Zoek bijvoorbeeld naar een activiteit of pagina

Gisteren ontving theatermaker Jetse Batelaan de Theaterprijs 2015 uit handen van de heer Swinkels, gedeputeerde cultuur en samenleving. Dat was samen met de uitreiking van de Brabant Bokalen, ter ere van het 75-jarig jubileum van het Prins Bernhard Cultuurfonds. In MEST magazine #4 interviewden we Jetse al eens, en vandaag lees je op Mestmag.nl een nieuw stuk. De jury omschrijft hem als 'de gedroomde theatermaker'.

Geschreven door Harm Peter Smilde

Het Prins Bernard Cultuurfonds heeft de Theaterprijs 2015 toegekend aan Jetse Batelaan (Almere, 1978), omdat hij 'de gedroomde theatermaker is'. Met gelauwerde voorstellingen als 'Broeders', 'De man die alles weet' en 'Reuzen' is hij naar de mening van de jury de theatermaker die het verschil maakt. Sinds 2013 is hij regisseur en artistiek leider van Theater Artemis in 's-Hertogenbosch.

Absurde aanname

"Behalve theater is er niets dat mij tot in al mijn vezels aanspreekt. Voor theater moet ik mij tot het uiterste strekken en alle knoppen aanzetten. Soms staan er dan wel lampjes gevaarlijk te knipperen. Als kind en op school verzon ik al voortdurend dingen en was ik aan het tekenen, verhalen bedenken en toneelspelen. Kindertelevisie van de VPRO vond ik toen ook geweldig. Daar sprak een soort ultieme vrijheid uit. 'Sjonge, dit is dus grenzeloos', dacht ik. Ik ben opgegroeid in Almere, een stad die relatief kort geleden vanuit het niets is opgebouwd. Misschien komt het ook daardoor dat ik er lol in heb om theater steeds opnieuw uit te vinden. Want als ik met een nieuwe voorstelling begin, weet ik soms echt niet hoe het loopt. Ik vind het een volstrekt absurde aanname dat het iets gaat worden. Die oprechte paniek heb ik nodig om creatief te worden. Het pakt ook de ene keer beter uit dan de andere keer. Sommige voorstellingen zijn 'voor me uit gaan lopen', zijn beter geworden dan ik dacht. Bij het maken van een voorstelling is het vanaf de eerste repetitie een leerproces. Daarbij heb ik waardevolle 'partners in crime': Theun Mosk - decor en licht - die na een slechte doorloop altijd lichtpuntjes ziet, Liesbet Swings - kostuumontwerpster - die op een heel onhandig moment kan zeggen dat iets niet werkt, en de dramaturg Peter Anthonissen. Zij zijn connaisseurs van mijn werk en volgen mijn gedachtegang. Ze verrassen me ook en trekken aan de bel als ik overmoedig wordt. Maar ze staan altijd aan mijn kant van het perspectief."

Kaders openbreken

"Uiteindelijk gaan al mijn voorstellingen over verdwijnen. Dat is natuurlijk een paradox, want het theater is een plaats om jezelf te laten zien. Daar hebben mijn personages altijd een ambivalente verhouding mee. In een voorstelling ben ik altijd op zoek naar zwakke plekken: dingen die we niet kunnen of willen benoemen. In de voorstelling 'Reuzen' benoem ik bijvoorbeeld de angst die - in mijn observatie - ouders hebben om hun kinderen op een of andere manier kwijt te raken. 'De dag dat de papegaai zelf iets wilde zeggen' gaat over hoe makkelijk het is om je achter anderen te verstoppen en hoe moeilijk het is om jezelf te zijn en jezelf uit te spreken. Dit soort schroom wil ik in het theater overwinnen, zodat het een plek wordt waar we werkelijk openhartig kunnen zijn. Mensen hebben heel veel gemeenschappelijk: angsten, dromen, verlangens. Dat interesseert en ontroert me."

