Trends & Ontwikkelingen

Zaterdag 1 februari, vond in de bibliotheek van Nieuwegein de eerste de uitreiking van de ‘Esther-Jansma’ prijs plaats. Een maand geleden koos de jury Wim van Til, eigenaar van het Poëziecentrum in Nijmegen, als winnaar. De ‘Esther Jansma-prijs’ eert mensen die zich met hart en ziel inzetten voor de poëzie. 

De prijs is vernoemd naar dichter Esther Jansma, een van de belangrijkste Nederlandse dichters van de afgelopen jaren. Naast haar eigen werk hielp ze veel jonge schrijvers bij het ontwikkelen van hun talent. Jansma publiceerde elf dichtbundels. Afgelopen najaar werd ze de benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Op 23 januari 2025 overleed Esther Jansma op 66e jarige leeftijd, aan de gevolgen van kanker.

Het kunstwerk begon ooit met een zeug en elf biggen. Na meerdere diefstallen en vernielingen zijn daar nog maar drie dieren van over. De PVV diende een voorstel in om het kunstwerk in ere te herstellen en kreeg een meerderheid van de handen op elkaar. Toch keerde er nu een andere versie terug, met drie biggen op een kleinere sokkel. Waarom dan niet die oorspronkelijke versie, met zeug en elf biggen? De oude mallen van kunstenaar Kees Jansen waren volgens de provincie niet meer bruikbaar en ook een poging om een soortgelijk kunstwerk te verwerven liep op niets uit.

Het Ministerie van OCW en Brabantstad sloten op 14 januari het cultuurconvenant 2025-2028. Het doel van dit convenant is het bijdragen aan een kwalitatieve, toegankelijke, diverse en toekomstbestendige culturele infrastructuur in heel Nederland. In dit convenant worden daarom afspraken vastgelegd tussen Bestuursorganen over gezamenlijke beleidsprioriteiten, het zo eenduidig mogelijk uitleggen en toepassen hiervan, verantwoordelijkheden in zowel het landelijk, provinciaal, regionaal en lokaal cultuurbeleid voor de periode 2025–2028 en de wijze waarop overheden elkaar hierover informeren. Bij het uitvoering geven aan de afspraken uit dit convenant handelen Bestuursorganen op basis van hun eigen verantwoordelijkheid.

Italiaanse musea bieden sinds kort gratis hondenoppas aan om het aantal bezoekers te verhogen en hondenbezitters de gelegenheid te bieden om musea te bezoeken. Dat meldt het Britse dagblad The Times. Mensen kunnen hun hond achterlaten bij getrainde hondengeleiders, die de harige viervoeters bij de ingang ophalen. De honden worden uitgelaten en krijgen eten en drinken terwijl hun baasjes ongestoord de museumstukken kunnen bewonderen. Deskundigen verwelkomen het initiatief. Ze zeggen dat het een goede manier is om mensen aan te moedigen culturele instellingen te bezoeken. 

Het Fonds voor Cultuurparticipatie en CEDE Aruba hebben de handen ineengeslagen in een unieke samenwerking om sociaal-culturele initiatieven op Aruba en Sint Maarten te versterken. Het gezamenlijke programma, genaamd ‘LET’s ACT’, is een tweejarig pilotproject met een totaalbudget van €1.000.000 en richt zich op talentontwikkeling, culturele participatie en capaciteitsopbouw binnen de culturele sector.

Met het programma wordt een belangrijke stap gezet om de toegang tot kunst- en cultuurprogramma’s in het Caribisch deel van het Koninkrijk te verbeteren. Samen met lokale partners zoals de Union di Organisacionnan Cultural Arubano (UNOCA), het Sint Maarten Development Fund (SMDF) en de Foresee Foundation, ondersteunen we culturele en sociale organisaties in hun missie om creativiteit en samenwerking in de samenleving te bevorderen.

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie heeft in de laatste ronde van de Regeling Upstream: Music x Design acht samenwerkingsprojecten tussen popartiesten en makers uit de creatieve industrie geselecteerd. De regeling richt zich op het stimuleren van vernieuwende toepassingen van ontwerp, beeld en technologie binnen de popsector. 

