Trends & Ontwikkelingen

Van 4 tot en met 13 april is het tijd voor de zevende editie van de jaarlijkse Kindermuziekweek. Tien dagen lang bundelen ruim honderd organisaties de krachten om een divers, leuk én muzikaal programma neer te zetten. Dit jaar staat in het teken van 'Dromen', waarbij een muzikale reis gemaakt wordt door de wereld van dromerige muziek en muziekteksten waar je enkel over kunt dromen. Hier hoort ook een speciaal Kindermuziekweeklied bij: 'Ik ben ‘t allemaal' van DROOMPILOOT. De Kindermuziekweek wordt op vrijdag 4 april geopend in De Oosterpoort in Groningen.

Gouda gaat meer werk maken van het beheer van kunstwerken die op straat en op andere vrij toegankelijke plekken in de stad te zien zijn. Ook zaken als tijdelijke opslag, restauraties en het verwerven van toekomstige kunstwerken krijgen meer permanente aandacht. “Kunst voegt kwaliteit toe aan onze openbare ruimte en aan ons leven. Daar horen ook beleid, beheer en onderhoud bij. Daar schortte het aan. Gouda is nu een van de eerste middelgrote gemeenten die daar serieuzer werk van gaat maken”, zegt wethouder Thierry van Vugt (o.a. Kunst en Cultuur).

Vanaf april 2025 zal STOKED van start gaan in Haarlem. STOKED biedt een inspirerende en laagdrempelige plek voor jonge makers tussen de 17 en 23 jaar om hun creatieve talenten te ontdekken en ontwikkelen. Het Social Art Lab, een samenwerking tussen kunstplatform 37PK en welzijnsorganisatie Buurts, heeft als doel de jonge makers via kunst en cultuur te ondersteunen in hun persoonlijke groei en maatschappelijke betrokkenheid.

Specifiek richt het platform zich, met een unieke combinatie van kunstzinnige en sociale begeleiding, op jonge Haarlemmers die veelal buiten de reguliere kaders vallen en biedt ze een veilige, stimulerende omgeving en praktische ondersteuning in het opbouwen van een toekomst in de creatieve sector. 

Sinds het verschijnen van het rapport 'On(ver)vangbaar: de innovatieve kracht van the culture' van de Nederlandse Unesco Commissie in november 2023, krijgt de term the culture steeds meer aandacht binnen de kunst- en cultuursector. Maar wat betekent the culture precies, en waarom blijft erkenning en ondersteuning uit? In Boekman #142 duiken we dieper in deze dynamische beweging en de uitdagingen waar zij voor staat. Het eerste exemplaar van deze editie is uitgereikt aan Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie.

Zes culturele initiatieven in Lelystad hebben een aanjaagbudget gewonnen om hun ideeën voor hun wijk te realiseren. Het aanjaagbudget is speciaal bedoeld om cultuur dichter bij de inwoners te brengen en bij te dragen aan een levendige en verbindende wijk. Het budget ‘Breng cultuur in de wijk’ is een uitwerking van het raadsprogramma en sluit aan op de Maatschappelijke Agenda. ‘Als gemeente willen we graag creatieve ideeën ondersteunen die leven in de wijk, lokaal talent een podium geven en cultuur dichter bij de inwoners brengen'. 

In een column beschrijft wethouder Cultuur in Putten Sander van Nieuwenhuizen dat cultuur dichterbij is dan je denkt. Wanneer was de laatste keer dat je iets met cultuur deed? Misschien denk je nu: ,,Dat is lang geleden. Ik ben al een tijd niet in het theater geweest en een museumbezoek schiet er ook steeds bij in.” 

Maar cultuur beperkt zich niet tot concertzalen en kunstgalerijen. Cultuur is overal. In de muziek die je luistert, de serie die je op Netflix kijkt en de manier waarop je jouw huis inricht. Maar ook in het maken van een tekening met je (klein)kind, het luisteren naar verhalen van je ouders en het vieren van jaarlijkse tradities, zoals de Ossenmarkt. Cultuur verbindt ons en geeft kleur aan ons leven.

Donald Trump heeft de aanval geopend op de onafhankelijkheid van het Smithsonian Institution. Het Smithsonian Institute, een van de grootste culturele en educatieve instellingen van de VS, heeft bibliotheken, onderzoekscentra en 21 musea onder zijn beheer. Met Trump zijn decreet, getiteld ‘het herstellen van waarheid en gezond verstand’, wil de president de aangesloten musea dwingen een positiever beeld van de Amerikaanse geschiedenis te schetsen.

Volgens Trump is het Smithsonian de afgelopen jaren onder de invloed gekomen van een ‘verdeeldheid zaaiende, op ras gerichte ideologie’ en verspreidt het verhalen die ‘Amerikaanse en westerse waarden afschilderen als schadelijk en onderdrukkend’. Vooral het in 2017 geopende museum van de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis is Trump een doorn in het oog. Of Trump de juridische bevoegdheid heeft om de koers van het Smithsonian te veranderen, valt nog te bezien.

De muziekverenigingen in Joure zijn de jarenlange onzekerheid over een nieuwe locatie meer dan zat. Al sinds 2008 wordt gezocht naar een geschikte plek voor een cultureel centrum, maar een definitief besluit blijft uit. Ze willen duidelijkheid over de locatie voor Brûsplak Joure en protesteren daarom ieder maandagavond voorafgaand aan het overleg tussen burgemeester en wethouders muzikaal bij het gemeentehuis. De huidige repetitieruimte, de evenementenhal, is zwaar verouderd. 