Spelen met conventies

"Nu geef ik ook leiding aan een jeugdtheatergezelschap. Traditioneel bestaat theater uit zenders: de acteurs, en ontvangers: het publiek. Ik vind dat een voorstelling pas af is wanneer er interactie is met het publiek. Jeugdpubliek is daar heel geschikt voor. Die roeren zich en nemen de beleefdheidsregels niet in acht. Dus dat worden 'volle momenten'. Met Theater Artemis is die interactie mogelijk, ook buiten het theater om, bijvoorbeeld laatst op een school in Beek en Donk. Ik ken natuurlijk de theatertradities en -conventies. Jeugdpubliek refereert daar minder aan. In 'Voorstelling waarin hopelijk niets gebeurt' speel ik met de conventie dat er in het theater op z'n minst iets gebeurt. Ook kinderen verwachten dat, want helemaal blanco zijn ze natuurlijk niet."

Theaterprijs

"Het overviel me een beetje dat ik de Theaterprijs 2015 van het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant kreeg. Ik werk nog maar sinds 2013 in Noord-Brabant, dus ik vind het erg eervol. Er spreekt ook waardering uit over wat we met Artemis onder meer met scholen doen. Ik voel me gesterkt en gewaardeerd in mijn benadering en manier van werken, waarin we op zoek zijn naar een nieuwe wereld, door theater steeds opnieuw uit te vinden."

Eerlijk zijn

"Als ik begin te werken aan een voorstelling, dan wil ik iets maken dat zich onderscheidt van alles wat ik eerder heb gedaan. Dat is - ook tijdens de repetities - een zoektocht waarvan ik niet weet waar die uitkomt en die gedreven wordt door mijn nieuwsgierig heid. Die nieuwsgierigheid is ook wel eens vermoeiend. Als iedereen naar rechts gaat, dan ben ik benieuwd wat er gebeurt als je naar links gaat. Wat ik wil bereiken met een voorstelling? Ik wil graag een open situatie scheppen, zodat we elkaar tijdens en na de voorstelling anders kunnen zien, buiten onze kaders. Dan ontstaat een moment waarin je eerlijk kun zijn tegen de ander en jezelf. Voor minder doe ik het niet.''

theater

TalentHub Brabant barst van de mooie mijlpalen

Expo's, optredens, voordrachten, premières, concerten, kunstbeurzen en festivals. De talenten van TalentHub Brabant zijn niet te missen.

18 juni 2024
TalentHub Brabant barst van de mooie mijlpalen

Theaters financieel toegankelijk houden voor iedereen

Succesvolle initiatieven in Brabant verlagen financiële drempels voor het bezoeken van theater.

4 juni 2024
Theaters financieel toegankelijk houden voor iedereen

Dans stimuleert beweging, contact en zelfexpressie

Nana van Moergestel en Neel Brans, over de bijzondere werkwijze van Dansnest in het project De Ader.

26 maart 2024
Dans stimuleert beweging, contact en zelfexpressie

Met theater de echte verhalen uit je stad vertellen

Drie Brabantse theatergezelschappen vertellen op welke manier ze inwoners betrekken.

26 februari 2024
Met theater de echte verhalen uit je stad vertellen

Het publiek vindt langzaam haar weg terug naar de Brabantse theaters

De theaters kampen met een lagere bezetting dan vóór de pandemie. Geldt dat ook voor de theaters in Brabant? En hoe kijken zij naar de toekomst?

19 mei 2022
Het publiek vindt langzaam haar weg terug naar de Brabantse theaters

Dans als gespreksopener over fysieke grenzen

Hoe kun je belangrijke maatschappelijke thema’s bespreekbaar maken voor jongeren? Lara Knoops en Lotte Timmermans doen dat met dans.

6 januari 2022
Dans als gespreksopener over fysieke grenzen

De urban scene a man’s world? Of toch niet?

Breaking, popping, hiphop, skaten; de urban culture in Brabant is ‘here to stay’. Drie vrouwen uit de urban scene aan het woord over hun passie.

19 mei 2021
De urban scene a man’s world? Of toch niet?

Verbinding tussen jong en oud

In deze cultuurparticipatie-reeks zoomen we in op één van de parels in onze provincie op het gebied van cultuurparticipatie: KRACHTVOER.

