Verschillende makers gaan de mogelijkheden en kansen verkennen voor iconische landmarks in het Van Gogh Nationaal Park. We vragen hen om vanuit hun eigen ervaring te zoeken naar wat wij niet weten, over het hoofd zien, en kunnen verbeteren. We sturen niet alleen kunstenaars en ruimtelijk ontwerpers op verkenning, maar ook makers die buiten de kunst- en cultuursector werkzaam zijn en die vanuit hun visie en werkwijze tot een impactvolle bijdrage kunnen komen.
Iconische landmarks
Met creativiteit en verbeeldingskracht de toekomst ontwerpen, dat is een gezamenlijke ambitie van Kunstloc Brabant en Van Gogh Nationaal Park. Daarom zijn we een meerjarige samenwerking aangegaan om elkaar te versterken en te inspireren. In het kader van deze samenwerking ontwikkelt Kunstloc samen met partners een kunst- en cultuurprogramma dat integraal onderdeel is van de plannen en gebiedsopgaven zoals genoemd in het Masterplan Nationaal Park nieuwe stijl. Daarin wordt gestreefd naar een toekomstbestendig landschap dat oplossingen biedt voor hedendaagse vraagstukken.
Het kunst- en cultuurprogramma sluit aan bij de ontwikkellijnen zoals genoemd in het masterplan. Zo denken we mee over de ambitie hoe er betekenisvolle iconische landmarks in het landschap kunnen worden gecreëerd. Deze zijn bedoeld om de beleving van het landschap te versterken en een koppeling te maken met het erfgoed van Van Gogh. Maar hoe moeten die eruit gaan zien? Welke impact en betekenis kunnen landmarks krijgen, als aanvulling op bestaand erfgoed, toeristische attracties en bewegwijzering? Om die vragen te onderzoeken en te beantwoorden zetten we verkenners in om op pad te gaan.
Studio 1:1 brengt harde en zachte data van Brabant in beeld
Studio 1:1 is als eerste gevraagd een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheden en kansen voor iconische landmarks in het Van Gogh Nationaal Park. Op 15 september presenteerde Lucas Zoutendijk van Studio 1:1 de uitkomsten van de verkenning aan de directie en kernteamleden van Van Gogh NP. Dat leverde inspirerende inzichten en perspectieven op.
Harde en zachte data
Het benoemen van iconische landmarks in het Van Gogh Nationaal Park roept veel vragen op. Moeten deze letterlijk komen op de plekken zoals ze nu geschetst zijn in het Masterplan Van Gogh NP? Wat vertellen die iconen? Dragen ze bij aan het doel?
Studio 1:1 heeft daarom eerst uitgezoomd. Ze hebben onderzocht wat het Brabantse landschap nodig heeft, wat betekenisvolle plekken en aandachtgebieden zijn voor bewoners en gebruikers, fysiek en mentaal. De verkenning bestond uit twee delen.
- Het gebied is geanalyseerd op basis van harde data uit allerlei rapporten.
- Verkenners zijn het gebied op drie plekken ingegaan en hebben onderzocht wat bewoners en gebruikers van het Van Gogh NP nodig hebben en wat zij interessant en belangrijk vinden door het aan hen te vragen.
Kaarten
Er zijn verschillende kaarten gemaakt die laten zien wat het bereik nu is als je kijkt naar het bestaande wandelnetwerk, de NS-stations, het openbaar vervoer, de parkeerplaatsen van Natuurmonumenten. Daarbij is gekeken hoe je het gebied in kan en waar je kunt komen. Uitgangspunt daarvoor is 5 kilometer wandelen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de helft van de mensen een wandeling maakt van ongeveer 5 kilometer met vertrek vanuit de voordeur of max. 1 uur reistijd. Dat sluit aan bij de insteek ‘waar de natuur bij de voordeur begint’ van het Van Gogh NP. Maar levert dit bereik een piekbelasting op in sommige delen? Zijn er dan andere opties? Zijn dit de gebieden waar je mensen naartoe wilt krijgen, of wil je ze naar andere delen van het Van Gogh NP brengen?
