Trends & Ontwikkelingen

Culturele organisaties in Nijmegen die de afgelopen tijd gebruik hebben kunnen maken van een subsidie vanuit de provincie Gelderland, hoeven er niet op te rekenen dat de gemeente Nijmegen wegvallende subsidies gaat compenseren. Dat zegt wethouder Noël Vergunst (GroenLinks). Cilia Daemen (GroenLinks) trok aan de bel bij de wethouder naar aanleiding van signalen van het jeugdtheater en in het bijzonder Theatergroep Kwatta.

Van eind november t/m midden december 2024 verdubbelt matchfunding partner het Cultuurfonds donaties aan specifieke projecten op voordekunst. Als je bijvoorbeeld €50,- doneert, legt het Cultuurfonds ook nog eens €50,- bij. Zo ontvangt de maker het dubbele bedrag. De projecten die meedoen, zijn uitgekozen op basis van de criteria van het Cultuurfonds.

De tweede oproep tot het indienen van voorstellen gericht op cultuur in en voor Oekraïne is gepubliceerd. De regeling is bedoeld om de Oekraïense cultuur bij te staan tijdens de oorlog en klaar te maken voor een hoopvol bestaan erna. Het richt zich op drie onderwerpen, waarbij bij elk van die onderwerpen één consortium wordt gezocht.

De opvallend kleurrijke opblaasbioscoop van Cinekid gaat voor het eerst op tour langs scholen die zijn aangesloten bij het Jeugdeducatiefonds. Dit zijn scholen waarbij zeker de helft van de kinderen onder de armoedegrens leeft. De tour komt tot stand dankzij de samenwerking tussen Bollebozen, een initiatief van bol dat zich inzet voor gelijke kansen voor kinderen met focus op het bevorderen van leesplezier, en Cinekid, ’s werelds grootste film- en mediafestival voor kinderen. Vanuit een gezamenlijke missie om kinderen gelijke toegang te geven tot cultuur en educatie hebben de organisaties hun kennis en krachten gebundeld. 

Haleon, een wereldleider in consumentengezondheid, weet een bijzondere interactie tussen wetenschap en kunst samen te brengen met het Mauritshuis. Als nieuwe projectpartner van het museum toont Haleon Nederland hoe hun tandpastamerk Sensodyne zich inzet voor de bescherming en het behoud van zowel gevoelige tanden als de collectie van het Mauritshuis. Deze samenwerking benadrukt de precisie en expertise die essentieel zijn bij tandherstel en kunstrestauratie, die verder tot leven wordt gebracht in een speciale campagnevideo.

Op 19 november is de meerjarige projectregeling Cultuureducatie voor het Caribisch deel van het Koninkrijk 2025-2028 geopend. Met deze subsidieregeling stimuleert en verstevigt het FCP cultuureducatie op scholen in het Caribisch deel van het Koninkrijk; Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten. De subsidie is er voor projecten die bijdragen aan meer en betere cultuureducatie voor scholen in het primair, gespecialiseerd, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. 

Het college van B&W heeft, op advies van een externe adviescommissie Cultuur, een subsidie van ruim een miljoen euro toegekend aan 13 instellingen, gezelschappen en creatieve broedplaatsen in Enschede. Daarnaast wordt financiële steun verstrekt aan 3 culturele platformorganisaties, die de belangen van het culturele middenveld behartigen. Een gemeentewoordvoerder legt uit dat het gaat om nieuw cultuurbeleid. Deze regeling bestond dus nog niet. „We investeerden eerder altijd in grote instellingen, zoals de bibliotheek, het Wilminktheater en Enschede Promotie. En in amateurkunst.” Nieuw is de keuze om ook al die instellingen die daar ergens tussen in zitten financieel te steunen. 

 De gemeente Almere gaat 400.000 euro investeren in theatergroep Suburbia. Het Almeerse gezelschap dreigt te verdwijnen, omdat er na 15 jaar geen subsidie komt vanuit het Rijk. Donderdagavond is het amendement ‘Overbrugging Suburbia 2025’ met zeer grote meerderheid door de gemeenteraad van Almere aangenomen. Daarmee is Suburbia komend jaar gered. Met deze investering wordt voorkomen dat er noodgedwongen ontslagen vallen en Suburbia haar deuren sluit. Daarmee zou twintig jaar kennis en ervaring verloren gaan en een gat worden geslagen in het toch al magere cultuuraanbod in Almere. 

