Veel ziekenhuizen hebben uitgebreide kunstcollecties. De Volkskrant sprak met Sandrine van Noort, conservator van een tentoonstelling in Leids Universitair Medisch Centrum. Kan alle kunst er ook worden getoond? Zijn er speciale criteria waaraan kunstwerken in medische centra moeten voldoen? En wat vindt ze van een ‘Healing environment’: een architectuur en inrichting die bijdraagt aan het welzijn van patiënten, waardoor ziekenhuizen hun collectie aan het herordenen zijn? Van Noort erkent dat er kunst is die écht niet kan, maar vindt betutteling van de patiënt uit den boze.
Geschreven door: Ton van der Linden
Het is de betutteling, die mij, sedert ik terugkeerde van mijn zomerverlof, elke dag in de actualiteit opvalt. Ik weet het, het debat polariseert en de cancel culture rukt op.
De morele boodschappentas werd meteen geopend toen ik de actualiteiten verzamelde voor de eerste Trends & Ontwikkelingen nieuwsbrief van na het zomerreces. Dat begon met de Afrikaanse haardracht van Adele en eindigde vorige week met de Gouden Koets. Het eerste wat mij behoorlijke ergerde was de commotie naar aanleiding van een interview dat minister van Engelshoven gaf aan HP De Tijd over haar literaire voorkeuren. De inzet van de journalist was diversiteit en inclusie, denk je, als je de kop en de introductie leest. Hoewel ik mij afvraag of dat vanwege de publiciteit, van Engelshoven stuurt met haar beleid aan op meer diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector, kop en intro niet later zijn bedacht.
Diversiteit en inclusie liggen erg slecht in de landelijke pers, over het gehele politieke spectrum, voornamelijk de problematiek ervan, bijvoorbeeld in relatie tot de subsidieverstrekking. Van Engelshoven vertelde dat ze eigenlijk voornamelijk mannelijke Nederlandse auteurs leest, want ze ‘kiest voor de mooiste boeken en niet voor de persoon die het geschreven heeft’.
Twee dagen later was het raak. In NRC reageerden schrijvers Manon Uphoff, Christine Otten, Sanneke van Hassel, Tessa Leuwsha, Jannah Loontjens, Shantie Singh en Fleur Speet. Haar uitspraken waren gelukkig nog geen reden om haar aftreden te eisen. Nee, zo erg had van Engelshoven het niet gebakken. Dat voormalig advocaat en huidig justitieminister Ferdinand Grappenhaus op 22 augustus hertrouwde zonder de coronamaatregelen in acht te nemen, was duidelijk van een ander kaliber. De schrijvers vonden dat haar smaak Van Engelshovens goed recht was. ‘Als ze timmerman was, of oncoloog, of de vuilnis ophaalde ja. Maar niet als een minister met een voorbeeldfunctie, die diversiteit en inclusiviteit als speerpunt van haar beleid voert’.
En toen kwamen de betuttelende woorden: ‘Wat ze eigenlijk had moeten zeggen, was: ‘Ik heb een flinke blinde vlek. Ik heb me in al die jaren veel te weinig verdiept in diversiteit, ik lees geen werk van zwarte schrijvers, ik lees geen werk van mensen met wier achtergrond ik niet zo vertrouwd ben, ik lees geen werk van gerenommeerde vrouwelijke auteurs, sterker nog: ze zijn me de afgelopen jaren niet opgevallen, dat is allemaal niet op mijn netvlies terechtgekomen, en dat is een blinde vlek waar ik wat aan ga doen’.
Alsof je een kind bestraffend toespreekt dat gespijbeld heeft van balletles, en die middag naar de disco is gegaan. Ik moest meteen denken aan de Amerikaanse literatuurprofessor Robert Boyers, die een boek heeft geschreven over identiteitspolitiek, waarin hij stelt dat deugdsignalering een gemeenschappelijk kenmerk van de cultuur, vooral de academische, is geworden. Een boek met de sprekende titel, “The Tyranny of Virtue: Identity, the Academy, and the Hunt for Political Heresies”.
O ja, de expositie in het LUMC was door het coronavirus eerst alleen online te bezoeken. Later waren ook niet-patiënten, op afspraak, welkom. De expo is voorbij, maar nog wel online te zien.
Stemming
Ton van der Linden (documentalist Kunstloc Brabant) peilt in zijn maandelijkse column aan de hand van de actualiteit de stemming in kunst en samenleving.
Al het cultuurnieuws uit Brabant en de rest van Nederland op een rijtje, vind je in Trends & Ontwikkelingen op Kunstloc Brabant.