11 maart 2021
Verbinding tussen jong en oud

Toneel met een gouden randje

Hoe jongeren hun talenten ontdekken in het Annatheater in Helmond; regisseuse Lavinia Germano en vier jonge spelers delen hun ervaring.

16 februari 2021
Toneel met een gouden randje

Een episch spektakel met duurzame boodschap

De koepelgevangenis in Breda wordt in het voorjaar van 2021 het decor van een nieuw spraakmakend spektakel:  ZODIAC de Musical.

4 februari 2021
Een episch spektakel met duurzame boodschap

Kunst op Brabantse scholen: ‘Meer dan een leuk uitje’

Drie intermediairs delen hun ervaringen en goede voorbeelden van kunsteducatie in Brabant.

10 september 2020
Kunst op Brabantse scholen: ‘Meer dan een leuk uitje’

Hoe houd je een mooie theaterbeleving op 1,5 meter afstand?

De magie van een theaterbezoek behouden én zorgen voor een veilige omgeving; voor die uitdaging staan theaters en andere culturele instellingen.

28 mei 2020
Hoe houd je een mooie theaterbeleving op 1,5 meter afstand?

“In je eentje ga je harder, maar samen kom je verder”

deDansPunt. is de koepelorganisatie voor amateurdans in Brabant en focust op de artistieke kant van dans. Maar hoe pak je dit aan?

12 mei 2020
“In je eentje ga je harder, maar samen kom je verder”

Speels kennismaken met klassieke muziek in een theaterjasje

Bij 'De Paraplu' maken kinderen speels kennis met theater en klassieke muziek. Waarom is deze voorstelling zo leerzaam?

28 november 2019
Speels kennismaken met klassieke muziek in een theaterjasje

'Laat met dans zien wat je minder makkelijk in woorden kunt vatten'

Helma Melis en Batja ten Kortennaar vertellen wat een dansvoorstelling bij basisschoolkinderen teweeg kan brengen.

5 juni 2019
'Laat met dans zien wat je minder makkelijk in woorden kunt vatten'

Brabant Menu: podiumkunsten bereikbaar voor ieder kind

Stel je wilt je leerlingen laten kennismaken met dans, theater en muziek. Waar begin je dan?

27 maart 2019
Brabant Menu: podiumkunsten bereikbaar voor ieder kind

Efkes de weg kwijt | Wat betekent dementie nu echt?

Met een theaterstuk worden mensen op een toegankelijke manier uitgenodigd om te praten over het beginstadium van dementie.

4 juli 2018
Efkes de weg kwijt | Wat betekent dementie nu echt?

Dansen op de werkvloer

Hoe zet je dans in als instrument in andere domeinen? Wat is de toegevoerde waarde van dans in het bedrijfsleven?

12 juni 2018
Dansen op de werkvloer

Jongeren in de schijnwerpers

Wat kun je doen als je jong en gedreven bent om theater te maken? Je leest het in dit artikel.

20 april 2017
Jongeren in de schijnwerpers

Dansend Brabant in een wereld vol 'swarming'

Vernieuwingen tonen, mensen verbinden, partners betrekken en meegaan met de tijd: dat is waar koepelorganisatie deDansPunt voor staat.

8 november 2016
Dansend Brabant in een wereld vol 'swarming'

Op bezoek bij: Festival Cement

Voor het derde artikel in de reeks ging Mestmag.nl in gesprek met Leonie Clement, artistiek coördinator bij Festival Cement.

12 juli 2016
Op bezoek bij: Festival Cement

Jeugdtheater in Noord-Brabant

Het lijkt erop dat Noord-Brabant koploper is wat betreft theaterscholing. Of lijkt dat maar zo? 

14 juni 2016
Jeugdtheater in Noord-Brabant

Theater steeds opnieuw uitvinden

Gisteren ontving theatermaker Jetse Batelaan de Theaterprijs 2015 uit handen van de heer Swinkels, gedeputeerde cultuur en samenleving.

13 november 2015
Theater steeds opnieuw uitvinden

Mijn bed blijft mijn bed

Theatervormgever Florain Verheijen over zijn werkweek, salaris en motivatie als zzp'er in de culturele sector.

2 december 2014
Mijn bed blijft mijn bed