Al eeuwenlang versieren mensen hun lichamen met permanente tekeningen: tatoeages. Waar het voor sommigen een kwestie is van een plaatje kiezen en erop zetten, gaat er voor anderen meer achter schuil en is het een echte kunstvorm. Ook in Brabant zijn genoeg tatoeagekunstenaars te vinden die op die op een eigen manier omgaan met het zetten van tattoos. “Tatoeages zijn een goede manier om iets letterlijk een plek te geven".
Geschreven door: Marel van Andel.
Katelijne Laurens (48) werkt in haar tattooshop in Breda. Ze is opgeleid tot creatief therapeut en studeerde daarna door aan de kunstacademie in België om te leren illustreren. “Ik heb daar geleerd klassiek te tekenen, een juiste compositie te kiezen en goed om te kunnen gaan met kleurgebruik”, vertelt Katelijne. “Maar mijn hart ging eigenlijk vrij snel uit naar het tatoeëren, waarbij die illustratietechnieken natuurlijk goed te pas komen. Door te tatoeëren kun je de illustraties die je maakt echt tot leven laten komen op iemands lichaam.”
Illustraties & tatoeage van Katelijne Laurens
Tatoeages als illustraties
Katelijne merkt dat de kunstwereld soms nog niet helemaal doorheeft wat er allemaal mogelijk is met tattoos. “Ik merk dat het bij de oude garde als snel als ordinair en kitsch gezien wordt. En dat tatoeages daarmee het kleinere broertje van de kunst is, maar dat is zeker niet meer overal zo. Nederland is aan de conservatieve kant wat betreft tattoos. Er worden vaak dezelfde tattoos gezet en er wordt veel vastgehouden aan de al bestaande stijlen. Daarin ontbreekt het creatieve dus vaak nog. In het buitenland zijn ze al verder met experimenteren. En ook de jongere generatie ziet het als een vanzelfsprekendheid dat illustratie en tatoeages bij elkaar kunnen horen.”
En dat vindt ze fijn om te zien. “Eigenlijk is the sky the limit, alles wat je kunt maken als illustratie, kun je ook tatoeëren. Je kunt op die manier zoveel grenzen verleggen, en veel meer persoonlijke expressie van een tattoo-artiest toevoegen aan een tatoeage. Ikzelf gebruik bijvoorbeeld heel veel kleur en tatoeëer in de stijl van waterverf. Ik gebruik daarbij geen zwarte lijnen, maar complementaire kleuren om het verhaal te vertellen.”
Persoonlijke verhalen verwerken
Verhalen vertellen is voor Loek Derks (24) ook het uitgangspunt voor zijn werk. “Ik had al veel interesse in tatoeages, en tijdens mijn studie Beeldende therapie zag ik steeds meer overeenkomsten tussen wat ik daar leerde en wat je doet wanneer je een tattoo neemt of zet.
Als tatoeëerder krijg je veel persoonlijke verhalen te horen die passen bij de tatoeage, maar meestal is er weinig aandacht voor het verhaal en wat het moment van zetten voor de klant betekent. Ik zag daar een kans om mij te specialiseren.”
Al voor het zetten probeert Loek een zo prettig mogelijke ervaring ervan te maken. “Ik maak hier in mijn tattooshop in Oss eerst altijd ruimte om te kletsen, over wie je bent, wat je doet en waarom je hier bent. Ik laat mensen zelf de muziek kiezen en ik heb fidget toys die mensen kunnen helpen te ontspannen.” Daarnaast zet Loek niet alleen tattoos, maar geeft hij ook therapeutische aandacht. Dat kan zelfs in de vorm van beeldende therapie sessies, die dan leiden tot een tattoo design.
Rouw of misbruik verwerken in een tatoeage
Het is niet verplicht om beeldende therapie te doen voor het nemen van een tatoeage bij Loek, maar het kan wel. “In zo’n sessie geef ik een opdracht waarbij je dan iets gaat maken met klei of een tekening. Op de manier waarop iemand daarmee aan de slag gaat, kan ik zien hoe iemand in elkaar zit. Bijvoorbeeld of iemand heel perfectionistisch is, of juist niet. Met die kennis kunnen we dan samen aan de slag om iets te ontwerpen wat echt bij je past. Dit kan goed werken bij thema’s als rouw, misbruik, familierelaties of zelfbeschadiging.”
Twee tatoeages gezet door Loek, foto: Loek Derks
Loek merkt dat tatoeages een goede manier zijn om iets letterlijk een plek te geven. “Door het een permanente plek te geven op hun lichaam kunnen mensen het afsluiten”, legt hij uit. Hij heeft een belangrijke doelgroep in de LHBT-community. “Bijvoorbeeld transpersonen die een litteken hebben door een borstverwijderende operatie kan ik goed helpen. Dat is heel spannend, maar het is super fijn om je lichaam eigen te kunnen maken met een tatoeage. Ik zie iedereen als een stukje kunst, en met een tatoeage kunnen we ons onderscheiden en laten zien wie je bent.”
Idealen permanent uitdrukken
Laten zien waar je voor staat is ook bij het kunstproject Human Rights Tattoo van Sander van Bussel (52) uit Tilburg een van de belangrijkste punten. “In dit project laten 6773 mensen elk één letter van de Universele Rechten van de Mens tatoeëren. Zo worden zij onderdeel van een grote keten van mensen met allemaal dezelfde idealen, en kunnen ze zichzelf en de mensen om zich heen hieraan herinneren met een tatoeage.”
Voor dit project was de tatoeage het perfecte medium om de boodschap over te brengen. “Omdat een tatoeage permanent is, verdwijnt de vrijblijvendheid bij het uitspreken van je principes. Als je nu zegt dat je achter de Universele Rechten van de Mens staat, word je daar door je tatoeage ook voor de rest van je leven aan gehouden. Daarnaast werkt het ook als gespreksopener. Doordat het maar één letter is, zijn mensen snel nieuwsgierig naar de betekenis van de tattoo. Die vraag is vaak het begin van een betekenisvol gesprek.
We tatoeëren de letters op speciaal georganiseerde evenementen over de hele wereld. De mensen die samen dan een woord vormen ontmoeten elkaar daar vaak voor het eerst en het uitwisselen van persoonlijke motieven en verhalen is de eerste verbinding. En tegelijk zijn ze hiermee met duizenden anderen verbonden. Een tattoo is dan een middel om te verbinden met de mensen om je heen, maar ook met je eigen idealen en identiteit.”
Human Rights Tattoo
Expositie ‘Verhalen onder je huid’ in de LocHal Tilburg
Stadsmuseum Tilburg bracht een groep getatoeëerden bij elkaar met een sterke overeenkomst: de liefde voor Tilburg. Die liefde is bij hen zo sterk, dat zij deze voorgoed onder hun huid dragen. In de expositie ‘Verhalen onder je huid’ komen de beelden en verhalen van deze mensen bij elkaar. Tot en met 31 mei 2023 te zien in het TijdLab in de Bibliotheek LocHal.
Marel van Andel
Freelance redacteur
