Trends & Ontwikkelingen

De Japanse componist Yoko Shimomura krijgt de BAFTA Fellowship. Dat is een Britse oeuvreprijs voor een buitengewone bijdrage aan film, televisie of games. Shimomura is vooral bekend van de muziek die ze schreef voor meer dan vijftig videogames. Ze was een pionier op dat gebied en maakte de weg vrij voor vrouwen in de door mannen gedomineerde game-industrie.

De initiatiefnemers POPnl, Kunstbende, POPSPOT en Popronde ondertekenden het convenant waarin afspraken worden gemaakt over de talentontwikkeling in de popmuziek de komende jaren. In het convenant leggen betrokken partijen vast dat zij zich gezamenlijk inzetten voor een optimaal klimaat en infrastructuur voor talentontwikkeling op het gebied van popmuziek.

De populaire Britse rockband Muse heeft een concert in Istanbul afgezegd na druk van demonstranten die gekant zijn tegen president Erdogan. "Na zorgvuldige afweging en gehoord de feedback en zorgen van onze fans, hebben we besloten onze show in Istanbul uit te stellen tot 2026 zodat we zeker weten dat DBL Entertainment er niet meer bij betrokken is." 

Muse, bekend om concerten op enorme schaal met veel decorstukken en lichteffecten, zou op 11 juni optreden op een groot festivalterrein in de stad. Fans hadden echter hun ongenoegen geuit omdat bij het concert het bedrijf DBL Entertainment van concertpromotor Abdülkadir Özkan betrokken was. Die ondernemer heeft zich kritisch uitgelaten over demonstranten.

Vrijdag 4 april wordt de Toneelschrijfprijs uitgereikt op de openingsavond van het festival voor nieuwe toneelschrijfkunst Shakespeare is Dead. Als genomineerden zijn de vrouwen dit jaar net in de meerderheid. Opvallend, vindt Saskia Driessen. Voor haar masterscriptie Een loopbaan als toneelschrijver: survival of the ‘fittest’ (2024) analyseerde Saskia Driessen (1981) alle laureaten van de prijs en zag dat de winnaar meestal ‘een mannelijke schrijver van middelbare leeftijd’ is.  

Aanleiding voor haar onderzoek was onder meer een rapport van Blueyard over genderinclusieve toneelprijzen. Door het schrappen van gendercategorieën wilden de VSCD en het Nederlands Theater Festival ‘bijdragen aan betere kansen voor iedereen’. Maar volgens het onderzoeksbureau slepen mannen bij ontschotting meer nominaties en prijzen binnen dan vrouwen. Bij het opbouwen van een duurzame artistieke praktijk ziet Driessen vrouwen afhaken. Vooral onder vrouwen van eind dertig, begin veertig, is er sprake van een grote leegloop. Dit is volgens Driessen het gevolg van ‘onderliggende structuren en mechanismes in de sector die voor vrouwen nadeliger uitpakken dan voor mannen’.

Deze week is het Week van de Lentekriebels, maar de jaarlijkse campagne voor seksuele opvoeding wordt dit jaar overschaduwd door bedreigingen van kinderboekenauteurs. Uitgeverijen en organisator Rutgers stappen naar de rechter. ‘Een klein clubje bepaalt wat door kinderen gelezen mag worden.’

De conservatief-katholieke stichting Civitas Christiana bracht deze maand het zogeheten ‘zwartboek’ uit, als een tegenreactie op de Week van de Lentekriebels, een campagne in het teken van seksuele opvoeding. De maat is nu vol voor de boekenwereld. Volgens Ipsos I&O kreeg het afgelopen jaar één op de zeven auteurs in Nederland die een boek hebben geschreven, vertaald of geïllustreerd, te maken met agressie en intimidatie. 68 procent van die bedreigingen ging via sociale media.