Ondanks het lage inkomen is de meerderheid van de zelfstandige kunstenaars tevreden over hun inkomen. Maar ze zijn wel minder tevreden dan een gemiddelde andere zelfstandige, blijkt uit cijfers van het CBS. "Mensen zijn intrinsiek gemotiveerd, tevreden over het werk en over het regelvermogen van hun werk, maar ze mogen wel wat meer aan geld denken", zegt Peter van den Bunder van de Kunstenbond. 

Een groot gedeelte van de kunstenaars werkt als zelfstandige, namelijk 56 procent. "Dat is toch kenmerkend. De groep is heel veel groter en anders dan in de rest van werkend Nederland", vertelt Van den Bunder. De Tweede Kamer praat donderdag over schijnzelfstandigheid en zzp. Dat is spannend voor de culturele sector. 

Een meerderheid van de zelfstandige kunstenaars (63 procent) is tevreden over hun inkomen. Dat is minder vaak dan gemiddeld onder alle zelfstandig ondernemers (78 procent). Ook bij kunstenaars in loondienst is dit het geval: 71 procent van hen is tevreden met hun salaris, tegen 76 procent onder alle werknemers. Dat blijkt uit de Monitor Kunstenaars en andere werkenden met een creatief beroep, editie 2025, die het CBS maakte op verzoek van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). 

In de periode 2021/2023 werkten per jaar gemiddeld 194 duizend mensen als kunstenaar in de baan waarin zij de meeste uren maakten. Dat betekent dat 1 op de 50 werkenden een kunstenaar was. De meeste kunstenaars (56 procent) werkten als zelfstandige zonder personeel (zzp’er). 

Almere Poort is een hotspot rijker. Een hotspot voor kunst en cultuur. Want kunst- en cultuurcentrum Pygmalion Poort heeft de deuren feestelijk geopend. In het voormalige schoolgebouw hebben 24 kunstenaars hun eigen ruimte. Die gebruiken ze als uitvalsbasis en als plek om workshops te geven. "We hebben allerlei disciplines", zegt initiatiefnemer Mira Ticheler. "Theater, dans, muziek, beeldende kunst. We doen heel veel voor de buurt". Het centrum staat open voor iedereen om daar lessen of workshops te volgen.

De gemeente Hoorn heeft 200.000 euro extra subsidie beschikbaar gesteld om culturele organisaties en initiatieven te ondersteunen die in financiële problemen verkeren. Het college van B&W heeft besloten om dit bedrag te verdelen over vijf organisaties die door hun beperkte reserves het meest kwetsbaar zijn. De extra middelen zijn opgenomen in de programmabegroting 2025, met als doel om te voorkomen dat waardevolle culturele initiatieven verdwijnen.

Uit een analyse van de financiële situatie blijkt dat de kosten voor culturele organisaties fors zijn gestegen, met name door hogere personeels- en energielasten. Veel organisaties kunnen hun inkomsten niet in hetzelfde tempo laten meegroeien, zonder dat de toegankelijkheid van de cultuursector in gevaar komt.

Art Rotterdam is verhuisd naar Ahoy. Op de nieuwe locatie is de kunstbeurs groter, maar ook beter. In zijn 26ste editie heeft Art Rotterdam eindelijk de vorm gekregen die past bij zijn status als grootste en belangrijkste beurs voor hedendaagse kunst in Nederland.

Sceptisch waren de verwachtingen voor Art Rotterdam 2025. Maar de verhuizing van de karakteristieke monumentale Van Nellefabriek naar de zielloze doosarchitectuur van Ahoy pakt op alle fronten goed uit. De locatie is beter bereikbaar, de catering is verdubbeld en kwalitatief verbeterd, en de beursvloer kent geen eerste- en tweederangsplekken meer. Door 4000 extra vierkante meter vloeroppervlak is het bovendien mogelijk om alle programmaonderdelen die Art Rotterdam door de jaren heen heeft ontwikkeld en soms ook weer heeft afgestoten, in ere te herstellen.

Moergestel viert komend weekend de vriendschapsband met het Italiaanse dorpje Olgiate Molgora. Deze keer zijn panfluitvereniging La Brianzola en koor Coro di Alpini te gast, en dan komen de cultuurverschillen bovendrijven. „Ze denken dat wij veel efficiënter en effectiever kunnen organiseren.” Het doel van de uitwisseling is: van elkaar leren en begrip hebben voor elkaars cultuur. Zo geven de muziekverenigingen gezamenlijk concerten. 

Op 18 maart 2026 gaan we naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Op dit moment worden de verkiezingsprogramma’s geschreven. Om politieke partijen te stimuleren om cultuur in de verkiezingsprogramma’s op te nemen heeft Kunsten '92 op 27 maart 2025 een heldere boodschap gestuurd aan alle politieke partijen – in alle gemeenten – die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen.

Vanuit een brede coalitie roepen wij partijen op om in het verkiezingsprogramma het belang van cultuur te erkennen. Cultuur is onmisbaar voor onze gemeenten. Het maakt steden en dorpen aantrekkelijker, versterkt sociale samenhang en draagt bij aan mentale gezondheid. Bovendien levert de culturele en creatieve sector een significante bijdrage aan de economie en werkgelegenheid.

Veruit het grootste deel van de collectie van het Herman Brood Museum verdwijnt uit Zwolle en verhuist naar de andere kant van het land. „Van een door Brood beschilderde botsauto tot een piano en tafelvoetbalspel van hem: we gaan het allemaal meenemen”, zegt Jaap Schut, directeur van Nationaal PopMuseum RockArt in Hoek van Holland.

Er is gezocht naar een nieuwe plek in Zwolle voorde hele collectie, bijvoorbeeld bij Museum de Fundatie, maar die plek is niet gevonden. Alleen het borstbeeld van Brood blijft te zien in Zwolle, bij poppodium Hedon.