Veel kunstinstellingen worstelen met de vraag: hoe bereik je jongeren en hoe betrek je ze bij het museum? Moderne kunstmusea wereldwijd – zoals het MoMA in New York – en in Amsterdam proberen dit via speciale communityprogramma’s of zogenoemde jongerenclubs: groepen young professionals die tegen betaling toegang krijgen tot externe evenementen (buiten het museum), zoals atelierbezoeken, previews van tentoonstellingen, of galerietours, en zo kennismaken met de verborgen kanten van de kunstwereld. Young Stedelijk, de jongerenclub van het Stedelijk Museum voor kunstliefhebbers, bestaat nu tien jaar. 

Naast dat je in een museum iets kunt leren, heeft kunst ook een verbindende factor en draait het bij jongerenclubs – net als bij elke andere club – ook om het sociale aspect. 

‘We zijn blij en opgelucht dat na al die maanden onzekerheid nu de dramatische btw-verhoging op boeken van tafel gaat.’ Dat laat de CPNB vandaag weten aan alle 306.432 ondertekenaars van de petitie Boekenprijs: 21% btw, een waardeloos idee die in mei van start ging.

De CPNB gaat ervan uit dat de minister zich aan zijn woord houdt en dankt de ondertekenaars van de petitie met de boodschap: ‘Dat zovelen zich bij onze zorgen en acties voor het boek, de taalvaardigheid en het leesplezier hebben aangesloten was hartverwarmend. In juni zeiden we al tegen het kabinet en de coalitie partijen: er is lef voor nodig om op een voornemen terug te komen. We hebben er lang op moeten wachten maar zijn ontzettend blij dat dat lef er nu is. Laten we de handen ineenslaan en leesvaardigheid en leesplezier inderdaad de prioriteit geven die het ook volgens het regeerakkoord verdient!’

De Creatieve Coalitie reageert verheugd op deze politieke ontwikkeling. Thomas Drissen, directeur van De Creatieve Coalitie, verklaart: “Wij hebben vanaf het begin geknokt en gestreden tegen het plan om de btw op cultuur, kunst en lezen te verhogen. Samen met Kunsten '92 hebben wij bondgenoten gezocht in sport, media en de horecasector om dit plan van tafel te krijgen onder de noemer #geenhogerebtw. Het nieuws van vandaag is een buitengewoon hoopvol signaal. Na maandenlange acties, petities en demonstraties, hebben wij de kracht van het collectief aangetoond. Samen zijn wij wezenlijk sterker.”

Astrid Weij, directeur van Kunsten ’92: ‘Kunsten ’92 is blij dat de btw op kunst en cultuur door het kabinet en de Tweede Kamer heroverwogen wordt. Er is knetterhard aan gewerkt om te laten zien dat de maatregel grote negatieve gevolgen heeft voor de culturele en creatieve sector. Dat heeft gewerkt.’ 

Peter van den Bunder, belangenbehartiger bij de Kunstenbond, benadrukt het belang van deze overwinning: “We hebben ons vanaf dag één tegen deze verhoging verzet, omdat die desastreus zou uitpakken voor zelfstandige makers en zzp’ers in de cultuursector. Zij zouden de hardste klappen hebben opgevangen. Dit besluit geeft hun de broodnodige ruimte om zich te blijven focussen op hun werk en hun bijdrage aan de samenleving.”

“Het doek valt”. Met die tekst luidt Opera Zuid de noodklok. Het gezelschap, met als thuisbasis Maastricht, wordt zodanig gekort op de rijkssubsidie dat het voortbestaan onzeker is. Er is nu een petitie gestart met de titel #RedOperaZuid. Initiatiefnemer is componist Jan-Peter de Graaff. Hij benadrukt het belang van de instelling als een springplank voor jong talent. Volgens hem is er sprake van afbraak van cultuur buiten de Randstad. 

