De verkenners Charlotte Hopmans en Elsa van Dam onderzoeken voor Kunstloc het thema Kunst & Klimaat. Zij interviewen stakeholders en organiseren op 12 november een werkplaats waarbij een groep mensen samenkomt om de toekomst te verbeelden. Ook schrijven ze blogs, zoals deze van Charlotte.
Blog | Bestemming onbekend
Als je mensen blinddoekt en vertelt dat ze in een rechte lijn moeten lopen, loopt iedereen uiteindelijk rondjes. Tenzij er een duidelijk doel wordt aangegeven met instructies over hoe er te komen, loopt men dus rondjes. Ik vroeg me af in hoeverre dat in andere situaties ook zo werkt. We moeten de klimaatcrisis oplossen en naar een duurzame samenleving toe. Daar proberen we in een rechte lijn naartoe te lopen zonder concreet te weten waar we precies heengaan en hoe dat eruitziet, of wat een duurzame samenleving überhaupt betekent. Ik vraag me dus af: Lopen we nu allemaal rondjes?
Toekomstperspectief
Veel mensen weten dat de klimaatcrisis een serieus probleem is waar ook iets aan moet gebeuren. Maar voor velen is het nog onduidelijk wat er precies moet gebeuren en waar die eventuele oplossingen ons kunnen brengen. Vraag jezelf eens af hoe de wereld en je leven er in de toekomst uit zien als we niets doen tegen klimaatverandering. Misschien denk je aan extremer weer, overstromingen, bosbranden, klimaatvluchtelingen en honger. Maar zodra we onszelf afvragen hoe de wereld en ons leven eruitzien als we alles verduurzamen en we klimaatverandering keren, hebben we daar wat meer moeite mee. En dat is logisch want we zien om ons heen, op het nieuws bijvoorbeeld, maar ook in andere media, meer over waar we niet heen willen dan wel.
Kunst kan toekomst visualiseren
Wat kan kunst betekenen in die zoektocht naar onze duurzame toekomst? Kunst kan zorgen voor beleving en verbeelding. Kunst kan dingen zichtbaar maken die voorheen niet zichtbaar waren, kan een boodschap overbrengen en ons dingen laten voelen. Kunst zou dus een rol kunnen spelen bij het visualiseren en fantaseren over een toekomst waar we wél heen willen. Het visualiseren van wat mogelijk is en hoe onze wereld en onze toekomst eruit kunnen zien kan mensen inspireren, hoop geven en nieuwsgierig maken naar hoe we daar komen én hoe we het kunnen realiseren.
Van verbeelding naar verbinding
Maar ik kwam erachter dat niet iedereen zich even verbonden voelt met kunst. Het lukt onze kunstsector nog niet om met elke inwoner van Nederland en haar/hen/zijn community te verbinden. Ik begrijp steeds beter hoe dat komt. Kort: mijn definitie van kunst is anders dan die van jou. En die van jou is anders dan die van een ander. Dat betekent dat we kunst allemaal anders beleven. Kunst wordt sterk beïnvloed door cultuur, taal en andere elementen uit de samenleving. In verschillende culturen bijvoorbeeld, wordt alles wat gecreëerd wordt als kunst gezien. In sommige culturen creëren kunstenaars “kunst” voor hun community, de natuur en voor de aarde en nooit voor bezit of musea. En voor veel mensen staat het naar musea, theaters en exposities gaan simpelweg niet op de planning. Deze mensen bereiken met kunst, vereist een andere aanpak. Misschien wel door middel van andere kunst, nieuwe definities van kunst, nieuwe kunstenaars, nieuwe belevingen en nieuwe manieren om kunst bij de mensen te brengen of de mensen naar kunst toe te brengen.
Naast een betere verbinding tussen inwoners van Nederland en de kunstsector moet er ook een betere verbinding komen tussen de kunstsector en organisaties die zich inzetten voor een duurzame samenleving. Kunstenaars zijn niet altijd strategisch genoeg en zitten soms ook vast in hun eigen bubbel. Aan de andere kant overzien organisaties de waarde die kunst en kunstenaars kunnen toevoegen niet altijd, waardoor kunstenaars niet altijd structureel betrokken worden bij duurzaamheidsvraagstukken.
Verbinding is cruciaal. Verbinding tussen mens en natuur maar ook tussen inwoners van Nederland en de kunstsector en tussen de kunstsector en organisaties op weg naar duurzaamheid. We kunnen de transitie naar een inclusieve en rechtvaardige duurzame samenleving alleen samen realiseren. Niet alleen omdat het probleem te groot is voor een klein groepje mensen of omdat samen klimaatverandering keren en duurzame impact maken fijner is dan alleen, maar omdat we een gedeelde toekomst tegemoet gaan en die kunnen en moeten we samen duurzaam vormgeven.
Duurzame toekomst
Van verbeelding naar verbinding en andersom. Op 12 november a.s. komen we samen in Oisterwijk en praten we in groepsverband over een rechtvaardige en inclusieve duurzame toekomst. Hoe kan die eruitzien? Wat hebben we al wel en wat misschien (nog) niet? Hoe leven we ons leven in een duurzame toekomst? Tijdens de presentatie van Elza en mij gaan we verder in op dit soort vragen en delen we ook onze onderzoeksresultaten. Het is nodig om te weten waar we naartoe moeten om er daadwerkelijk naartoe te gaan, misschien niet in die rechte lijn, maar zeker niet in rondjes.
Meer weten over Op Verkenning?
Neem contact op met een van ons.
