Trends & Ontwikkelingen

Het schilderij L’ Empire des lumières (Rijk der Lichten) van de Belgische surrealistische schilder René Magritte is dinsdag in New York geveild voor 121,160 miljoen dollar, omgerekend meer dan 114 miljoen euro. De verkoop van het schilderij uit 1954 vond plaats bij Christie’s. Volgens het veilinghuis gaat het om wereldrecord voor een surrealistisch kunstwerk.

Met de veiling treedt Magritte toe tot een select groepje kunstenaars van wie het werk voor boven de 100 miljoen euro is verkocht, aldus een analyse van Artprice. Hieronder vallen naast Magritte slechts vijftien andere kunstenaars, onder wie Leonardo da Vinci, Gustav Klimt, Andy Warhol, Pablo Picasso en Jean-Michel Basquiat.

Na acht avonden met wisselend weer zit de negentiende editie van Glow er weer op. Dankzij bezoekers die in groepen ‘Glowen’ draaide de horeca in de binnenstad een goede week, met een omzetstijging van gemiddeld 25 procent. Robert Kilsdonk, manager van Grand Café Centraal op de Markt: ,,Bezoekers van Glow blijven vaak langer in onze horecagelegenheid zitten, vooral in de weekenden. Glow afsluiten met een borrel is een traditie geworden. Het trekt niet alleen families en vriendengroepen, ook organiseren bedrijven tijdens Glow teambuildings en bedrijfsuitjes. Dat levert een mooie omzetstijging op.”

De Maand van het digitaal erfgoed is hét event voor en door Nederlandse organisaties op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek. De hele maand november presenteren zij de actuele vakontwikkelingen op locatie en online. Samen met het ministerie van OCW lanceert het Netwerk Digitaal Erfgoed de Nationale Strategie voor 2025-2028, inclusief een praktische netwerkagenda. Op donderdag 28 november vindt in Amsterdam het Netwerkevenement Lancering Nationale Strategie Digitaal Erfgoed 2025-2028 plaats. Het programma biedt inspirerende presentaties en werksessies om met de nieuwe strategie en netwerkagenda aan de slag te gaan.

Het Groninger Museum is met de Kinderbiënnale ‘A Better Place’ de winnaar van de eerste Museumkids Award nieuwe stijl. Het was een spannende ontknoping want alle drie de musea in de finale hadden hele mooie initiatieven gericht op kinderen. Uiteindelijk is er gekozen voor de Kinderbiënnale ‘A Better Place’ van het Groninger Museum als hét meest innovatieve publieksprogramma voor kinderen t/m 12 jaar. Juryvoorzitter GerdaLentenHavertong: “De Kinderbiënnale in het Groninger Museum is een tentoonstelling vóór kinderen, dóór kinderen gemaakt. Ze mogen op heel veel gebieden meebeslissen, van de zaalteksten tot het menu van het museumrestaurant. De jury vindt de Kinderbiënnale een prachtig voorbeeld van innovatie, een vernieuwing van de rol van kinderen in de museumwereld.”

De Museumkids Award, met de geldprijs van € 20.000,- werd uitgereikt door voorzitter GerdaLentenHavertong tijdens het Museumcongres op 14 november 2024 en in ontvangst genomen door Andreas Blühm, directeur Groninger Museum en Ellis Hendriksen, Hoofd Participatie en Educatie.

Een crypto-investeerder heeft 6,2 miljoen dollar neergelegd voor het wereldberoemde kunstwerk van een banaan die met ducttape aan een muur zit vastgeplakt. Voor dat geld kreeg de koper een banaan, een rol ducttape, instructies om het object in elkaar te zetten en een echtheidscertificaat.

Het kunstwerk, waarvan drie varianten bestaan, ging gisteren onder de hamer in veilinghuis Sotheby's in New York. Zeven bieders deden mee. Het hoogste bod kwam van de Chinese crypto-investeerder Justin Sun, eigenaar van het cryptoplatform TRON. "Dit is niet alleen een kunstwerk. Het staat voor een cultureel fenomeen dat de werelden van kunst, memes en crypto met elkaar verbindt", zegt Sun in een verklaring. Het kunstwerk genaamd Comedian, gemaakt door de Italiaan Maurizio Cattelan, werd in 2019 onthuld op een kunstbeurs in Miami. Het zorgde voor veel opschudding en ontlokte een discussie over wat kunst is. 