Boutique festivals: Het zijn doorgaans middelgrote evenementen die een duidelijk doel voor ogen hebben. Van muzikale ontdekking tot verbinding, geproduceerd door een ‘dedicated’ team dat voor een bijzondere beleving gaat. Met een creatieve visie die niet met hagel schiet op de volledige markt, maar die focust op een specifieke doelgroep met een programma dat bijna op maat gesneden lijkt. Wie het festivalspeelveld echter goed bekijkt, ziet dat de ‘boutique’-hoek de plek is waar momenteel harde klappen vallen. EB Live onderzoekt de toekomst van deze festivals in een artikel.

Allerlei festivals die je ‘boutique’ zou kunnen noemen vanwege hun specifieke doelgroep, slaan in 2025 over óf stoppen helemaal. Denk aan sterk lokaal gerichte evenementen als het op een breed publiek mikkende Indian Summer en Westerpop, of juist het bijna als tuinfeest aanvoelende Mañana Mañana, dat zich profileerde als een intiem festival voor fijnproevers en avonturiers. Aan de andere kant van het muzikale spectrum heeft het harde nachtfestival Ground Zero ook het einde aangekondigd en in het noorden slaat Grasnapolsky een editie over om zich te beraden over de toekomst.

Een inclusieve culturele organisatie is toegankelijk voor iedereen, voor het personeel maar ook voor de bezoeker. Toch geldt nog steeds dat mensen niet volwaardig kunnen deelnemen aan het cultureel leven of zich thuisvoelen op het werk. Toegankelijkheid is een breed begrip dat verder gaat dan alleen fysieke toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Er zijn dus verschillende vormen van toegankelijkheid. Maar hoe werk je als culturele organisatie aan toegankelijkheid? Waar begin je? Code Diversiteit & Inclusie heeft daarom een lijst met uitgangspunten en praktische tips opgesteld waarmee je aan de slag kunt.

Het Nederlandse boekingskantoor en management EBB Music breidt uit naar Engeland. Twee ervaren agenten uit het Verenigd Koninkrijk maken van FMLY Agency, een leidend Engels agentschap dat in januari onverwachts de deuren sloot, de overstap naar het Nederlandse agentschap en zullen opereren vanuit Brighton. Vanaf vandaag, 1 april – en nee, dat is geen grap – zal EBB Music officieel actief zijn in Engeland. ‘Dit is vrij uniek, want meestal gebeurt het andersom’, vertelt manager Ronald Keizer. De stap naar Engeland betekent dat EBB Music niet langer alleen shows in Nederland boekt, maar zich echt als een pan-Europees agentschap positioneert. Het kantoor had al connecties in Azië en maakte stappen in de Verenigde Staten, maar nu wordt de focus gelegd op een bredere Europese dekking.

De beeldende kunstsector is stabiel en fijnmazig, maar is tegelijkertijd kwetsbaar en heeft het nog steeds niet breed. Dat is de slotsom van de bureaus HTH Research (kunstenaars) en Berenschot (organisaties) in het rapport ‘Collectieve Selfie #5. Cijfers en trends in de beeldende kunst.’ Ook concluderen zij, samen met de opdrachtgever Beeldende Kunst Nederland, dat meer onderzoek nodig is voor een solide kennisbasis.

Het correct registreren en verdelen van auteursrechten voor optredens van DJ’s is al jaren een uitdaging. Om dit proces te verbeteren, werkt BumaStemra samen met Vollou. Deze samenwerking richt zich op het gebruik van geautomatiseerde setlijst-herkenning, zodat de gespeelde muziek nauwkeuriger wordt geregistreerd en de vergoedingen eerlijk worden verdeeld.

Tijdens South by South West (SXSW) in Austin kreeg Maaike Verberk, Directeur van DEN, een indrukwekkend kijkje in de toekomst van media, technologie en cultuur. Tussen 100.000 gelijkgestemden en inspirerende sessies ontdekte zij hoe AI de drijvende kracht is achter innovatie in alle sectoren – ook de cultuursector. 

