Straatkunst in Breda: “Het verhaal van de stad vertellen”

Stad mooier maken

“Hoe saai zou de wereld zijn zonder street art”, zegt Dennis Elbers, oprichter van Blind Walls Gallery. “Kunst op de muren doorbreekt die saaiheid en geeft een plek aan kunstenaars om hun mening en creativiteit kwijt te kunnen”. Illustrator Rick Berkelmans, die meerdere werken voor Blind Walls gemaakt heeft, ziet dat ook zo. “Als maker vind ik het mooi om met mijn schilderingen bij te kunnen dragen aan de leefbaarheid van de stad. Ik zie street art hetzelfde als muziek, het is misschien niet iets waar je zelf altijd direct iets mee kan, maar het is heel fijn als het er is.” 

Barbara Onsman, die ook in Breda woont, was meteen enthousiast over de schilderingen. Daarom meldde ze zich na positieve verhalen van een vriendin aan als gids bij Blind Walls Gallery. Zij ziet dat er door de kunst anders wordt omgegaan met de stad. “Een grimmige plek wordt door kunst vrolijker en daardoor voel je je er ook veiliger. Daarnaast gaan mensen met meer respect om met de straat, omdat het eigenlijk een straat en kunstwerk ineen is.” Rick ziet ook dat het werkt tegen vandalisme. “In de graffitiwereld geldt de regel dat je je werk over een ander werk heen mag zetten als je denkt dat je het beter kan. Maar doordat deze werken allemaal professioneel gemaakt zijn en de kwaliteit hoog is, blijven de werken in stand”, vertelt hij. 

Buurt betrekken

Om te zorgen dat ook de omwonenden blij zijn met het werk, worden zij vanaf begin af aan al meegenomen in het plan. Ze worden gevraagd naar informatie over de wijk en kunnen het werk zien ontstaan. “Bij het schilderen van de werken komen de omwonenden ook regelmatig langs en brengen ze bijvoorbeeld eten en drinken naar de maker”, zegt Barbara. Ook Rick merkte die aanspraak. “Mensen stoppen even, staan te kijken en vragen waar je mee bezig bent, wie het betaalt en ze hebben een mening over dat ze het mooi of juist zonde vinden. Gelukkig krijg ik vooral positieve reacties”, lacht hij. 

Toegankelijk voor iedereen

Zo wordt kunst een onderdeel van het leven van de bewoners van Breda. “Ook voor de mensen die zelf niet snel naar een museum gaan, je komt de kunstwerken gewoon op straat tegen”, zegt Dennis. Barbara vult daarop aan: “Tijdens de tours die ik geef zie ik ook wat die toegankelijkheid met mensen doet. Mensen komen voor een personeelsuitje of verjaardag en er komen vaak schoolklassen langs. Dat je gewoon over straat loopt heeft echt een toevoeging. Je bent lekker buiten en het kunstwerk zit niet achter glas of een afzetkoord. Je kan zo dichtbij komen als je zelf wilt.”

De verschillende muurschilderingen spreken het publiek aan. “Ik probeer in mijn tour altijd interactief te zijn”, zegt Barbara. “Ik ga dus niet bij een schildering staan en direct vertellen wat het is of betekent, maar ik vraag juist eerst wat mensen er zelf van denken. Dan merken zij ook dat kunst helemaal niet altijd verheven of moeilijk is, met een diepe betekenis.”

Het verhaal van de stad

Elk schildering vertelt een verhaal. “We proberen elk kunstwerk aan te laten sluiten bij de plek van de muur. Als je een tour volgt, krijg je de verhalen van de echte stad te zien, anders dan het verhaal dat een VVV-gids je vertelt”, zegt Dennis. “In veel werken zit een link naar de geschiedenis van de plek”, legt Barbara uit. “Er is bijvoorbeeld een schildering van Maria van Antwerpen, een verhaal van honderden jaren geleden over gender. Dat roept ook nu nog interessante gesprekken op.”

Ook Rick heeft bij zijn werk rekening gehouden met het verleden van de locatie. “Een van mijn werken zit op een muur bij de Molsparking. Op die plek zat vroeger een moestuin, maar nu is er een winkelcentrum. Dat heb ik allebei verwerkt in deze schildering, je ziet bijvoorbeeld een wortel die verwijst naar de groentetuin en mensen die aan het winkelen zijn die verwijzen naar de winkelstraat die er nu is.”

Daarnaast ziet Dennis dat met zijn Blind Walls Gallery, maar ook met initiatieven als BredaPhoto, het imago van de stad zelf aan het veranderen is. “Wanneer je het over Breda hebt, hebben toch veel mensen een beeld van Carnaval, bier en bitterballen. Maar door dit soort grotere projecten met kunst in de openbare ruimte, zie je dat Breda zich ook op een andere manier aan het presenteren is en dat dat aanslaat.”