Boerenlandschap als inspiratie
Als vervolgstap heeft Studio 1:1 alternatieven onderzocht en ingetekend op een kaart. Het boerenlandschap is voor Vincent van Gogh een grote inspiratiebron geweest. Het is ook kenmerkend voor het Van Gogh NP. Ze zijn daarom gaan kijken of boerenlocaties iets kunnen betekenen in het toegankelijk maken van het gebied. Hiervoor zijn alle boerderijen in beeld gebracht. Het laat de potentie zien van het boerenlandschap als uitgangspunt voor nieuw te ontwikkelen wandelpaden. Het versterkt de relatie tussen het landschap en recreatie.
Door de ogen van Vincent
Voor het tweede deel van het onderzoek is Studio 1:1 op pad gegaan in het gebied om bewoners en bezoekers vragen te stellen. Aan iedereen is het concept van het Van Gogh NP uitgelegd. Het is de aanleiding voor de mensen om te vertellen wat ze kenmerkend vinden aan hun omgeving. Bij het vertellen kijken ze als het ware ‘door de ogen van’ Vincent van Gogh. Het levert waardevolle verhalen op die een landmark zouden kunnen zijn in het gebied.
Deze individuele verhalen, belevingen en locaties zijn uitgewerkt en gebundeld tot een belevingsroute. Aanvullend zou je mensen hun verhalen kunnen laten toevoegen op een hedendaagse manier, bijvoorbeeld via een platform.
Twee invalshoeken om over na te denken
Als vervolgstap heeft Studio 1:1 alternatieven onderzocht en ingetekend op een kaart. Het boerenlandschap is voor Vincent van Gogh een grote inspiratiebron geweest. Het is ook kenmerkend voor het Van Gogh NP. Ze zijn daarom gaan kijken of boerenlocaties iets kunnen betekenen in het toegankelijk maken van het gebied. Hiervoor zijn alle boerderijen in beeld gebracht. Het laat de potentie zien van het boerenlandschap als uitgangspunt voor nieuw te ontwikkelen wandelpaden. Het versterkt de relatie tussen het landschap en recreatie.
De harde data tonen de mogelijkheden van het toekomstige landschap en de manier waarop we dat gebruiken. Het boerenlandschap met boerenlocaties als startpunten voor wandel- en fietsroutes. Routes die ook letterlijk door het boerenlandschap kunnen lopen en een fijnmazig netwerk vormen.
De zachte data bestaan uit individuele verhalen, belevingen en locaties die landmarks vormen in het Van Gogh NP. Ze vormen de route die kijkt ‘door de ogen van’ Van Gogh. Een route die inspireert en uitnodigt om zelf bewust te kijken en om kenmerkende eigenschappen in je eigen omgeving te ontdekken.
Verder kijken
Het anders kijken naar en denken over iconische landmarks heeft veel inspiratie opgeleverd. Het onderzoek biedt interessante inzichten en perspectieven. De presentatie gaf stof tot nadenken, riep nieuwe vragen op. Misschien liggen de landmarks al klaar in het landschap? Zorgt beleving voor nieuwe mogelijkheden? Het vraagt om een vervolg, daar waren de aanwezigen het sowieso over eens.
Wie is Studio 1:1?
Studio 1:1 is een creatief multidisciplinair ontwerpbureau dat zich bezighoudt met openbare ruimte. Ze werken bijvoorbeeld aan sociaal-maatschappelijke, groene, en klimaatadaptieve vraagstukken. Om antwoorden te vinden, zetten zij diverse creatieve methodes en middelen in. Van installaties en serious games als methodiek om het gesprek aan te gaan en draagvlak te creëren tot aan strategisch advies en gebiedsonderzoek via net een andere invalshoek dan je verwacht.
Rol Kunstloc Brabant
Verkenning Van Gogh NP is een initiatief van Kunstloc Brabant in nauwe samenwerking met Van Gogh NP en partners. Het vormt een onderdeel van het themaprogramma Kunst & Klimaat, omdat het niet anders kan waarbij we uitgebreid stil staan bij de vraag welke bijdragen kunst kan leveren om de klimaatverandering te keren en welke antwoorden kunst kan formuleren op de klimaatcrises. We doen dit met een reeks van activiteiten, voor makers, geïnteresseerd publiek en betrokkenen uit het veld.
Meer weten over het betrekken van makers om de beleving van het landschap te versterken?
Neem contact met ons op.