Hij en alle ondertekenaars hebben een medestander in het bestuur van provincie Limburg: “De Raad voor Cultuur benadrukt het belang van regionale spreiding van cultuur en de dringende noodzaak van een eerlijker financieringsmodel voor opera. Toch is er door het Rijk geen gehoor gegeven aan de oproep voor extra middelen. Als hier geen verandering in komt, verliest Zuid-Nederland haar voornaamste professionele operagezelschap, wat desastreuze gevolgen heeft voor de culturele diversiteit en toegankelijkheid van opera in deze regio. Opera Zuid kan niet wachten op de belofte van een eerlijker stelsel in 2029 en we roepen het Rijk op om extra middelen vrij te maken, zodat opera behouden blijft voor het zuiden van Nederland.”

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft extra budget vrijgemaakt voor de uitvoering van fair pay voor subsidies in de periode 2025-2028, waaronder de meerjarige productiesubsidie en meerjarige festivalsubsidie. Met de toekenning van de extra middelen moet de onderbetaling van werkenden in de culturele en creatieve sector worden teruggedrongen. Voor de verdeling van de fair pay middelen baseerde OCW zich onder andere op het recent uitgebrachte en grootschalige onderzoek naar de meerkosten voor fair pay: 'Fair Pay dichterbij' (november 2023). Bij meerjarig ondersteunde instellingen werden steekproefsgewijs de honorering van werkenden in 2022 met erkende richtlijnen en cao’s vergeleken. 

Een aantal zaken in de conclusies springt in het oog: De meerkosten voor fair pay komen door te lage beloning enerzijds en onbetaald overwerk anderzijds; Bij kleinere organisaties is de kloof tussen de huidige realiteit en fair pay het grootst. Dit geldt voor alle disciplines, genres en soorten organisaties (van festivals tot producenten); Bij kleinere organisaties wordt vaker gewerkt met zzp’ers dan in grote organisaties en het aandeel zzp’ers speelt in die kleinere organisaties een grote rol in de meerkosten om tot fair pay te komen.

Het Fonds kent de extra middelen voor fair pay vanaf 1 januari 2025 toe aan aanvragers binnen verschillende subsidieregelingen.

Bij onder meer theaters, musea, dagbladen en sportverenigingen wordt met opluchting gereageerd op het schrappen van de btw-verhoging door het kabinet. Minister Heinen van Financiën ziet af van de verhoging onder druk van de oppositie. Zonder die partijen is er geen meerderheid voor in de Eerste Kamer.

"We zijn blij en opgelucht dat na al die maanden onzekerheid nu de dramatische btw-verhoging op boeken van tafel gaat", laat de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) weten. “Er is lef voor nodig om op een voornemen terug te komen. We hebben er lang op moeten wachten maar zijn ontzettend blij dat dat lef er nu is.” Ook boekhandels reageren met een zucht van verlichting op het schrappen van de btw-maatregel. 

Veel cultuurorganisaties zijn voorzichtig. De Vereniging Vrije Theater Producenten (VVTP) noemt het in ieder geval hoopvol dat de regering de btw-verhoging op cultuur en sport in de ijskast zet. "De voorgenomen btw-verhoging zou alle Nederlanders hebben getroffen", aldus voorzitter Boris van der Ham. "Nu ook zorgen dat hij helemaal wordt afgezworen." Directeur Cathelijne Broers van het Cultuurfonds vindt het "positief nieuws" dat de verhoging van tafel is: "Er is goed geluisterd naar onze argumenten". Ook Marcelle Hendrickx, wethouder kunst & cultuur in Tilburg is "blij met de beweging van de minister", maar ze blijft alert, zegt ze tegen persbureau ANP.

„Bedoelt u met historisch ook historisch in de zin dat het misschien in de Eerste Kamer sneuvelt?”, vroeg Chris Stoffer op 12 november. „Volgens mij is dit een héél breekbaar vaasje.” Waarom Stoffer die vraag stelde, werd duidelijk toen Inge van Dijk (CDA) dinsdagavond het woord nam. Ze heeft een motie ingediend waarin ze het kabinet verzoekt een alternatieve dekking te zoeken voor de btw-verhoging voor sport, cultuur, media en hotels. Ze heeft steun van D66, ChristenUnie en de SGP. Van Dijk wil „graag transparant” zijn, zegt ze. Alleen als het kabinet zich kan vinden in de voorstellen van ChristenUnie en SGP over de alleenverdieners en de giftenaftrek én in haar eigen motie over btw, zullen de drie partijen het belastingplan steunen.