In de geselecteerde projecten werden verschillende thema's zichtbaar. Zo wordt er kritisch gekeken naar de rol van technologie in de kunsten, waarbij zowel de kansen van AI als de waarde van fysieke, analoge elementen worden verkend. Daarnaast is er grote aandacht voor representatie en identiteit, met projecten die zich richten op gendergelijkheid en cultureel erfgoed. De interdisciplinaire aanpak staat centraal, waarbij grenzen tussen muziek, beeldende kunst, architectuur en performance vervagen. Ook valt op dat veel projecten expliciet inzetten op het bereiken van nieuwe publieksgroepen en het vergroten van toegankelijkheid.

Met de Regeling Festivals en publiekspresentaties wil het Stimuleringsfonds bijdragen aan een groter publieksbereik voor de vakgebieden vormgeving, architectuur en digitale cultuur. Zo worden grootschalige evenementen ondersteund, die zowel professionals als een breed publiek inspireren: van een groepstentoonstelling over AI, tot een interactief publieksprogramma over de postkoloniale stad, en van een futuristisch filmfestival tot een meerdaags evenement rondom geluidskunst. Het viel bij de 18 geselecteerde projecten op dat festivals steeds vaker fungeren als actieve platforms waar gemeenschappen worden versterkt en waar samen maatschappelijke impact wordt gemaakt.

In een tijdperk waarin kunstmatige intelligentie zich blijft ontwikkelen en de toekomst van industrieën vormgeeft, staat een nieuwe speler op het punt om een blijvende impact te maken. DeepSeek AI, een geavanceerd AI-platform dat de kracht van deep learning en machine intelligence benut, is officieel gelanceerd en belooft de wereld zoals wij die kennen te transformeren.

Voor sectoren zoals financiële dienstverlening, e-commerce en blockchain betekent dit nauwkeurigere voorspellingen, snellere datagedreven oplossingen en verbeterde operationele efficiëntie. Dankzij het vermogen om enorme hoeveelheden data te begrijpen, te voorspellen en om te zetten in bruikbare inzichten, zal DeepSeek AI niet alleen traditionele technologische velden verstoren, maar ook industrieën zoals marketing, reclame, public relations (PR) en de creatieve sector.

Daags na het ontstaan van de branden in Los Angeles zette muziekmagnaat Irving Azoff, de voormalige CEO van Ticketmaster en manager van artiesten als Eagles en Christina Aguilera, het FireAid benefietconcert op poten. Met hulp van zijn vrouw en beroemde vrienden en in samenwerking met concertorganisator Live Nation en basketbalteam LA Clippers – die alle kosten op zich hebben genomen – verzamelde hij 27 artiesten, twee concertlocaties en 25 streamingpartners, waaronder HBO Max, YouTube, TikTok en X. 

Al vóór de start van de show op 30 januari haalde het benefietconcert 60 miljoen dollar op, dankzij de kaart- en merchandiseverkoop en online fondsenwerving. De opbrengsten gaan naar een speciaal opgerichte stichting en worden verdeeld tussen directe hulpverlening voor mensen die hun huis of spullen verloren en langetermijn-initiatieven om toekomstige rampen in Zuid-Californië te helpen voorkomen. De Annenberg Foundation, een belangrijke filantropische organisatie in Los Angeles, zal een team coördineren dat bepaalt waar het geld heengaat. De totale schade wordt na drie weken op 250 miljard dollar geschat.

Er is op dit moment 4.250 euro binnengekomen voor de J.M.A. Biesheuvelprijs, de tweejaarlijkse prijs voor de beste Nederlandstalige verhalenbundel. De prijs wordt geheel gecrowdfund via Voordekunst. Het opgehaalde bedrag gaat naar de winnende schrijver. De laatste winnaar was Hedda Martens voor haar verhalenbundel Bij wijze van leven. Op 20 februari wordt bekend welke schrijver de beste verhalenbundel heeft geschreven.

Er wordt gestaag gebouwd aan een volwaardige filmindustrie in Limburg. Deze maand is een belangrijke stap gezet met de opening van een audiovisueel cluster in Heerlen. De nieuwe filmbroedplaats CineSud Studio biedt ruimte voor film- en audiovisuele activiteiten.

