Hoe kun je als cultuurprofessional in je cultuureducatie aansluiten op het cultureel bewustzijn van jongeren? Hoe werkt het cultureel bewustzijn van VO leerlingen eigenlijk en wat vraagt het om hierop in te spelen?
In het kader van het programma De Cultuur Loper heeft Kunstloc Brabant, samen met een aantal experts en cultuurprofessionals, de tool ‘doorkijkjes in het cultureel bewustzijn van leerlingen in het voortgezet onderwijs’ ontwikkeld. Een tool die bedoeld is om het gesprek tussen professionals – docenten, aanbieders, cultuurbemiddelaars – aan te gaan over betekenisvol kunst- en cultuuronderwijs voor jongeren in het voortgezet onderwijs.
Cultureel bewustzijn
Met De Cultuur Loper werken scholen aan een opbouw in hun cultuureducatieve programma. Maar hoe zorg je als school ervoor dat deze opbouw betekenisvol wordt en aansluit bij de doelgroep?
Met de doorkijkjes, gebaseerd op het ontwikkelen van kunst- en cultuuronderwijs vanuit een theorie van cultuur, richten we ons binnen De Cultuur Loper VO op het begrip ‘cultuur’ als het algemeen menselijke proces van reflectie, waarmee we vorm en betekenis geven aan onszelf in de wereld. Dit vermogen ontwikkelen leerlingen in een specifieke omgeving en bouwen daarmee aan hun ‘cultureel bewustzijn’.
De theorie van het cultureel bewustzijn laat dan ook zien wat cultuur is en wat cultuureducatie kan zijn. Om dit vervolgens in en met de school verder uit te bouwen, in het samenspel tussen leraar, leerling, intermediair en aanbieders.
Opbouw van de tool
Het doorkijkje neemt de onderwijs-/cultuurprofessional vanuit de vraag ‘wat is cultureel bewustzijn?’ mee in een basis over cultuurtheorie. En benoemt vier vaardigheden waarmee jongeren vorm en betekenis kunnen geven aan het verschil tussen wat ze in het hier en nu meemaken en wat ze zich herinneren. Vanuit die vaardigheden wordt globaal de ontwikkeling van het cultureel bewustzijn van jongeren in beeld gebracht. De tool eindigt met de vraag hoe docenten en aanbieders met deze gegevens zouden kunnen werken en samenwerken.
Praktijkvoorbeelden
De ontwikkeling van het cultureel bewustzijn van leerlingen in het voortgezet onderwijs wordt in de doorkijkjes steeds aangevuld met praktijkvoorbeelden. De doorkijkjes zijn dan ook voorgelegd en besproken met een klankbordgroep. In deze groep werd het gesprek gevoerd over betekenisvol kunst- en cultuuronderwijs en over het cultureel bewustzijn van jongeren. De voorbeelden die zij aandroegen, komen terug in deze tool.
Colofon
De ‘doorkijkjes in het cultureel bewustzijn van leerlingen in het Voortgezet Onderwijs’ is gemaakt door Emiel Copini en kwam tot stand in afstemming met Robin Brugman, Franny Meijer en Imke Donkers van Kunstloc Brabant.
Dit inkijkje in de ontwikkeling van het cultureel bewustzijn van jongeren is in grote lijnen gebaseerd op het proefschrift Tussen willen en weten (Copini, 2019), op Cultuur² (Van Heusden, Rass, Tans, 2019) en op Eén van hen (Copini, 2020).
De klankbordgroep bestond uit Jantine Hoekstra (educatie Parktheater Eindhoven), Celina van den Heuvel (docent Nederlands, CKV en Drama op het Van Maerlantlyceum in Eindhoven), Wouter Hädicke (docent Creatieve vakken, nieuwe media, digitale technieken op het Beatrixcollege in Tilburg) Thea Vuik (docent CKV en cultuurcoördinator op de Overlaat in Waalwijk) en Erica van de Kerkhof (Educatie Theater Artemis).
Meer weten over het cultureel bewustzijn van leerlingen in het voortgezet onderwijs?
Neem contact met mij op.
