De coronacrisis vraagt veel. Niet alleen in het dagelijks leven, maar ook van het onderwijs. Van basisschool tot universiteit. Daarom komt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) met het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Wat betekent dit voor scholen? En welke rol kan cultuureducatie hierin spelen?
Van schoolscan naar menukaart
Kinderen en jongeren in ons land zijn hard geraakt. Het leren is vertraagd en het sociale leven staat al lang stil. Het onderwijs geeft al anderhalf jaar online en offline les, en probeert iedere leerling in deze bijzondere tijd te bereiken.
Daar is extra ondersteuning voor nodig, aldus OCW. Daarom trekt de overheid de komende tweeënhalf jaar in totaal € 8,5 miljard uit voor het Nationaal Programma Onderwijs, met als doel bij te dragen aan herstel en ontwikkeling van het onderwijs tijdens en na corona.
Om deze extra middelen als school in te kunnen zetten, wordt verwacht dat iedere school met een schoolscan in kaart brengt welke coronaproblemen er zijn. Vervolgens kunnen scholen uit een menukaart kiezen welke aanpakken het beste passen bij de eigen situatie. De menukaart richt zich daarbij op interventies gericht op vakinhouden en welbevinden van leerlingen.
In totaal zijn er zes doelgebieden geformuleerd: meer onderwijs, effectievere inzet, sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling, ontwikkeling van executieve functies, (extra) inzet van personeel en ondersteuning en faciliteiten en randvoorwaarden. Cultuureducatie is ingedeeld in het deelgebied sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling.
De rol van cultuureducatie
Kunstloc Brabant gelooft, onder andere door de inzet van ons programma De Cultuur Loper, in de waarde van cultuureducatie. Juist in tijden als deze biedt cultuureducatie kansen om leerlingen in staat te stellen om zichzelf en de wereld om hen heen te ontdekken. Het daagt hen uit om met verwondering naar de wereld te kijken, in dialoog te zijn met de wereld en ook vorm en taal te geven aan wat ze verstaan hebben in deze ontmoetingen met de wereld. En juist deze ontmoetingen met de wereld zijn zo essentieel in een tijd ‘na corona’.
Samen aan de slag
Samen met ons netwerk van lokale intermediairs denken we mee met scholen als het gaat over de inzet van NPO-gelden voor cultuureducatie.
Zo kunnen de verschillende fases van het De Cultuur Loper traject én de betrokkenheid van de lokale intermediair bijdragen aan het scherp krijgen van de doelstellingen. Wat heeft de leerling gemist op het gebied van kunst en cultuur? Wat is er nodig om de leerling in staat te stellen zichzelf en de wereld om hen heen te ontdekken? De inzet van het instrument Evi 2.0 kan bijdragen om inzichtelijk te maken waar de kwaliteiten en uitdagingen zitten binnen de huidige staat van cultuureducatie op de school. Daarnaast is het interessant, wanneer er gegevens ontbreken, verhaal op te halen bij betrokken externen. Of zet de Kunstimpuls in, om vanuit een kunstbeleving met de leerlingen het gesprek tussen de leraren op gang te brengen over cultuureducatie.
Daarnaast kan de inzet van een (externe) kunstvakdocent bijdragen aan kansen voor leerlingen in kunst en cultuur. Maar ook het meemaken van cultuur, bijvoorbeeld door bezoek aan musea of theatervoorstellingen, geeft kansen om leerlingen weer met zichzelf en met elkaar in contact te brengen. Of de inzet van een co-teacher, om de deskundigheid van het team op het gebied van cultuureducatie te verbeteren. Daarnaast kan dit resulteren in het aangaan van een duurzame relatie, waarbij een cultuurprofessional een langere periode een plek inneemt binnen het curriculum van de school.
Tijdlijn
Scholen hebben de opdracht gekregen in de komende periode met de schoolscan in kaart te brengen welke problemen en behoeftes er zijn bij de leerlingen en de school, om vanuit daar een keuze te maken welke maatregelen ze gaan nemen. In juni horen zij welk budget er per leerling beschikbaar is. Voor de start van het schooljaar wordt verwacht dat scholen een programma hebben opgesteld met alle maatregelen voor schooljaren 2021/2022 en 2022/2023, met goedkeuring van de medezeggenschapsraad. In het begin van het nieuwe schooljaar wordt het budget uitgekeerd, en wordt van scholen verwacht dat zij het ministerie van OCW op hoofdlijnen informeren over hun aanpak. In het jaarverslag rapporteren scholen over hun aanpak en de resultaten.
Handreiking LKCA
Voor iedereen die beroepsmatig te maken heeft met cultuuronderwijs in het primair onderwijs, ontwikkelde Sardes in opdracht van LKCA een handreiking voor de rol van cultuureducatie in het Nationaal Programma Onderwijs. Hiermee willen zij alle professionals in cultuureducatie helpen om schoolteams goed te informeren en te ondersteunen bij het maken van gefundeerde keuzes.
In de handreiking lees je redenen om cultuureducatie een stevige plek te geven in de programma’s die scholen samenstellen om de ontwikkeling van leerlingen tijdens en na corona te bevorderen. Na een korte inleiding op het Nationaal Programma Onderwijs en het belang van cultuureducatie in dat programma, is de handreiking opgebouwd in drie hoofdlijnen:
1. Inhoudelijke keuzes: welke interventies biedt de menukaart en welke daarvan passen het best bij cultuureducatie?
2. Organisatorische keuzes en samenwerking: voor wie en met wie voert een school de interventies in?
3. Succesvoorwaarden: onder welke voorwaarden moet het ingevoerd worden wil het effectief zijn?
Daarnaast zijn er twee flyers ontwikkeld om ook ouders en medezeggenschapsraden te bereiken, waarin het belang van cultuuronderwijs onderstreept wordt.
Meer weten over de rol van cultuureducatie tijdens en na corona?
Neem contact met me op.
