In de afgelopen jaren is De Maashorst meer en meer omgevormd tot een aaneengesloten natuurgebied, waarbij maximale biodiversiteit en minimale bemoeienis van de mens centraal staan. Kunstenaarsduo Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens (KCCM) ontwikkelde met ‘Paden Banen’ een kunstproject dat niet alleen het verhaal van de oude verbindingswegen in het gebied (dreven en driften) vertelt, maar dat ook zichtbaar maakt op welke manier bewoners en ondernemers in de huidige tijd met het gebied omgaan.
In het noordoosten van Brabant, ingeklemd tussen de gemeenten Uden, Landerd, Oss en Bernheze, ligt De Maashorst. Dit uitgestrekte gebied bestaat uit 3500 hectare bos, weiland, zandverstuiving en heide en is door de Provincie Noord-Brabant bestempeld als ‘Landschap van Allure’. Na uitgebreid onderzoek in het gebied kwamen de kunstenaars met het concept voor ‘Paden Banen’. Zo ontwikkelde KCCM in samenwerking met lokale imkers een reeks unieke wegwijzers om de dreven te duiden.
Verhalen van De Maashorst
Het ontwerp bestaat uit acht onderdelen met ruimtelijke werken, die op acht verschillende locaties in het gebied staan. Deze werken markeren de begin- en eindpunten van vier dreven (Nistelrooisebaan, Voskampweg, Brobbelbiesweg, Udensedreef) en benadrukken expliciet de oeroude verbinding tussen mens, dier en natuur.
Het kunstproject, en alle verschillende onderdelen daarvan, versterken het belang van de dreven voor recreanten, bewoners, herders, imkers en andere gebruikers van het gebied. Het ontwerp van KCCM doet dat door de complexe ontwikkeling van De Maashorst te volgen, en door de verhalen om te zetten in even robuuste, als poëtische objecten. De verhalen van het natuurgebied worden op deze manier zichtbaar voor bezoekers. De verschillende onderdelen van Paden Banen zijn herkenbaar aan de goudkleurige metaalgloed en de eenduidige vormentaal. De wisent, het schaap en de bij spelen de hoofdrol. Zij worden in wisselende formaties gekoppeld aan een dreef.
Wisenthek
De markante, bijna twee meter hoge wisent heeft als grote grazer een centrale functie in De Maashorst. Bij twee toegangshekken aan het omheinde wengebied, komen bezoekers een levensgrote beeltenis van een wisent in staal tegen. Door een markering langs de weg kunnen ze leren inschatten hoe ver vijftig meter – de veilige afstand tussen wisent en mens – eigenlijk is.
schaap-scheer-speel-kraal
Het schaap is medeverantwoordelijk voor het ontstaan en het onderhoud van de landelijke heidevelden in De Maashorst. Bij een speciaal door KCCM ontworpen kraal kan het publiek eens per jaar zien hoe de dieren worden geschoren. Het drijven van de schapen en het evenement zelf kunnen leiden tot nieuwe rituelen. De rest van het jaar is de kraal een bijzonder klimrek voor kinderen om te klauteren en spelen.
Boomkransen
Ook de bij heeft een belangrijke taak op De Maashorst: zonder bestuiving komt er weinig terecht van de gewenste biodiversiteit. Op vier beginpunten van dreven zijn verschillende zogenaamde ‘drachtbomen’ geplant, die door bijenvolken worden gebruikt bij hun zoektocht naar nectar en stuifmeel. Voor deze bomen maakte KCCM kransen met plek voor bijenkasten. De imkers hebben een eigen veldwerkplek rond dit arboretum en bezoekers kunnen er terecht voor informatie over de bomen, de bijen en over het kunstproject.
Paalgraven
De eerste zichtbare sporen van menselijke bewoning in De Maashorst zijn grafheuvels uit de late bronstijd en vroege ijzertijd. Je ziet ze bijvoorbeeld ter hoogte van knooppunt Paalgraven. KCCM markeerde dit veld met grafheuvels met een bijzondere nieuwe toegangspoort, die de bezoeker uitnodigt om het mysterie van deze plek te ontdekken.
Met de route NAR | Doden- en Godenlandschap in de gratis wandel- en fietsroute app van Brabant Vertelt kom je langs verschillende archeologische opgravingen in het gebied. De route leidt langs de ‘Paalgraven’, maar ook langs urnenvelden, brons depots en langs het ‘Vorstengraf’ van de vorst van Oss.
De Maashorst ervaren kan met de route NAR | Paden banen. Al lopend kom je meer te weten over het ontstaan en de toekomst van De Maashorst. Je wandelt door bossen en heidevelden, over zandheuvels, kaarsrechte dreven en slingerende driften, langs bolle akkers, waterpartijen en een buurtschap. De kunstwerken van KCCM zijn onderdeel van de route, en kom je al wandelend automatisch tegen.
Rol van Kunstloc Brabant
Stichting Maashorst in Uitvoering (SMIU) gaf Kunstloc Brabant opdracht om een voorstel te schrijven voor kunsttoepassingen in De Maashorst. Naast een plan van aanpak voor kunst in het gebied, droegen we daarnaast een aantal kunstenaars voor die goed pasten bij de opdracht. Hieruit is kunstenaarsduo Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens (KCCM) geselecteerd. Kunstloc was daarnaast verantwoordelijk voor de projectleiding. Inmiddels is het project opgeleverd.
Meer weten over Paden Banen?
Neem contact met mij op.