Het is een ongewoon harde inzet om te dreigen het hele belastingplan, waarmee het kabinet 425 miljard euro aan inkomsten int, weg te stemmen. Maar de oppositiepartijen konden niet anders, zeggen ze. Het kabinet zocht amper contact met de oppositie om steun te vergaren. Maar na de eis van Van Dijk kon de coalitie dit niet langer volhouden. De btw-verhoging op hotels wil Heinen behouden, omdat veel partijen in de Tweede Kamer het daarmee eens zijn. Deze btw-verhoging zou met ruim een miljard ook de grootste kostenpost voor het kabinet zijn. Maar voor de btw-verhoging op sport, cultuur en media gaat hij op zoek naar alternatieven, in aanloop naar de voorjaarsnota.

Het kabinet verplicht zich om komende maanden samen met partijen naar alternatieven te zoeken voor de btw-verhoging op sport, cultuur, boeken en kranten. Met die kleine toezegging verzekerde minister Heinen van Financiën zich van steun van de christelijke partijen voor het belastingplan voor 2025, waarmee de Tweede Kamer donderdag uiteindelijk met ruime meerderheid instemde. 

Het addertje onder het gras is dat de minister de omstreden btw-verhoging wel gewoon laat staan in het belastingplan 2025, omdat hij geen ‘gat in de begroting’ wil creëren. In het belastingplan worden de belastingtarieven, aftrekposten en de koopkracht voor 2025 geregeld.De christelijke partijen eisten wel een ‘soort’ garantie dat het kabinet ‘serieus’ mee gaat zoeken. Volgens Heinen is dat een kwestie van ‘vertrouwen’ in de goede omgangsvormen tussen kabinet en de Kamer. Maar uiteindelijk werden partijen over de streep getrokken met de zinsnede dat het kabinet ‘verplicht gaat zoeken’.

GroenLinks-PvdA reageerde ronduit negatief. Kamerlid Senna Maatoug vindt het een ‘heel lelijke’ oplossing, omdat er nog steeds geen enkele zekerheid is dat de btw-verhoging niet doorgaat.

Het is om meer redenen een flinke opsteker dat het kabinet uiteindelijk het voornemen intrekt om de btw in 2026 te verhogen voor zowel sport, cultuur, boeken als media. Dit onzalige plan was niet alleen slecht onderbouwd, het druiste ook in tegen allerlei ambities die het kabinet-Schoof zelf in het regeerprogramma opschreef.

Het is verbazend hoe lang de coalitie uiteindelijk vasthield aan de btw-verhoging, terwijl PVV, VVD, NSC en BBB die nota bene ook ‘ongelukkig’ noemden. Enkele uren voordat de Kamer over het hele belastingplan zou gaan stemmen, waarin de btw-verhoging zit, ging het kabinet pas overstag. Blijkbaar realiseerde men zich toen pas dat het de ‘constructieve’ oppositiepartijen CDA, CU, SGP en D66 menens was met hun dreigement om in de Eerste Kamer tegen het belastingplan te stemmen.

De christelijke partijen hebben samen met D66 nu laten zien waartoe de oppositie in staat is, als ze eendrachtig samenwerkt. Dit politieke handwerk hebben we al lange tijd niet meer in de Kamer gezien, en het smaakt naar meer.

Vanaf 2025 opent de provincie de regeling Versterken cultureel ondernemerschap. Deze regeling is tot en met 2027 jaarlijks beschikbaar. De regeling biedt financiële steun aan makers en culturele organisaties, om hun zakelijke vaardigheden te ontwikkelen via een op maat gemaakt traject met een coach. In 2025 is 200.000 euro beschikbaar.

Kleine, gerichte subsidies helpen culturele professionals toekomstbestendig te maken. Deze regeling vervangt de kennisvoucher, die tot en met 2023 beschikbaar was om cultureel ondernemerschap te versterken. De regeling is herijkt en wordt vanaf 2025 door de provincie Noord-Brabant uitgevoerd. Kunstloc Brabant adviseert aanvragers over een conceptaanvraag en stelt bij aanvragen een kansen- en risicoformulier op.