Vierdejaars studenten van de opleiding Ruimtelijk vormgeven van Sint Lucas maakten voor Sports for Children en Jobsfactory van oude onbruikbare gymtoestellen nieuwe meubels en producten. Sports for Children zamelt oude gymtoestellen in en de bruikbare toestellen worden verscheept naar landen over de hele wereld waar deze spullen schaars zijn om kinderen veilig te kunnen laten sporten. Deze producten worden door Jobfactory geproduceerd waar mensen werken die – door daar werkzaam te zijn – weer aansluiting vinden op de arbeidsmarkt. Met de verkoop van deze producten kan het transport van de nog bruikbare gymtoestellen gerealiseerd worden.

De cultuureducatie in het Brabantse onderwijs krijgt een flinke impuls. De landelijke overheid, provincie en gemeenten trekken samen 12,2 miljoen uit. In het kader van de regeling 'Cultuureducatie met Kwaliteit 4’ draagt het Rijk 6,1 miljoen euro bij. De provincie en 52 gemeenten dragen nog eens hetzelfde bedrag bij. De verwachting is dat meer dan 150.000 leerlingen in Brabant daardoor de komende 4 jaar verzekerd zijn van goede cultuureducatie.

Het entertainmentblad Variety heeft de Nederlandse regisseur Halina Reijn uitgeroepen tot een van de tien regisseurs ‘to watch’. Het gezaghebbende vakblad roept elk jaar tien filmmakers uit tot de grootste en meest veelbelovende talenten van het jaar. Reijn viel dit jaar op met haar tweede Amerikaanse speelfilm, Babygirl.

Museum Fenix op Katendrecht opent volgend jaar op vrijdag 16 mei de deuren. In de havenloods uit 1923, met daarbovenop ‘wokkeltrap’ Tornado, krijgen landverhuizers die vanuit Rotterdam naar Amerika vertrokken een gezicht. Maar het gaat er net zo goed over de mensen die juist naar hier kwamen. Het is het eerste museum ter wereld dat met kunst over migratie vertelt. De plek van het museum is bijzonder: die ligt precies in het gebied waar vanaf eind 19de eeuw vele mensen vertrokken en aankwamen met de bekende Holland-Amerika Lijn. Aan de kades op Katendrecht trokken zo’n 3 miljoen landverhuizers uit Europa met stoomschepen naar de Verenigde Staten en Canada. Op dezelfde plek kwamen vele migranten vanuit China, Kaapverdië en Griekenland juist aan.

Het aantal schoolbezoeken aan musea is sinds de coronapandemie fors gedaald. Waar in 2019 nog 91 bezoeken per 100 leerlingen werden geteld, is dat aantal in 2023 gedaald naar 66 bezoeken, blijkt uit de publicatie van Museumcijfers 2023. Een alarmerende ontwikkeling, stelt Jillis Slingerland, die zich als cultuurcoördinator op MBO College West in Amsterdam inzet om leerlingen vaker naar het museum te krijgen. “Kunst en cultuur verrijken niet alleen ons onderwijs, maar ons hele leven.” Een betere samenwerking tussen de cultuursector en het onderwijs is volgens Jillis essentieel. 

Culturele organisaties in Nijmegen die de afgelopen tijd gebruik hebben kunnen maken van een subsidie vanuit de provincie Gelderland, hoeven er niet op te rekenen dat de gemeente Nijmegen wegvallende subsidies gaat compenseren. Dat zegt wethouder Noël Vergunst (GroenLinks). Cilia Daemen (GroenLinks) trok aan de bel bij de wethouder naar aanleiding van signalen van het jeugdtheater en in het bijzonder Theatergroep Kwatta.

Op donderdag 7 november vond het Platform ACCT event plaats in Theater Orpheus in Apeldoorn. Aan bod kwamen onder meer collectieve afspraken en arbeidsvoorwaarden, duurzame inzetbaarheid en professionalisering (oftewel de 3V’s: Vitaliteit, Vakmanschap en Verandervermogen) en vergroten van verdienvermogen van werkenden in de sector. Vanzelfsprekend werd ook stilgestaan bij actuele zaken, zoals de onzekerheid in de sector door dreigende bezuinigingen en mogelijke verhoging van de BTW. 

