Talent moet je koesteren, vinden we in Brabant. Niet zo gek dus dat organisaties in de kunst- en cultuursector, de provincie Noord-Brabant en de vijf grote Brabantse gemeenten de komende vier jaar hoog inzetten op talentontwikkeling in de professionele kunsten. Met een zesdelige artikelenreeks onderzoekt Iris voor Mestmag.nl samen met een talent en een organisatie wat er nu al aan talentontwikkeling wordt gedaan. Maar vooral ook: wat brengt de toekomst? Vandaag in het zesde en laatste deel: podiumkunsten.
Geschreven door: Iris van den Boezem
Talent: Eva Line de Boer
'Wat ik erg bijzonder vind aan PLAN? Het traject is redelijk nieuw, waardoor er van iedereen veel eigen initiatief nodig is. Je krijgt de vrijheid om te onderzoeken, uit te proberen, te experimenteren. Samen onderzoek je wat er nodig is om het een succes te maken. Ik leer daar super veel van. De samenwerking verloopt heel prettig en harmonieus. Aan PLAN werken allemaal hele interessante mensen die vanuit eenzelfde intentie iets stevigs op willen zetten. Mensen die écht hart voor de makers hebben.' Je krijgt de vrijheid om te onderzoeken, uit te proberen, te experimenteren. Samen onderzoek je wat er nodig is om het een succes te maken. Ik leer daar super veel van.
Waarom deed je mee?
'Al tijdens mijn afstuderen aan de Toneelacademie in Maastricht kwam ik in contact met Leonie van Festival Cement, toen mocht ik twee kleine voorstellingen laten zien op Festival Cement. Dankzij PLAN kon Festival Cement mijn eerste eigen voorstelling nadat ik afgestudeerd was produceren. Heel fijn! Na mijn afstuderen wist ik: ik wil heel graag autonoom blijven werken. Maar ik wist nog niet zo goed hoe ik het aan moest gaan pakken. PLAN was voor mij dus de uitkomst. Leonie gaf me carte blanche: ga maar aan de slag. Ik mocht meteen met een groter projectplan aan de slag, waarbij ik langdurig begeleiding kreeg.'
Hoe kijk je er nu op terug?
'Ik heb tot nu toe heel veel geleerd. Een mooi voorbeeld is de nieuwe makersregeling. Dankzij de hulp en intensieve begeleiding vanuit Festival Cement is mijn aanvraag toegekend en kon ik mijn laatste voorstelling 'Dit gebeurt allemaal tegelijk' en mijn nieuwe voorstelling 'TUTORIAL the art of living' maken (alletwee geproduceerd door Cement en gemaakt binnen PLAN). Maar dat is niet het enige: door deze aanvraag te schrijven heb ik geleerd hoe ik een idee goed op papier kan zetten en hoe je woorden geeft aan dat wat je maakt. Gedurende PLAN heb ik een enorm netwerk aan mensen leren kennen. Ik verzamel zo langzamerhand mijn eigen vaste team om me heen. Daarnaast heb ik goede contacten gelegd met andere deelnemende partijen binnen plan: zo hielp Heleen van DansBrabant ons met de nieuwe makers aanvraag, mochten mijn twee laatste voorstellingen op Festival Boulevard spelen en maak ik in het voorjaar een voorstelling bij Het Zuidelijk Toneel.'
Organisatie: Leonie Clement van Festival Cement namens PLAN
Wat doet PLAN aan talentontwikkeling?
'PLAN is een netwerk van Festival Cement, Theaterfestival Boulevard, DansBrabant, Het Zuidelijk Toneel, Circo Circolo, De NWE Vorst, Podium Bloos, Parktheater Eindhoven en United Cowboys. Het idee waarmee we PLAN zijn gestart is dat de talenten worden gedragen door het netwerk, dat ze gebruik kunnen maken van de expertise die ze nodig hebben en dat ze kunnen terugvallen op de partners. Alle vrijheid voor de kunstenaar doordat het netwerk hem of haar steunt dus. Hoe het werkt? Talenten worden altijd voorgedragen door een van de partners. Vervolgens beslist het netwerk wie in PLAN terecht komt. Naast de langere begeleidingstrajecten is biedt PLAN in Den Bosch, Tilburg, Breda en Eindhoven via broedplaatsen ruimte voor onderzoek en experiment.'