CineSud Studio heeft de beschikking over meer dan 500m2 ruimte en de mogelijkheid om in de toekomst uit te breiden met nog eens 1250m2. De broedplaats is gevestigd aan het Stationsplein in Heerlen, waar ook het Royal Theater en Maankwartier zijn gehuisvest. Filmmakers uit de Euregio kunnen hier gebruik maken van workshop- en productieruimtes, een professionele postproductiestudio en een podcaststudio, een viewingruimte, en kantoorruimte die speciaal is toegerust op audiovisuele makers en bedrijven. Grote aanjager van de ontwikkeling van Limburg als filmcentrum – en voorbeeld voor andere regio’s, bijvoorbeeld in Noord-Nederland – is CineSud. 

De spoorbruggen en de spoordijk die de Baardwijkse Overlaat doorkruisen, zijn genomineerd als een van de veertien meest bedreigde erfgoedlocaties van Europa. Deze nominatie maakt deel uit van het 7 Most Endangered Programme van Europa Nostra. De voordracht is gedaan door de Federatie Behoudt de Langstraatspoorbruggen (FBL), met steun van Heemschut.

De drie rijksmonumentale spoorbruggen en de spoordijk in het Baardwijkse Overlaatgebied behoren tot de historische Langstraatspoorlijn, die vanaf het einde van de negentiende eeuw de verbinding vormde tussen Lage Zwaluwe en ’s-Hertogenbosch. In 2013 werd de restauratie van deze spoorbruggen bekroond met de prestigieuze Europa Nostra Award, vanwege de succesvolle integratie van industrieel erfgoed in een populaire fietsroute. Tien jaar later dreigt deze erkenning echter plaats te maken voor de status ‘bedreigd’.

Het heeft even geduurd, maar wie straks Heeze, Leende, Sterksel of Leenderstrijp binnenrijdt, wordt bij de dorpsentree welkom geheten via een kunstwerk. Op zes plekken bij de entrees van de vier dorpen verschijnt binnenkort een ronde creatie met daarop in witte letters het woord ‘Welkom’. In de kunstwerken zijn verder enkele markante gebouwen uit Heeze-Leende verwerkt zoals het kasteel in Heeze. Het ontwerp is van Ilse van de Voort van Tableaux uit Heeze. Volgens de gemeente worden de zes kunstwerken in de loop van februari geplaatst.

Roxy Dekker won onlangs de Popprijs op Eurosonic Noorderslag en dat is goed nieuws voor vrouwen in de muziek. Wat Dekker doet, is spelen met vrouwbeelden. Onderwerpen genoeg voor deze jonge muzikante, want vrouwen staan in de muziekindustrie op een forse achterstand. 

Als muzikant en cultureel ondernemer zetten wij (Saskia Schalekamp, Louise Hensen en Graziella Hunsel) ons in voor verandering. Goede rolmodellen zijn volgens ons een belangrijke sleutel tot meer gelijkheid in de muzieksector. Dat is niet alleen een emancipatoir doel, maar ook een muzikaal ideaal om een grotere diversiteit aan geluid op het podium te krijgen.

Muziek heeft de kracht om te verbinden, te inspireren en te veranderen. Laten we die kracht gebruiken om een inclusieve industrie te creëren. We dromen van een muziekindustrie waarin talent de bepalende factor is voor succes. Een wereld waarin concertprogramma’s een evenwichtige representatie tonen en radiostations vrouwelijke artiesten net zo vaak draaien als mannelijke. Laat iedereen die van muziek houdt zich hiervoor inzetten.

Het is een gelukkig huwelijk, dat tussen muziek en beeldverhaal. Het houdt al stand sinds de sixties, de undergroundjaren. Het waarom laat zich wel raden. Zoals Erik Kriek bij het verschijnen van zijn muzikale portretbundel Welcome to Creek Country (2020) uitlegde: ‘Tekenen in het algemeen en strips maken in het bijzonder is een eenzame bezigheid. Uren en uren worden achter de tekentafel doorgebracht. Vanzelfsprekend is muziek daarbij de beste vriend van de tekenaar, het maakt de arbeid lichter. Ik ken geen enkele tekenaar die niet van muziek houdt.’

