Uit 27 inzendingen heeft de jury zes teams geselecteerd om deel te nemen aan de design Challenge ‘Onze Energie, Ons Landschap’. In samenwerking met Staatsbosbeheer en Nationaal Landschap Het Groene Woud schreef Kunstloc Brabant deze design challenge uit. De vraag ‘Hoe kunnen we een geluidswerend ontwerp maken, waarbij energieopwekking wordt gekoppeld aan de omringende natuur én ook de verbeelding wordt aangesproken?’ voor het snelweglandschap van de A67 ter hoogte van de Strabrechtse Heide staat centraal. De teams worden de komende maanden bijgestaan door experts. De resultaten zijn op 16 april te bezichtigen tijdens het Landschapslaboratorium ‘Onze Energie, Ons Landschap bij de Landschapstriënnale21.
Criteria
Op basis van onderstaande criteria heeft de onafhankelijke jury de zes teams geselecteerd. Daarbij is gestreefd naar een brede range van teams.
- Kwaliteit en multidisciplinaire samenstelling van het team.
- Verbeeldingskracht en onderzoekend karakter van het portfolio.
- Overtuigingskracht van de motivatie die in de visie op de opgave naar voren komt.
Maak kennis met de teams
Team 1
Cécilia Gross (42), architect; Maike van Stiphout (56), landschapsarchitect; Reinier Bosch (40), kunstenaar; Hermen Jansen (37), projectverantwoordelijke o.a. ontwerpend onderzoek mobiliteit en duurzame energieopwekking.
Dit team ziet infrastructuur als een significant onderdeel van ons landschap. We moeten, mede gezien de opkomst van elektrisch vervoer, snelwegen niet als problematische strepen door het landschap blijven beschouwen. Snelwegen zijn – en worden steeds meer – vergelijkbaar met rivieren; ze vormen een barrière, maar zijn tegelijkertijd op te vatten als een nieuwe biotoop waar continu uitwisseling plaatsvindt. Daarmee komen de kansen voor de natuur in beeld.
Team 2
Frank Talsma (45), landschapsarchitect; Ronald Buiting (58), ecoloog; Ad Kil (55), architect; Ro Koster (57), interieurarchitect/kunstenaar
In plaats van een kunstmatige ‘harde’ geluidswal zet dit team in op het inrichten van een ‘geluidsduinenlandschap’. Dit landschap is een intensivering of uitvergroting van het bestaande reliëfrijke heidelandschap met stuifduinen en loopt tot dicht op de weg. Het nieuwe landschap wordt zo ontworpen dat het verkeersgeluid afneemt en dicht bij de weg CO2 door bomen wordt afgevangen. Brede ecoducten verbinden de verschillende heidegebieden, en de zone langs de snelweg wordt multifunctioneler ingericht. De energieopgave wordt elders in het landschap voorzien.
Foto: RO&ADarchitecten, Bergse Heide. 2020
Team 3
Lars van Vianen (34), ontwerpend onderzoeker; Sander Boer (48), architect
Dit team heeft de missie landschappen te creëren, waarin de natuur en technologie op een duurzame manier samenkomen. De noodzaak van een duurzame toekomst dwingt ons over te stappen naar hernieuwbare energiebronnen, naar gedeeld publiek vervoer en naar circulaire ecosystemen. Deels wordt hieraan invulling gegeven in binnensteden. Dit team gelooft dat juist de landschappelijke netwerken/snelwegen de plek en schaal zijn waar de oplossingen de grootste positieve impact hebben op onze natuurlijke omgeving.
Foto: Lars van Vianen, Bioreceptive Stations, 2020
Team 4
Marieke de Keijzer (39), landschapsarchitect; Iris de Kievith (49), architect; Annemarie Piscaer (41), ontwerper
Deze opgave is cultureel landschappelijk opgevat en zal door een groeiend landschapsontwerp en programma het verhaal van deze plek verbeelden. Door het ombuigen van (afval)stromen ontstaat er een groeiende sculptuur met een vernieuwd levendig ecosysteem. Middels ontwerpend onderzoek zetten ze de oogst van het Strabrechtse heidelandschap, met haar A67, in als bouwmateriaal én als ‘communicatief instrument’. Samen met geïnteresseerden wordt de oogst verwerkt, om zo de discussie op gang te brengen over de complexiteit van dit gebied, over de uitstoot van verkeer en industrie en over het behoud van de heide en de cultuur en ambachten die ermee samenhangen.
