haar, zegt Heyrman: “In plaats van alleen te beschrijven wat zij dénkt, probeer ik de lezer te laten voelen hoe het is om te gruwen van sissende boter in een pan, en hoe je rilt van de kou onder drie dikke truien.” Heyrman draagt op 3 november tijdens Crossing Border voor uit het boek, begeleid door trompettist, geluidskunstenaar en producer Milan Mes.
Corinne Heyrman, fotograaf: Aswin Baaijens
Verzamelen van verhalen
In de projecten van Heyrman speelt het verzamelen van verhalen een grote rol. “Ik vind het belangrijk om ‘de omgeving’ mee te nemen in mijn werk. Toen ik afstudeerde, maakte ik een voorstelling over het belang van afkomst in een sociale woonwijk in Antwerpen. Toen ik mijn script aan de wijkbewoners die mee zouden spelen presenteerde, bleek dat de Nederlandse taal niet het beste communicatiemiddel was. Door deze samenwerking met mensen van buiten de kunstwereld heb ik geleerd om beeldend aan het werk te gaan, om flexibel te zijn en met de omgeving mee te bewegen. Dat probeer ik nog steeds te doen als maker.”
Coronamonologen
In de theatervoorstelling Coronamonologen vertellen inwoners van Cranendock vanuit hun eigen perspectief hun persoonlijke ervaringen gedurende de coronatijd. Heyrman interviewde daarvoor een vijftiental mensen om een beeld te schetsen van de impact van corona op de samenleving en daarnaast ook een bijdrage leveren aan het verwerkingsproces. Theatermaker en regisseur Ellen ten Haken maakte er een theatervoorstelling die vanwege corona eind 2021 niet door kon gaan. Eind november gebeurt dat alsnog.
TalentHub Brabant
Voor meer informatie over de werkwijze van TalentHub Brabant, lees eens het interview met Iduna van de Ven, de coördinator van TalentHub Brabant. Of luister naar de podcast met een gesprek tussen TalentHub deelnemers Corine Heyrman en Remy Alexander.
Maandelijkse column
Ton van der Linden (documentalist Kunstloc Brabant) signaleert in zijn maandelijkse column actuele ontwikkelingen bij Brabantse makers.
Al het cultuurnieuws uit Brabant en de rest van Nederland op een rijtje, vind je in Trends & Ontwikkelingen op Kunstloc Brabant.