Ze hebben de wind mee, die poptekenaars. Als je denkt dat er tegenwoordig veel muzikale biopics in de bioscoop verschijnen – onlangs nog Monsieur Aznavour, en op 20 februari A Complete Unknown over Bob Dylan – moet je eens een stripspeciaalzaak binnenlopen. Hele wanden met muziekstrips tref je er aan, en wat opvalt is dat ze vaak veel vrijer zijn opgezet dan de meeste biopics. Die willen nog weleens van A naar B gaan, ze blijven bij de feiten, ook al uit angst voor de toorn van de erven – maar voor tekenaars geldt die beperking blijkbaar niet. De Volkskrant tipt vijf aanraders. 

Zangeres Beyoncé heeft tijdens de uitreiking van de 67ste Grammy Awards in Los Angeles de prijs voor zowel het beste countryalbum als beste album gewonnen. De zangeres won de beeldjes voor haar plaat Cowboy Carter. Het is voor het eerst dat Beyoncé een Grammy wint voor het beste album van het jaar. De 43-jarige Amerikaanse zangeres is pas de vierde zwarte vrouw die de prijs wint. Natalie Cole, Whitney Houston en Lauryn Hill gingen haar voor, allemaal in de jaren negentig.

Er zijn prijzen te winnen in 94 categorieën, maar de categorie album van het jaar is een van de belangrijkste. Kendrick Lamar werd de grote winnaar van de avond in Los Angeles. De rapper won vijf prijzen, waarvan twee van de drie belangrijkste: met zijn disstrack gericht aan Drake kreeg hij zowel de prijs voor plaat van het jaar als voor liedje van het jaar. In de hoofdshow werden de overige vijf prijzen allemaal verdeeld onder vrouwen. Onder anderen Sabrina Carpenter (beste popalbum vocaal), Chappell Roan (beste nieuwe artiest) en Shakira (beste Latin-popalbum) wonnen een gouden platenspelertje. Taylor Swift wist geen van haar zes nominaties te verzilveren.

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de thema’s en motieven vastgesteld voor de nieuwe generatie eurobankbiljetten. De ontwerpen zullen twee concepten weerspiegelen: “Europese cultuur: gedeelde culturele ruimtes” en “Rivieren en vogels: veerkracht in diversiteit”. De beslissing volgt op een uitgebreid consultatieproces waarbij zowel het publiek als deskundigen betrokken waren.

Het thema Europese cultuur: gedeelde culturele ruimtes belicht de gedeelde culturele identiteit van Europa en toont zowel historische figuren als hedendaagse culturele scènes. De motieven zijn Straatartiesten en operazangeres Maria Callas, Koor en componist Ludwig van Beethoven, Onderwijsscène en wetenschapper Marie Curie, Bibliotheken en schrijver Miguel de Cervantes, Musea en kunstenaar Leonardo da Vinci en Openbare pleinen en vredesactiviste Bertha von Suttner. 

In 2030 moet ieder Utrechts kind de kans krijgen om op school met cultuur in aanraking te komen. Samen met culturele organisaties, makers, docenten en coaches zet de gemeente Utrecht stappen om cultuurdeelname voor iedereen toegankelijker te maken. Die plannen staan in het Uitvoeringsprogramma Cultuurparticipatie 2024-2028 dat is vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. “Met deze plannen zorgen we ervoor dat cultuur echt voor iedereen is”, zegt wethouder Eva Oosters. “Of het nu gaat om jongeren die een podium krijgen,  kinderen die hun creativiteit ontdekken op school of buurtbewoners die samen kunst maken.”

Het is Studio Giftig uit Veldhoven weer gelukt: een grote muurschildering die op het Muziekgebouw in Eindhoven staat, is in de prijzen gevallen. Het kunstwerk is door experts gekozen als het beste van 2024 wereldwijd. De prijs komt van Street Art Cities, een internationaal gerenommeerd platform voor de straatkunst. De schildering, getiteld ‘Echoes of Harmony’, is sinds 2024 te zien. De twintig meter hoge muurschildering verbeeldt de samensmelting van twee werelden: een omhelzing tussen een straatmuzikant en een concertviolist. Het werk op de muur in de Jan van Lieshoutstraat symboliseert de kracht van muziek om barrières te doorbreken en gemeenschappen te verenigen, aldus de makers. 