Foto: Servies | Roel van Tour
Team 5
Matthijs la Roi (33), architect/kunstenaar; Kyriakos Chatziparaskevas (38), architect; Andre Posnansky (42), adviseur duurzame energieproductie en innovatie
Er ligt een grote kans voor kunstenaars en ontwerpers om verbeeldingskracht aan de energietransitie toe te voegen. Dit team wil een nieuwe typologie van duurzame land art installaties ontwikkelen die als 21e eeuws cultureel landschap - naast het geven van kilowatturen - ook op vele manieren van betekenis kan zijn voor de omgeving. Het team wil de leefbaarheid voor lokale bewoners verhogen, stikstof en fijnstof verminderen, lokale economische ontwikkeling stimuleren en mooie plekken voor mensen creëren en biodiversiteit stimuleren. Burgerparticipatie is hierbij een belangrijk instrument.
Foto links: Renewable Oasis, Kyriakos Chatziparaskevas, foto rechts: Rain Amplifier, Matthijs la Roi | fotograaf: naaro
Team 6
Paul de Kort (59), beeldend kunstenaar; Isabella Hol (27), landschapsarchitect, Eddy Wymenga (58), ecoloog; Arno Eisses (56), geluidsexpert
Er zijn bijzondere mooie plekken langs de snelweg, waar je je bij aanvang van je autorit al op kunt verheugen. En waarvoor je misschien zelfs even omrijdt. Het zijn dit soort momenten die dit ontwerpteam wil veroorzaken. Niet als de spreekwoordelijke ‘kers op de taart’, maar steeds als ‘toevoeging aan het deeg’. Het team wil ‘anderhalve minuut aan schoonheid langs de A67’ creëren, die de ecologie van een kwetsbaar natuurgebied verbetert, én duurzame energie op wekt, én stikstof-, geluid en licht reduceert, en een glimlach op ons gezicht laten verschijnen.
Foto: Arno Eisses
Waarom deze design challenge?
Met deze opdracht willen Staatsbosbeheer en Kunstloc Brabant een stimulans geven aan het verbindend ontwerpen waarbij een combinatie wordt gemaakt tussen ruimtelijke kwaliteit, energieopwekking en natuurverbetering. We dagen ontwerpteams met deze opdracht uit om oplossingen te bedenken die specifiek voor deze plek of elders in Nederland toegepast kunnen worden. De oplossingen moeten innovatiever zijn dan een stapeling van de verschillende functies.
Met deze prijsvraag zoeken we naar slimme, duurzame en multifunctionele oplossingsrichtingen vanuit hernieuwbare energievormen. Hoe creëren we een duurzame geluidsvoorziening, die een meerwaarde levert aan:
-
de natuurlijke omgeving;
-
het terugdringen van belastende uitstoot;
-
de beleving van het gebied;
-
het opwekken van energie;
-
biodiversiteit;
-
cultureel erfgoed;
-
burgerparticipatie (hoe kun je conform het klimaatakkoord ook burgers een rol geven bij het realiseren van je idee?).
Samenstelling jury
De onafhankelijke en deskundige jury bestaat uit:
- Jannemarie de Jonge (voorzitter)
CRa, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving - Toon Bosmans
Wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling, Kunst en Cultuur, Duurzaamheid en Energiestransitie, gemeente Heeze-Leende - Angèle Reinders
Professor Design of Sustainable Energy Systems, Technische Universiteit Eindhoven en Associate Professor in Sustainable Energy and Design, Universiteit van Twente - Sven Stremke
Professor Landscape Architecture, Academie van Bouwkunst Amsterdam en Associate Professor Wageningen University@Research - Jan Dirk van Duijvenbode
Innovator, Rijkswaterstaat
Wil je meer weten over de design challenge ‘Onze Energie, Ons Landschap'?
Neem contact met ons op.
