Onderzoek en experiment behoren niet alleen toe aan de wetenschap. Hoe we in de wereld staan als individu en hoe we ons verhouden tot een ander, is een belangrijk gegeven voor kunstenaars. Indachtig Plato, die beweerde dat muziek en ritme hun weg vinden tot in de geheime plaatsen van de ziel, drie Brabantse makers.
Geschreven door: Ton van der Linden
Katja Heitmann
Een archief van bewegingen bouwt choreograaf Katja Heitmann in haar project Motus Mori op. Door middel van bewegingsinterviews dragen doodnormale mensen hun houdingen en bewegingen over op de dansers die bij het project betrokken zijn. Die danser analyseert de bewegingen en de houdingen, en geeft die vervolgens door aan de andere dansers. Zo worden die houdingen en bewegingen bewaard. De dansers verzamelen en bewaren de bewegingen niet alleen, maar tonen die ook op de dagdelen dat het archief is opengesteld voor het publiek.
Onlangs was het project te zien in de Nieuwe Vorst in Tilburg. De dansers togen naar het klooster om ook de bewegingen van de Zusters van Liefde op te tekenen. Heitmann: “De zusters zijn zelf ook bezig met het bewaren van hun erfgoed. Ze vertelden ons over de professie. Daarbij lagen zusters op de grond, het voorhoofd op de handen.” ‘De schoonheid van de vertraagde beweging’, aldus Jeroen van den Heuvel in zijn uitvoerige beschouwing in 8weekly.
Jan Wessendorp
Het werk van de inmiddels tachtigjarige kunstenaar Jan Wessendorp gaat over hoe de aardse mens met al zijn talenten dienstbaar kan zijn aan de innerlijke mens. Albert Hagenaars sprak met de kunstenaar over zijn carrière. Hij kwam in 1970 terecht in Bergen op Zoom om in Halsteren een programma voor creatieve therapie op te zetten. De psychiatrie trok hem aan omdat het de relatie van oorzaak en werkingen bestudeert. Schilderen is voor Wessendorp het worstelen met impulsen, het toegankelijk worden voor impulsen. Uiteindelijk waren de therapeutische activiteiten nadelig voor hem.
“In de creatief-therapeutische begeleiding ontstond natuurlijk een jargon, begrippen waarmee je aan andere behandelaars je inzichten en bevindingen kon overdragen. Dit web van denken en concluderen werkte in mijn eigen atelier remmend. Het was alsof ik in een gevangenis was komen te zitten. Ik wist ermee te moeten stoppen!” Later gaf hij les op academie St. Joost. Ook dat gaf uiteindelijk problemen in zijn atelier. “Het was een voortdurend beschikbaar stellen van mijn eigen ervaring en gedachtegoed. Dat hield in dat ik me constant naar buiten moest keren. Het theoretiseren begon problemen te geven in mijn eigen atelier; denken en willen zijn de grootste vijand van de kunst! Wanneer de ziel zich wil uiten in de kunst mag er geen theorie of gedachte tussen komen. Kunst verbeeldt het leven van de ziel. Essentieel is het doorléven van elk ogenblik.”
Maandelijkse column
Ton van der Linden (documentalist Kunstloc Brabant) signaleert in zijn maandelijkse column actuele ontwikkelingen bij Brabantse makers.
Al het cultuurnieuws uit Brabant en de rest van Nederland op een rijtje, vind je in Trends & Ontwikkelingen op Kunstloc Brabant.