‘Het komt door uw beleid.” Bij het begin van het debat over het feit dat veel toonaangevende gezelschappen in het theater hun subsidie zijn kwijtgeraakt werd Gunay Uslu, staatssecretaris van Cultuur en Media in het vorige kabinet (2022-2023) voor D66, de schuld meteen toegeschoven. Door Constant Meijers, oud-hoofdredacteur van Theaterkrant en voormalig adviseur bij de Raad voor Cultuur, die betoogde dat Uslu het belang van geleverde artistieke prestaties als norm bij het verlenen van subsidies had geschrapt.

Zeven groepen van naam die hun subsidie deels of geheel verloren (De Warme Winkel, ITA, Orkater, Discordia, ’t Barre Land, Wunderbaum en Theater RAST), hadden de avond in debatcentrum De Balie in Amsterdam geopend met een lezing van De Kersentuin van Tsjechov. Die tekst symboliseert onder meer de ondergang van het schone. Het stuk vormde een intrigerend startpunt voor een discussie over het subsidiebeleid, en over vernieuwing versus traditie. Dat bewezen kwaliteit van ondergeschikt belang was om subsidie te krijgen, zoals Meijers betoogde, werd onderschreven door Vincent van den Berg van ’t Barre Land, die zei dat „alleen plannen”, dat wat nog gemaakt ging worden, van belang werd geacht door de subsidieverstrekkers.

Uslu, „geshockeerd” door de aanval op haar beleid, betoogde dat ze zich juist in haar jaren als bewindspersoon sterk had gemaakt voor de cultuursector.

Even leek het Internationaal Film Festival Rotterdam afgelopen weekend wel op dat van Berlijn of Toronto, waar het heel gewoon is dat filmsterren in hun spijkerbroek een film komen presenteren. Of in het geval van Cate Blanchett, want zij was het, een korte én een lange film. En, de hoofdreden voor haar bezoek: de lancering van een fonds om gevluchte filmmakers de kans te geven hun ervaringen in een kortfilm te verwerken. 

Blanchett is niet alleen een van de meest gedurfde en veelzijdige acteurs van onze tijd. Ze maakt ook tijd voor haar werk als ‘goodwill ambassador’ van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, die samen met onder meer het Hubert Bals Fonds van het IFFR en de Rotterdamse Stichting Droom en Daad het nieuwe ‘Displacement Film Fund’ ondersteunt. Tijdens het filmfestival van Cannes worden in mei de vijf regisseurs bekend gemaakt die ieder 100.000 euro voor een korte productie krijgen. Het is de bedoeling dat de films tijdens IFFR 2026 in première zullen gaan.

Koning Willem-Alexander heeft op 31 januari de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst uitgereikt aan Taqwa Ali, Eniwaye Oluwaseyi en Lieve Hakkers. Zij experimenteren met technieken en materialen: van hibiscuswater tot tempera. ‘De hele schilderkist gaat open’ zei koning Willem-Alexander in zijn toespraak bij de uitreiking om deze lichting schilders te typeren. Hij doelde op de uiteenlopende materialen die deze genomineerde en winnende kunstenaars gebruiken.

Olieverf is zoals altijd uitzonderlijk goed vertegenwoordigd, maar ook kunstwerken met spuitverf, houtskool, krijt, aarde, hars, rubber en zelfs beton dongen mee naar de prestigieuze schilderprijs. De winnaars ontvangen elk 9.000 euro. Hun kunstwerken worden samen met die van de andere genomineerden tentoongesteld in het Paleis op de Dam in Amsterdam.