Ben je zzp’er? Dan maak je je misschien zorgen over wat er in 2025 gaat gebeuren. De Belastingdienst gaat dan namelijk weer actief op schijnzelfstandigheid controleren én handhaven. Dat houdt in dat ze bij jouw opdrachtgevers na kunnen gaan of jij als zzp’er wel echt zelfstandig werkt, of dat er sprake is van een dienstverband. In dat laatste geval wordt gesproken van schijnzelfstandigheid en zou je eigenlijk een arbeidsovereenkomst moeten hebben bij je opdrachtgever. Per opdracht kan dit verschillend uitpakken. Het gemak om bij al je klanten op factuurbasis te werken gaat in veel gevallen dus verdwijnen.

Als de belastingdienst constateert dat er sprake is van schijnzelfstandigheid moet er belasting worden afgedragen (het verschil tussen bruto en nettoloon) en heeft dat gevolgen voor de opdrachtgever, zoals naheffingen. Daardoor kan het zijn dat jouw opdrachtgever je niet meer als zelfstandige durft in te huren. De Kunstenbond zet de veranderingen op een rij. 

Op maandag 22 juli is de zomerconsultatie gestart over een fair pay voorstel van de ketentafel Jazz/World/Contemporary Componisten & Musici. Het voorstel betrof tarieven voor concerten door musici en compositie-opdrachten door componisten. Op basis van veel en uitgebreide input tijdens de consultatie kan Bureau KNYFE in samenwerking met de ketentafel nu de ‘Eindrapportage tarieven componisten en musici. Uitkomsten instrument-ontwikkeling fair practice voor voor jazz/world/contemporary.‘ presenteren.

In het MarCom Framework, gemaakt door Bureau STYR in samenwerking met de ketentafel, worden vijf rollen van Cultuur MarCom professionals onderscheiden die binnen bepaalde waarderingsgroepen en op bepaalde levels kunnen functioneren. Aan deze levels zijn zzp-tarieven gekoppeld, afgeleid van de Algemene Markt Nederland en voorzien van een ‘afslag’ van min 15% voor cultureel Nederland. Deze tarieven zouden door werkverleners betaald moeten worden om verdere uitstroom van deze waardevolle professionals uit de culturele en creatieve sector te voorkomen.

Met de nieuwe en gratis tool Pro-Now kun je eenvoudig en veilig oefenen met het gebruiken van voornaamwoorden. Via verschillende levels leer je acht personen kennen, en jouw taak is om hun voornaamwoorden correct te onthouden en te gebruiken. Naarmate je verder komt, wordt de uitdaging groter. Voornaamwoorden zoals hij/hem, zij/haar, die/diens en hen/hun zijn niet moeilijk, maar kunnen in het begin wennen zijn. Met Pro-Now kun je in je eigen tempo oefenen en vertrouwen opbouwen in hoe je anderen respectvol aanspreekt.

Op 18 november 2024 zijn de resultaten van de nulmeting van de Bewustzijnsmonitor voor de cultuursector van de Belastingdienst gepresenteerd. Deze monitor biedt meer inzicht in hoe organisaties binnen de sector hun verantwoordelijkheden rondom arbeidsrelaties begrijpen en naleven. De resultaten laten zien dat er binnen de cultuursector veel bereidheid is om te voldoen aan wet- en regelgeving en samen te werken aan oplossingen. Tegelijkertijd zijn er uitdagingen, zoals een gebrek aan middelen en helderheid over rollen en verantwoordelijkheden.

Social media helpen je om vindbaar te zijn. Belangrijk, want opdrachtgevers, kopers en geïnteresseerden komen nu eenmaal niet vanzelf naar je toe. Actief zijn op social media kost wel wat tijd. Maar het is een makkelijke (laagdrempelige) manier om met mensen in contact te komen en je werk aan een groter publiek te laten zien. Begin klein, en doe wat voor jou haalbaar is. Cultuur + Ondernemen geeft een stappenplan.

