“Met een pennetje, inkt en een stuk papier zet ik een verhaal neer. Dat vind ik het belangrijkst; het vertellen van een verhaal en de ontmoeting met andere tekenaars en voorbijgangers”, vertelt urban sketcher Peer Wolkers (61) uit Vught. “Ik teken wat ik zie. Dat kan een straatbeeld zijn, maar ook een landschap of vuilnisbelt.” Naast Peer zijn er wereldwijd zo’n 80.000 urban sketchers en in Brabant zijn vierhonderd mensen aangesloten bij de Facebookgroep Urban Sketchers Eindhoven. Vier urban sketchers aan het woord over hun passie, ambacht én hobby.
Geschreven door: Simone Vos
“Met urban sketching teken je wat je ziet. Een scène uit het dagelijks leven. Als er dan kliko’s in dat beeld staan, teken je die ook. Het mooie aan urban sketching is dat je het alleen kunt doen en in een groep. Ik vind die verbinding via tekenen heel waardevol. Soms zit je twee uur naast elkaar, dan babbel je wat en ondertussen schets je. Die gesprekken en interesse in elkaar, zijn bijzonder. Je bent met gelijkgestemden op pad, want we zijn wel een beetje geeks op het gebied van tekenen. We kunnen uren over kwastjes, pennen en papier praten. Iedereen heeft een eigen niveau van tekenen en dat is allemaal goed. Het is geen wedstrijd”, vertelt Ellen Schoumacher (57) uit Eindhoven.
Ellen is één van de oprichtsters van de Urban Sketchers Eindhoven groep en is in het dagelijks leven visueel verhalenverteller.
In Nederland is er een landelijke organisatie voor urban sketching en zijn er verschillende ‘chapters’ in de steden. Urban Sketchers Eindhoven heeft iedere eerste zaterdag van de maand een urban sketch-dag en daar sluiten de tekenaars die willen, bij aan. De groep volgt het manifest van de bedenker van urban sketching: Gabriel Campanario uit Seattle. Dat manifest houdt onder meer in: ‘We delen onze tekeningen online’ en ‘Wij tonen de wereld, tekening voor tekening.’
Sociale betekenis
“Ik merk dat de tekendagen voor veel mensen waardevol zijn, sommigen zijn al met pensioen of zijn wat meer aan huis gebonden, dus zo’n dag is sociaal gezien van betekenis voor mensen”, zegt Ellen. “Daarnaast is urban sketching een hele mooie manier om met voorbijgangers in contact te komen. Je zit ergens op je klapstoeltje te tekenen, het ‘klapstoelmoment’ noemen we dat. Mensen komen dan al snel even kijken. Je schetst in de openbare ruimte, dat valt wel op. Veel bewoners zijn ook trots op hun stad, dus die vinden het alleen maar leuk dat we hun stad schetsen.”
Ook de Udenhoutse Marlon Doomen (36), professioneel illustrator en urban sketcher, merkt dat mensen het bijzonder vinden als ze op straat schetst. “Vaak zit ik in mijn eentje of met mijn vriend samen te tekenen en dan hebben we meteen aanspraak. Het levert hele mooie gesprekken op. Laatst kwam er een oudere man kijken bij mijn tekeningen en ging hij naar huis om zijn eigen tekeningen op te halen en te laten zien”, vertelt ze. Naast haar werk als zakelijk illustrator bij Huis van Verbeelding, geeft ze workshops in urban sketching en doet ze vrije illustratieopdrachten. “Maar zelfs in mijn zakelijke tekeningen komt urban sketching nog terug. Ik heb weleens workshops gegeven aan collega’s in urban sketching, om de creativiteit meer aan te wakkeren. Als je in je vrije tijd creatief bezig bent, dan helpt dat in je werk ook weer. Dan gaat er een luikje open als het ware”, zegt Marlon.
Ontspanning en zonder oordeel
“De belangrijkste reden om urban sketching ook echt als hobby te doen, is dat het ontspannend werkt voor mij. Ik hoef er niet over na te denken wat ik teken en er is weinig druk. Toen ik net was afgestudeerd van de kunstacademie stond tekenen mij echt tegen, omdat er altijd een oordeel bij kwam kijken. Na jaren heb ik het schetsen opgepakt en ben ik gewoon op vakantie gaan tekenen wat ik zag. Dat bleek dus urban sketching te zijn”, lacht ze. “Ik heb mijn tekenspullen eigenlijk altijd mee. Op vakantie, maar ook als ik naar vrienden ga. Stel je voor dat ik een half uurtje over heb, de trein mis bijvoorbeeld. Dan kan ik even tekenen.”
Peer Wolkers tekent ook zowel in zijn werkende leven als in zijn vrije tijd. Hij is architect én maakt graag urban sketches. “Ik teken sinds mijn studietijd al en vind het heerlijk om alleen op pad te gaan om te schetsen. In mijn tekeningen zit altijd een verhaal. Ik kijk of ik de essentie heb gevat en of de schets vertelt wat die moet vertellen, voor ik ga. Ik vind het bijzonder dat iedere tekening een herinnering is van een plek waar ik ben geweest”, zegt Peer.
“Zo heb ik veel in Afrika geschetst. Onze vier kinderen komen daarvandaan en toen we daarnaartoe gingen, heb ik veel getekend. Het is een hele laagdrempelige manier om met mensen in contact te komen, zeker als westerling in Afrika. Als je daar met je spiegelreflex rondloopt, dan kom je veel bedreigender over dan als je met je tekenblokje en pen ergens gaat zitten. Je stelt je kwetsbaar op en dat waarderen mensen. Mijn meest dierbare schetsen heb ik daar gemaakt.”
Geen competitie
Voor Annelies Smeets (47) uit Best was die drempel om ergens te zitten en tekenen, lang heel hoog. Ze tekende en schilderde thuis al wel, maar is pas sinds dit jaar actief bij de Urban Sketchers Eindhoven.
“Iedereen helpt elkaar binnen de groep. Het is echt een warm bad. Het maakt niet uit of je beginner bent of professioneel illustrator, ieder heeft z’n eigen stijl en er is geen competitie”, vertelt Annelies.
“Het gaat dan over welke papiersoorten je gebruikt, leent materialen van elkaar en de grote wereldproblemen raken op de achtergrond tijdens zo’n dag. Ik vind het heel fijn dat dat even kan. Het helpt mij ook om in een groep te werken, zodat ik mijn perfectionisme een beetje vergeet. Je hebt zo’n lol met elkaar en, dan maakt het niet uit of dat ene lijntje goed staat of niet. Je hebt iets geschetst en daar gaat het om. Het kost mij veel energie, want ik heb MS, maar ik vind zo’n dag zo waardevol dat ik het er graag voor over heb. Samen tekenen is heel fijn, mijn skills verbeteren, ik krijg er meer zelfvertrouwen door en ik leer nieuwe mensen en plekken kennen.”
Simone Vos
Freelance journalist & schrijver+31 6 22 15 14 30