De gemeente Zundert heeft moeten besluiten om tussen 2025 en 2028 te bezuinigen op subsidies, de vrijetijdseconomie en cultuur. Dit besluit is een gevolg van de strategische keuzes die de gemeente in de Zomernota 2025-2028 heeft gemaakt. De bezuinigingen zijn nodig om de gemeente financieel gezond te houden. De gemeente gaat vanaf 2026 structureel een bedrag van € 230.000 korten op de subsidies. 

De gemeente hecht ontzettend veel waarde aan het verenigingsleven, zowel cultureel, sport als welzijn. De verenigingen bevorderen de sociale cohesie, en voorkomen tegelijkertijd mede dat inwoners geraakt worden door eenzaamheid, sociaal isolement, of duurdere zorg. Die sterke verbindende rol van het vrijwilligersleven is typerend voor onze gemeente. Daarom heeft het college van B&W besloten scherpe keuzes gemaakt om het verenigingsleven in stand te kunnen houden. Er is besloten dat er niet wordt bezuinigd op subsidies voor de vrijwilligersorganisaties. De ombuiging op subsidies wordt daarom gerealiseerd door de bijdrage aan subsidies van professionele organisaties te korten.

Op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft het CBS een onderzoek uitgevoerd waarin de cultuurlasten uit de jaarrekening 2023 van gemeenten en provincies in meer detail zijn uitgevraagd dan in de reguliere uitvraag Iv3 (Informatie voor derden) het geval is. De aanleiding voor dit onderzoek is dat de reguliere Iv3-uitvraag voor het ministerie en andere overheden niet voldoende detail biedt om hun beleid op te baseren en te evalueren. Dit onderzoek is een vervolg op eenzelfde soort onderzoek naar detaillering van de cultuurlasten van gemeenten en provincies uit de jaarrekening 2017 en 2019, 2020 en 2021.

Het doorvoeren van de geplande btw-verhogingen op onder meer sport, culturele uitstapjes en hotelovernachtingen zorgen juist voor meer uitgaven bij de overheid. Dat zegt oud-staatssecretaris van Financiën Alexandra van Huffelen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Het duurder maken om te sporten kan bijvoorbeeld leiden tot een ongezondere samenleving, waardoor op termijn het zorgsysteem verder belast kan worden. “Zelfs een abonnement voor de bibliotheek wordt duurder. Lezen en schrijven is zo belangrijk. Wat mij betreft bereik je precies het omgekeerde”, benadrukt Van Huffelen. “Het is financieel onverstandig en het leidt ertoe dat mensen elkaar niet meer ontmoeten.”

Culturele activiteiten die nog geen jaarlijkse subsidie ontvangen van de gemeente Woensdrecht moeten in kaart worden gebracht om te kijken of ze eventueel toch in aanmerking kunnen komen voor een financiële bijdrage. Die oproep komt van de Woensdrechtse VVD. Fractievoorzitter Marius Bakker van de liberalen merkte onlangs op dat in de gemeentelijke begroting over 2025 alleen middelen zijn gereserveerd voor cultureel historisch erfgoed. Verder komt cultuur nergens voor in het coalitieakkoord van 2022 tot 2026. ,,Zoek uit welke culturele activiteiten geen financiële ondersteuning krijgen van de gemeente”, opperde Bakker.

Het zijn spannende weken voor het veelbesproken Marktpaviljoen, de beoogde culturele ontmoetingsplek in hartje Valkenswaard. Terwijl de tijd dringt zijn cruciale ‘hobbels’ als de vergunning en de locatie nog altijd niet ‘rond’. Eén van de voornaamste obstakels lijkt inmiddels afgewend: de initiatiefnemers krijgen uitstel voor de deadline van 1 januari. De provincie stelde eerder 1 januari als harde voorwaarde aan de subsidie die het voor het project uitlooft.

Maar daarmee staat het paviljoen er nog niet. Zo moeten de initiërende stichting Marktpaviljoen en de Weekmarkt het nog eens zien te worden over de exacte plek waar het bouwwerk moet komen. Dan is er nog de vergunning. Financieel is de stichting uit de zorgen. Met de programmering is de stichting nog volop bezig.