De meeste krantenkoppen waren klip en klaar: de btw-verhoging op cultuur, kunst, sport, boeken en media is van tafel. Maar waarom draait de politiek deze maatregel terug en hoe zeker is het dat de btw-verhoging daadwerkelijk van de baan is? De Raad van State, een belangrijke adviseur van de overheid, kraakte afgelopen najaar de btw-verhoging. Dit zette de Eerste Kamer in beweging. In tegenstelling tot de Tweede Kamer, hebben de coalitiepartijen in de Eerste Kamer geen meerderheid. Uiteindelijk keerde een meerderheid in de Eerste Kamer zich tegen de btw-verhoging. Het kabinet moest vervolgens op zoek naar een meerderheid voor het Belastingplan, wat resulteerde in het terugdraaien van de btw-verhoging op cultuur, kunst, sport, boeken en kranten.

Hoewel een motie staatsrechtelijk gezien niet hoeft te worden uitgevoerd, heeft de minister van Financiën, Eelco Heinen, toegezegd dat hij dat wel gaat doen. Op papier gaat de btw-verhoging dus nog door, maar in woord en daad ziet men er vanaf. Het wordt nog spannend waar dit kabinet het geld vandaan gaat halen dat men hoopte op te halen met de btw-verhoging.

Adviesbureau TwynstraGudde ontwikkelde samen met DEN een raamwerk voor culturele organisaties voor de ontwikkeling van een digitale strategie. Een digitale strategie gaat verder dan een document met mooie plannen: het wordt pas effectief wanneer het binnen de gehele organisatie gaat leven. Een digitale strategie maakt dan onlosmakelijk deel uit van de bredere organisatiestrategie. Voor culturele instellingen is het cruciaal zich te heroriënteren en zich aan te passen aan de veranderende context. 

Een digitale strategie ontwikkelen betekent dat een organisatie de tijd neemt om stil te staan bij waar ze nu staat en waar ze over vijf tot zeven jaar wil zijn. Bij culturele instellingen blijkt uit ervaring dat het proces van strategisch nadenken vaak als waardevol wordt ervaren, juist omdat het dwingt tot het nemen van tijd voor zelfreflectie en het stellen van kritische vragen.

Van eind november t/m midden december 2024 verdubbelt matchfunding partner het Cultuurfonds donaties aan specifieke projecten op voordekunst. Als je bijvoorbeeld €50,- doneert, legt het Cultuurfonds ook nog eens €50,- bij. Zo ontvangt de maker het dubbele bedrag. De projecten die meedoen, zijn uitgekozen op basis van de criteria van het Cultuurfonds.

De tweede oproep tot het indienen van voorstellen gericht op cultuur in en voor Oekraïne is gepubliceerd. De regeling is bedoeld om de Oekraïense cultuur bij te staan tijdens de oorlog en klaar te maken voor een hoopvol bestaan erna. Het richt zich op drie onderwerpen, waarbij bij elk van die onderwerpen één consortium wordt gezocht.

Hoe ga je om met een naaste die dementie heeft? Waar moet je zoal aan denken, bijvoorbeeld als dat onvermijdelijke einde nadert? Wat moet er geregeld worden? Het Alzheimer Café in Zundert probeert maandelijks antwoord te bieden op zulke vragen, met een mix van praktische informatie en hartverwarmende activiteiten. Afgelopen week stond muziektherapie centraal.

,,Alle lagen in de hersenen worden aangesproken door muziek. Mensen met dementie komen terug in het hier en nu, ze worden vrolijk en ze ervaren de rust”, zegt muziektherapeute Karin Bogers. Bogers neemt de toehoorders mee in de wereld van de muziektherapie. Emoties worden door muziek aangesproken. Mensen doen over het algemeen hun muziekherinneringen op in de leeftijd van 15 tot 21 jaar. ,,Je ziet mensen weer dansen en bewegen op rock-’n-roll, je merkt dat de stemming verbetert, dat ze tot rust komen. Dat ze weer verbinding krijgen met de buitenwereld. Echt in alle lagen speelt muziek zo’n grote rol”, zegt ze.