De Rits, het Draaiende Huis, het meisje en de schommel, het lopende huis in de Spoorzone… Allemaal kunstwerken die inmiddels vanzelfsprekend deel uit maken van het Tilburgse straatbeeld. Met de oprichting van stichting SPOOR wil Tilburg de kunst in de openbare ruimte verder laten groeien. SPOOR fungeert als expertisecentrum en ondersteunt niet alleen nieuwe kunstprojecten, maar moet er ook voor zorgen dat Tilburgers meer betrokken worden bij het creatieve proces. Een belangrijk onderdeel van de oprichting van SPOOR is de zorg voor kunst in de stad. 

BplusC (Bibliotheek plus Centrum voor kunst en cultuur) gaat vanaf het cursusjaar 2025-2026 haar aanbod flink aanpassen. Verschillende cursussen op het gebied van dans, beeldende kunst, theater en taalcursussen (op Nederlands na) worden niet meer aangeboden. Er wordt nu meer ingezet op het muziekaanbod en de bibliotheek zelf. Met een meer beperkter aanbod bespaart de gemeente Leiden flink op cultuureducatie.

In 2021 besloot de Leidse gemeenteraad om vanaf 2024 175.000 euro te bezuinigen op cultuureducatie binnen BplusC. De gemeente hoopt op deze manier gelijkheid te creëren voor verschillende aanbieders, samenwerking tussen partners te stimuleren en ook meer focus te leggen op de doorontwikkeling van de taak en functie van BplusC als muziekschool. Hierdoor zal BplusC minder cursussen aanbieden, die opgevangen moeten worden door commerciële partijen in de stad.

Schrijver en dichter Sholeh Rezazadeh schrijft dit jaar het Boekenweekgedicht. Het thema van de Boekenweek, die dit jaar in maart voor de 90ste keer wordt gehouden, is 'Je moerstaal'. Voor de uit Iran afkomstige Rezazadeh is Nederlands juist niet haar moerstaal. Vorig jaar verscheen Rezazadehs poëziedebuut Neem ruim zei de zee. In Iran is poëzie veel meer in de spreektaal vervlochten. Als voordeel van schrijven in het Nederlands noemt ze de directheid van de taal. Rezazadeh is de zevende Boekenweekdichter. 

Ruim tien jaar na de sluiting van de vijf Eindhovense wijkbibliotheken wordt in meerdere stadsdelen gewerkt aan een opvolger. Geen ruimtes vol met boekenkasten, maar een ‘levendige ontmoetingsplek’: de Bibliotoop. geen rijen boekenkasten zoals voorheen, maar ontmoetingsplekken waar buurtgenoten samenkomen en waar ook maar niet alléén maar boeken geleend kunnen worden. Het nieuwe ontmoetingspunt in Tongelre was zo’n anderhalf jaar geleden de eerste van zes ‘bibliotopen’ die de gemeente Eindhoven samen met partijen als Lumens, CKE en WIJeindhoven de komende tijd in verschillende stadsdelen gaat openen. 

De terugkeer van de bibliotheek in Eindhoven staat niet op zichzelf, maar past ook in landelijk overheidsbeleid. Want na jaren van rigoureus bezuinigen - zoals Eindhoven ook heeft gedaan - geldt vanaf 1 januari 2026 een wettelijke ‘zorgplicht'. Daarmee is bepaald dat gemeenten en provincies moeten zorgen voor ‘voldoende en volwaardige bibliotheken’.

Met de portefeuilles gezondheid, zorg en cultuur had de vertrekkende Marcelle Hendrickx vaak te maken met complexe dossiers. Vijf bestuurders, waarvan twee uit de culturele sector, vertellen over de wethouder die Hendrickx was en haar verdiensten voor de gemeente Tilburg. 

Frens Frijns, bestuurder poppodium 013: “Ze is strategisch sterk. Cultuur is nooit zo populair onder wethouders. Maar Marcelle heeft er drie periodes lang op een krachtige manier voor gezorgd dat cultuur nooit een ondergeschoven kindje werd.” Sarah Moeremans, artistiek directeur Het Zuidelijk Toneel: ,,Marcelle was een wethouder die kunst en cultuur zag als onderdeel van een groter geheel in de samenleving. Door Marcelle voelen we ons als Zuidelijk Toneel onderdeel van een groter geheel en niet de vreemde eend in de bijt, die cultuur wel eens kan zijn."

