Co-creatie tussen boer, kunstenaar en omgeving
ZLTO zoekt met FoodLab Peel samenwerking met de creatieve sector, vanuit het idee dat dit tot onverwachte ideeën kan leiden. In een vijftal casussen worden in co-creatie tussen boer, kunstenaar en omgeving, ideeën en oplossingen ontwikkeld voor individuele vragen van de boer, die een nieuw perspectief bieden voor de agrarische sector in het gebied. De kick-off van FoodLab Peel vond plaats in oktober 2015 tijdens de DDW in Eindhoven, als onderdeel van Agri meets Design, een samenwerkingsproject van ZLTO, EZ en provincie.
De Peel
De Peel kent de grootste vee-dichtheid van Nederland en de grootste varkensdichtheid van Europa (4,7 mln varkens in 2014). Dit leidt tot veel maatschappelijke vragen rond geur, gezondheid, fijnstof, milieubelasting (mest), omgevingskwaliteit, landschap etc. De vraag waar ZLTO in FoodLab Peel mee aan de slag gaat, is gericht op hoe zich een veehouderij daar kan ontwikkelen met inachtneming van de vragen van de consument. Consumenten weten niet meer hoe hun voedsel geproduceerd wordt; contact met de producent ontbreekt. Met name in de steden groeit de behoefte onder consumenten naar eten uit de streek, met duidelijke herkomst. Specifiek in het Peelgebied leiden grote vee-dichtheden tot vragen op het gebied van milieubelasting (fijn stof, waterkwaliteit) en dierenwelzijn. De vraag om verandering wordt sterker. Hoe die verandering vorm gegeven kan worden zodat de veehouderij in de Peel toekomst houdt en in balans is met de directe omgeving, ligt bij de agrarische sector. De creatieve sector kan volgens ZLTO deze transitie voor de gebiedsgerichte aanpak van de agrarische sector mede in gang zetten.
Aanpak
De keuze van deelnemende ondernemers en de juiste koppeling met de kunstenaars is van wezenlijk belang. De ondernemers moeten lef en durf hebben dit experiment aan te gaan. Van de kunstenaars die aan FoodLab Peel gaan deelnemen, verwacht ZLTO een onbevooroordeelde interesse in de materie. Zij moeten open staan voor het verhaal van de boer. Er moet een grote ruimte zijn voor artistieke vrijheid, die aansluit bij de realiteit van de agrarische ondernemers.
Concept en werkwijze: Lab
Social designer Wieteke Brocken, ervaren op het gebied van food en agri-design, ontwikkelde een concept voor het programma FoodLabPeel. Haar veldonderzoek, waaraan 12 boeren in de Peel hebben deelgenomen, heeft tot een concept geleid, waarin design thinking en co-creatie tussen boer, createur en consument centraal staan. Dit concept vormt de basis van het pilotproject in het najaar van 2015.
Nu gaan vijf kunstenaars op verkenning op een vijftal boerenbedrijven, waar zij een bepaalde periode verblijven. De matchmaking tussen boer en creatieveling en het ophalen van actuele vraagstukken van de boeren, zijn essentiële onderdelen van het Lab. De boer heeft de rol van ‘probleemeigenaar’ en is feitelijk opdrachtgever. De rol van de kunstenaars is het op een nieuwe manier kijken naar het boerenbedrijf en alle dilemma’s met betrekking tot voedselproductie, milieu, veiligheid, productiviteit ed. Hij/zij verblijft en werkt vanuit een mobiele unit/ boerenschuur.
Samenwerking: Innovatieve kracht
Voor het FoodLabPeel project wordt samengewerkt met kernpartners waaronder het Peelnetwerk, Provincie en bkkc. Deze aanpak sluit aan bij de Brabantse Agrofood Uitvoeringsagenda 2020, waarin de transitie van het Brabantse platteland tot een innovatieve en duurzame agrofoodregio en de relatie tussen stad en land zijn opgenomen. Ook zijn daarin de verduurzaming van onze voedselketen en de relatie tussen de consument en zijn voedsel in Brabant terug te vinden.
Resultaat
De uiteindelijke omtwerpen, denkrichtingen of prototypes zullen een tour maken door de Peel en worden getoond op de Dutch Design Week 2016 als onderdeel van Agri meets Design.
Waarom een bijdrage uit de impulsgelden?
De ABC-commissie kent de gevraagde bijdrage uit de impulsgelden toe. Zij zijn te spreken over de verbinding die ZLTO maakt tussen de creatieve en de agrarische sector. De bijzondere samenwerking die beoogd wordt binnen FoodLabPeel vindt de commissie van groot belang evenals het betrekken van maatschappelijke partijen bij de professionele kunstensector. Nadruk wordt gelegd op het concreter formuleren van onderzoeksvragen. Een goede match tussen boer en kunstenaar vinden is van groot belang en moet voldoende aandacht krijgen. Verder noemt de commissie het uitwerken, communiceren en delen van de resultaten van de gesprekscycli tussen boeren en kunstenaars een nadrukkelijk aandachtspunt. Dit dient als onderwerp van de monitorgesprekken met bkkc aan de orde te komen.
Het projectplan en de volledige aanvraag lees je in het overzicht van aanvragen op onze website: nr. 325
Meer weten over FoodLab?
Neem contact met mij op.