Bibliotheek Dommeldal krijgt 440.000 euro van het ministerie van OCW om de bibliotheken in Geldrop en Mierlo te versterken. De nadruk ligt op het bevorderen van de rol als ontmoetingsplaats en als leeromgeving. Het geld wordt gelijk verdeeld over de twee vestigingen en is bedoeld voor de periode 2024-2025. De belangrijkste speerpunten zijn het verbeteren van digitale vaardigheden voor volwassenen en het bestrijden van laaggeletterdheid. Ook gaan de twee bibliotheekvestigingen hun maatschappelijke functie uitbouwen.

Het Amsterdamse theatergezelschap ITA ontslaat 10 procent van het personeel als gevolg van een korting van 1,8 miljoen euro op de rijkssubsidie. Daarnaast bezuinigt de internationaal vermaarde instelling op het maken en programmeren van voorstellingen in de Stadsschouwburg aan het Leidseplein. De reorganisatie van ITA komt twee dagen na het debat in de Tweede Kamer over de besluiten van de vierjaarlijkse verdeling van de rijkscultuursubsidies. Minister Eppo Bruins volgde daarin het advies van de Raad voor Cultuur om ITA vanaf 2025 tot middelgroot gezelschap te degraderen. 

De winnaars van VDEF Scholarships van Summer Dance Forever 2024 zijn bekend. Dansers Chivano de Mee, Noor Jayani en Chanel Onyeike ontvangen elk een studiebeurs van € 5.000,-. Daarnaast krijgen ze een persoonlijk coachingstraject door Jocelyn Bergland, Drosha Grekhov en Niek Traa. Deze coaches begeleiden hen in hun volgende stappen op weg naar een professionele danscarrière. Summer Dance Forever is een belangrijk internationaal hiphopdansfestival. Binnen het jaarlijkse scholarshiptraject gaan SDF en VDEF op zoek naar jong Nederlands talent. 

TivoliVredenburg en Rabobank werken de komende jaren aan het toegankelijk(er) maken van cultuur voor mensen uit alle hoeken van de samenleving. Dit betekent dat jong en oud, ongeacht achtergrond of situatie, de kans krijgen om de kracht van live muziek te ervaren. De afgelopen jaren is dankzij dit partnership al veel bereikt. Beide partijen zullen deze missie met volle kracht voortzetten voor de komende drie jaar.

Een van de sprekende voorbeelden van de impact van deze samenwerking is Rabo Open Stage, het gratis toegankelijke podium voor amateurmuzikanten in het hart van TivoliVredenburg. Dit podium, dat jaarlijks meer dan 300 artiesten de kans biedt om op te treden, fungeert als een belangrijke springplank voor opkomend talent.

De cultuursector startte op 7 november een nieuwe campagne tegen de voorgenomen btw-verhoging van het kabinet: Belast Mijn Publiek Niet. Initiatiefnemers De Creatieve Coalitie en Kunsten ’92 vragen iedereen die werkzaam is in de culturele sector te vertellen waarom zij hun publiek niet willen belasten met 21% btw.

In een promovideo roepen Huub Stapel, Sanne Wallis de Vries, Jeangu Macrooy en Gijs Scholten van Aschat iedereen op om zich uit te spreken tegen de voorgenomen btw-verhoging van 9 naar 21% voor cultuur. De opgehaalde verhalen worden vervolgens gebundeld en gepresenteerd aan twijfelende politici in de Tweede Kamer. Daarmee hopen ze de bewustwording te vergoten dat een hogere belasting ‘impact heeft op iedere Nederlander en dat makers zich hierover zorgen maken’.

Op 11 november stuurde de ‘Club van 27’ een brandbrief aan de Tweede Kamer:

Laten we ons voor deze brandbrief even ‘De Club van 27’ noemen. Wij, 27 toonaangevende theaterzalen uit heel Nederland, van Leeuwarden tot Maastricht, luiden de noodklok. Onder ons bevindt zich niet alleen de zogeheten P10-kring van ’11 standplaatstheaters’ (met grote én kleinere (midden)zalen in huis), als ook 16 zelfstandige middenzalen zoals Lux in Nijmegen, Grand Theatre in Groningen, De Schuur in Haarlem, De Verkadefabriek in Den Bosch en Corrosia in Almere. Allemaal goedlopende theaters die zich jarenlang sterk maken voor enerverende en avontuurlijke podiumkunsten en daarvoor een groot, divers en enthousiast publiek hebben opgebouwd, uit alle generaties en alle geledingen.