De roof van de helm uit het Drents Museum oogt als een blamage. Toch moet volgens Trouw niet te hard geoordeeld worden over het museum, dat volledig vernieuwbouwd werd en in 2011 weer openging. Wil je als museum aantrekkelijk zijn voor bezoekers, dan kun je het niet veranderen in een bunker. Het Drents Museum zal moeten laten zien dat het alle maatregelen getroffen heeft die redelijkerwijs mogelijk waren om het goud te beveiligen. Dat er ’s nachts geen bewakers aanwezig waren is niet zo vreemd; de kunstsector oordeelt dat je enkele beveiligers niet verantwoordelijk kunt maken voor een pakhuis vol kunstschatten.

Soms is het heerlijk dat de werkelijkheid zich niet houdt aan de wetten van Hollywood, want alles omtrent de roof van drie Roemeense armbanden en een gouden helm uit het Drents Museum afgelopen weekend ademde een ouderwetse, knullige en daarom geruststellende sfeer van pre-traumatische tijden, schrijft Jarl van der Ploeg in een column in de Volkskrant. Even geen big tech, DeepSeek, slimme bombardementen of Russische inlichtingendiensten. 

Iedereen voorvoelt dat we ooit in groten getale zullen terugverlangen naar die onbezorgde tijd waarin onze voornaamste ruzie met een buitenlandse mogendheid draaide om een gestolen armband. En precies daarom was het deze week zo belangrijk volledig kopje onder te gaan in dit nieuws. Zodat we er later, wanneer het nodig is, in kunnen zwelgen.

De 54ste editie van het Internationaal Film Festival van Rotterdam ging donderdagavond prima van start met Fabula, de tweede openingsfilm met Fedja van Huêt in de hoofdrol na Erik de Bruyns J. Kessels in 2015. Zo’n Nederlandse openingsfilm past in een jaargang met een opvallend brede Nederlandse bijdrage. IFFR, qua bezoekersaantal nog niet helemaal terug op pre-Covidniveau, recupereerde vorig jaar van een intern conflict. 

Zakelijk directeur Clare Stewart hoeft naar eigen zeggen dit jaar niet verder te bezuinigen. Gezien het filmaanbod dit jaar blijft IFFR eerder op de slagroom dan de taart beknibbelen: dat groeit naar 234 speelfilms en 248 korte en middellange films. Stewart moet komende jaren wel op zoek naar nieuwe geldbronnen; de Raad van Cultuur kent IFFR vanaf 2026 als enige van de grote filmfestivals geen inflatiecorrectie toe bovenop de vaste rijksbijdrage van 2 miljoen.

In Roemenië is een politieke discussie losgebarsten over de diefstal van het nationaal erfgoed. De regering stelt dat de voorwerpen zijn verscheept zonder de juiste ­toestemming. De diefstal is koren op de molen van ultrarechtse groeperingen en hun complottheorieën. Zij beweren dat de diefstal deel uitmaakt van een bredere poging om de ‘nationale identiteit te ondermijnen’. 

Voor de ultrarechtse presidentskandidaat Calin Georgescu zijn de diefstal en de complottheorieën die erop volgen politiek niet ongunstig. “Alles wat met Roemenië te maken heeft, wordt gestolen”. Auteur Vasilu Erna schrijft: “Het moment voor de ­diefstal is bijzonder onhandig. Tien jaar ­geleden was dit een zakelijke kwestie geweest. Maar nu is het puur politiek: het voedt de mensen die een soeverein bestuur willen, zonder bemoeienis van andere EU-landen.”

Wat verklaart het megasucces van Wicked? Momenteel buigen filmkenners zich volop over die vraag nu de verfilming van de musical vorige week tien Oscarnominaties binnensleepte. Met de verfilming maakt een geheel nieuw publiek kennis met Wicked en de liedjes van componist Stephen Schwartz, zoals Popular en Defying Gravity. Dit najaar brak de film al records aan de bioscoopkassa’s; Wicked: Part One staat inmiddels te boek als de succesvolste Broadway-verfilming aller tijden. In de tussentijd is de interesse in de theaterversie van Wicked ook enorm toegenomen.