Hoe gaat het met talentontwikkeling in jouw sector?
'Het gaat heel erg goed. Met PLAN hebben we goede structuur ontwikkeld. Talentontwikkeling is niet iets dat je er even bij doet. De vaste en solide structuur daarvoor hebben we met PLAN weer terug. De basis is dat er zo min mogelijk kaders en regels zijn: de samenwerking en begeleiding is zo open mogelijk. Met het netwerk rond de talenten zijn we gezamenlijk verantwoordelijk voor het traject, we zorgen voor een gezamenlijke bedding.
Een talent komt naar ons toe met de vraag om zijn of haar werk verder te ontwikkelen. Het kost aandacht en precisie om vast te stellen welke begeleiding nodig. Kunstenaars leren met PLAN om in vrijheid hun signatuur te ontwikkelen. Uiteindelijk worden het betere en interessantere kunstenaars, dan wanneer ze in een stramien worden geforceerd vind ik. '
Welke veranderingen zijn nodig om talentontwikkeling in de podiumkunsten nog beter te regelen?
'Waar ik me nog zorgen over maak is de stap na PLAN, als we de talenten loslaten zeg maar. We kunnen in Brabant de continuteit van de ontwikkeling van deze talenten nu nog niet goed waarborgen. We zien nu dat er niet altijd genoeg productiemiddelen zijn waarmee de talenten zich na het traject nog een stap verder kunnen brengen. Dat moet echt beter, als we onze talentvolle makers in de provincie willen houden tenminste.' Kunstenaars leren met PLAN om in vrijheid hun signatuur te ontwikkelen. Uiteindelijk worden het betere en interessantere kunstenaars, dan wanneer ze in een stramien worden geforceerd vind ik.
Coach: Heleen Volman (Dans Brabant)
'Wat we met PLAN bieden gaat veel verder dan alleen het bieden van speelplekken, samenwerking en ondersteuning. Het gaat om het delen van kennis, en een netwerk. Doordat ik als coach met makers praat, help ik hen om hun vocabulaire aan te scherpen. En aan de andere kant scherp ik mijn eigen blik door met makers én met andere PLAN-partners te praten. Het netwerk groeit: in deelnemers, maar ook in kennis.'
Werkt deze aanpak?
'Onlangs sprak ik met een jonge maakster. Ze was naar een bijeenkomst geweest in Utrecht, en ze hoorde daar dat andere starters in de podiumkunsten sinds het wegvallen van de productiehuizen erg moeilijk hun weg konden vinden. Ze vertelde me dat zij zich daar totaal niet in herkende. Een mooi compliment: dat wijst erop dat we het in Brabant heel goed op weg zijn.'
Hoe komt dat denk je?
'Met dit talentontwikkelingstraject hebben we een stevig web gebouwd. We werken bijvoorbeeld intensief samen met Fontys Hogeschool voor de Kunsten, en in de vier grote steden zijn 'instapplekken'. Dat zijn podia waar jonge makers makkelijk binnenlopen: om te repeteren, om te maken, om anderen te ontmoeten. Onder andere vanuit die plekken worden de talenten die aan PLAN deelnemen geselecteerd. Die toegankelijkheid, dat is erg belangrijk. Ik denk dat we op deze manier een heel goed overzicht hebben. Als je als maker met je werk bezig bent, breng je het altijd verder als je mensen ontmoet die zowel inhoudelijk als zakelijk de weg weten. Je groeit. Dat is de grote meerwaarde van PLAN.'
Iris van den Boezem
Freelance redacteur en tekstschrijver