De opvallend kleurrijke opblaasbioscoop van Cinekid gaat voor het eerst op tour langs scholen die zijn aangesloten bij het Jeugdeducatiefonds. Dit zijn scholen waarbij zeker de helft van de kinderen onder de armoedegrens leeft. De tour komt tot stand dankzij de samenwerking tussen Bollebozen, een initiatief van bol dat zich inzet voor gelijke kansen voor kinderen met focus op het bevorderen van leesplezier, en Cinekid, ’s werelds grootste film- en mediafestival voor kinderen. Vanuit een gezamenlijke missie om kinderen gelijke toegang te geven tot cultuur en educatie hebben de organisaties hun kennis en krachten gebundeld. 

Haleon, een wereldleider in consumentengezondheid, weet een bijzondere interactie tussen wetenschap en kunst samen te brengen met het Mauritshuis. Als nieuwe projectpartner van het museum toont Haleon Nederland hoe hun tandpastamerk Sensodyne zich inzet voor de bescherming en het behoud van zowel gevoelige tanden als de collectie van het Mauritshuis. Deze samenwerking benadrukt de precisie en expertise die essentieel zijn bij tandherstel en kunstrestauratie, die verder tot leven wordt gebracht in een speciale campagnevideo.

Nieuwe Instituut nodigt culturele organisaties in Nederland uit om een aanvraag in te dienen voor een financiële bijdrage van maximaal € 2.500 (exclusief btw) ter ondersteuning van het bezoek van een of meer internationale gasten. Het bezoek moet meerdere dagen duren en gericht zijn op het versterken van de internationale netwerken van de Nederlandse designsector, waaronder architectuur, stadsontwikkeling, design, mode, digitale cultuur en games.

Met o.a. een theater, filmzaal, vergaderzalen, bibliotheek, creatieve cursussen, muziekscholen, ontmoetingsplekken en een balie van de gemeente onder één dak is Perron-3 hét station voor iedereen in Rosmalen. De gemeente 's-Hertogenbosch gaat het gebouw vernieuwen. Zodat het nog meer een plek wordt om elkaar te ontmoeten en activiteiten te organiseren. De foyer (centrale hal) wordt verbouwd tot huiskamer en kan gebruikt worden als plek voor een kop koffie en het lezen van een boek, voor een tentoonstelling van de heemkundekring, gesprekken met inwoners of als pauze ruimte bij een theatervoorstelling. Tijdens de verbouwing blijft het gebouw gewoon open.

Met de vierde periode van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK4) streeft het Rijk naar een stevige basis voor cultuureducatie in het onderwijs. In opdracht van de provincie Noord-Brabant heeft Kunstloc Brabant namens 52 gemeenten en Erfgoed Brabant een aanvraag ingediend van € 6,1 miljoen voor cultuureducatie in Brabant. Na toekenning dragen provincie en gemeenten nog eens hetzelfde bedrag bij. De aanvraag is gehonoreerd. Deze toekenning betekent dat we in Noord-Brabant de komende vier jaar (van 2025 t/m 2028) opnieuw financiële middelen hebben om te blijven werken aan de verbetering van cultuureducatie.

Eindhoven, Breda, Tilburg en Den Bosch hebben zelfstandig een aanvraag ingediend voor CmK4. Van de overige 52 Brabantse gemeenten hebben we een intentieverklaring ontvangen. Dit is een bijzonder resultaat, omdat CmK4 nu de hele provincie bereikt.

Op 19 november is gestemd over de 14 moties die zijn ingediend bij het wetgevingsoverleg over het begrotingsonderdeel Cultuur. Zeven moties zijn aangenomen. De moties met de meeste voorstemmen zijn: onderzoeken waarom de geografische spreiding van cultuursubsidies over Nederland achterblijft en binnen de bestaande budgettaire kaders een oplossing vinden voor het voortzetten van de garantieregeling voor bevrijdingsfestivals. De motie van de leden Mohandis en Rooderkerk over onderzoeken of er een oplossing geboden kan worden voor de 57 organisaties die ondanks een positief advies geen subsidie krijgen is niet aangenomen. 

Voor het eerst in jaren is het Prinses Christina Concours Klassiek nagenoeg volgeboekt. De organisatie kan voor elk van de vijf regionale voorronden 65 deelnemers plaatsen. Alleen in de regio Haarlem is het maximale aantal net niet gehaald. De overige voorronden zitten volledig vol. In totaal doen er 318 muzikanten mee.