De leden van deze ‘Club van 27’ delen met ruggensteun van de Vereniging voor Schouwburg- en Concertgebouwdirecties hun grote zorgen over onherstelbare gaten die vanaf 2025 dreigen te vallen in onze doordacht en spannend samengestelde programmering. Wanneer er door de Tweede Kamer op maandag 11 november niet wordt ingegrepen, verliezen belangrijke gezelschappen in de podiumkunsten over anderhalve maand hun structurele rijkssubsidie voor de komende vier jaar, ondanks lovende recensies, positieve adviezen, staande ovaties en ontroerende reacties.

Minister Bruins stuurt zijn antwoorden op de vragen van het lid Rooderkerk (D66) over 59 grote en kleine podiumgroepen en festivals die op het omvallen staan, ondanks een positief advies van het Fonds Podiumkunsten. De minister ziet geen ruimte om op de cultuurbegroting nog eens ruim € 10 miljoen te vinden, zonder dat dit ten koste gaat van andere door de Kamer gedeelde prioriteiten. Wel zal het Fonds Podiumkunsten eenmalig een frictiekostenvergoeding aan deze instellingen uitkeren.

Het Fonds Podiumkunsten richt zich, net als de andere Rijkscultuurfondsen, in de financiering op vernieuwing van het culturele veld. Uitgangspunt is dus dat er ruimte is voor nieuwe aanvragers. Als er aanvragen van nieuwkomers worden gehonoreerd, dan moet er ook sprake zijn van afvallers die de vorige keer wel subsidie kregen.

Uit protest tegen de btw-verhoging zijn sommige boekhandels vandaag een uur later opengegaan. In Den Haag gaven lezers, boekhandelaren en uitgevers gehoor aan de oproep van de CPNB om met hun favoriete boek naar het gebouw van de Tweede Kamer te komen om te laten zien ‘hoe belangrijk het is dat lezen voor iedereen betaalbaar en toegankelijk blijft’. 

Oud-uitgever Joost Nijsen – hij richtte in 1997 uitgeverij Podium op – vraagt zich af of schrijvers zich ervan bewust zijn dat door het hogere btw-tarief op boeken hun inkomen zal dalen. Minister Eelco Heinen van Financiën verdedigde vorige week de voorgenomen btw-verhoging, die ook gaat gelden voor andere cultuuruitingen en sport. De coalitiepartijen steunen het voorstel, de oppositie is tegen. De btw-verhoging zou de leesvaardigheid in Nederland, vooral onder jongeren, nog verder aantasten.

De Ontmoeting, een platform dat zich inzet voor de talentontwikkeling van jonge Nederlandse filmmakers, gaat samenwerken met Netflix. De streamingdienst stelt voortaan elk jaar 40.000 euro ter beschikking om acht korte films van jonge makers te financieren. Eerder zamelden de makers het geld voor hun films nog zelf in via crowdfunding. Naast de financiering van de korte films, gaat Netflix de filmmakers artistiek ondersteunen met workshops.

Met de samenwerking, die donderdag is aangekondigd, viert De Ontmoeting haar tiende verjaardag. Het platform werd tien jaar geleden gelanceerd door de VPRO, producent BIND en distributiepartner Go Short. Grote Nederlandse regisseurs en producenten begeleiden de kandidaten die worden gekozen. Elk jaar worden gemiddeld acht korte films gemaakt.

Vanaf 1 januari 2025 is het weer mogelijk om een aanvraag in te dienen via Snelgeld van Cultuur Eindhoven. Vanaf dan werkt Cultuur Eindhoven ook voor deze regeling met het nieuwe aanvraagsysteem. Daarnaast is de regeling inhoudelijk op een aantal punten veranderd. Dit wordt toegelicht tijdens een informatiebijeenkomst op maandag 2 december.