De onmiskenbare opkomst van AI, niet als doel op zich, maar als een krachtige versneller in alle sectoren, inclusief de cultuursector, sprong er direct uit. Dit is de toekomst die steeds meer realiteit wordt en waar we niet omheen kunnen. De ‘hands-on’ mentaliteit en de focus op praktische toepassingen waren bijzonder inspirerend, zeker in het licht van de ongekend snelle adoptiegraad van AI in de VS. 

Bij het beoordelen of iemand werknemer of zelfstandige is blijft ondernemerschap een volwaardig criterium, naast de vraag of iemand wordt aangestuurd in het werk en voor eigen risico werkt. Kenmerken daarvan zijn bijvoorbeeld of iemand btw afdraagt, investeert in het eigen bedrijf of tijd en geld besteedt aan het werven van klanten. Minister Eddy van Hijum gaat het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar) in deze richting aanpassen. Het wetsvoorstel komt daarmee in lijn met de recente uitspraak van de Hoge Raad in de zaak Uber/FNV.

Voor de handhaving heeft het aangepaste wetsvoorstel geen gevolgen. De Belastingdienst handhaaft momenteel al op deze manier op schijnzelfstandigheid, namelijk rekening houdend met huidige wet- en regelgeving en jurisprudentie. Daardoor is het nu al het gebruik om alle criteria mee te wegen om echte zelfstandigen te onderscheiden van werknemers die in loondienst horen.

Manik Sarkar heeft de Hans Vervoort Prijs 2025 gewonnen voor zijn roman Ossenkop. De jury schrijft over Ossenkop: Slager Rensing is een vakman, maar mist het talent voor de omgang met mensen. De tijdgeest en de omzet maken het er niet makkelijker op voor deze ambachtsman in een dorp. Het verhaal van debutant Sarkar (1973), tot dusver bekend als vertaler, laat je verdwalen in het ongemak, en dwingt jou om er bij te blijven, ook als je liever zou weggaan.

Sarkar wint 10.000 euro. Ossenkop is ook nog genomineerd voor het Beste Groninger Boek. De jaarlijkse ‘Hans Vervoort Prijs voor ‘verhalend proza van neerslachtige en toch opbeurende aard’, zal de auteur worden uitgereikt tijdens een feestelijke avond op dinsdag 22 april 2025 in zaal Belcampo (De Hallen) te Amsterdam.

Minister Bruins (OCW) geeft antwoorden op vragen uit het schriftelijk overleg (so) over de geannoteerde agenda van de informele Raad voor Cultuur (OJCS-Raad) van 7 en 8 april over de onderdelen cultuur en media. OJCS staat voor Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport. De Tweede Kamerfracties van GroenLinks-PvdA, NSC, VVD, D66 en ChristenUnie hadden de vragen gesteld.

Minister Bruins benadrukt de Nederlandse inzet voor bescherming van cultureel erfgoed, vooral in Oekraïne, en bespreekt steun aan jonge kunstenaars. Nederland ondersteunt initiatieven zoals Cultural Emergency Response (CER) en pleit voor een strategisch framework voor culturele samenwerking in de EU. De minister bespreekt ook de herziening van de Audiovisuele Mediadienstenrichtlijn en de bescherming van minderjarigen tegen schadelijke content. Nederland zet in op fair pay en fair practice in de culturele sector.

In de jaren 1933-1945 heeft het naziregime in vele landen, waaronder Nederland een ongekend aantal kunst- en cultuurvoorwerpen geroofd en geconfisqueerd van veelal Joodse eigenaren. Teruggave (restitutie) is essentieel in het streven naar rechtsherstel van de slachtoffers Daarom spant Nederland zich in om door de nazi's geroofde kunst terug te geven aan de rechtmatige eigenaren. Deze week komen speciale vertegenwoordigers uit 12 landen samen in Den Haag om kennis en ervaring uit te wisselen op dit terrein. De Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) is gastheer.

Cultuureducatie draait om het kweken van een kritische houding ten opzichte van de manier waarop leerlingen tegen de wereld aankijken, stelt hoogleraar cultuureducatie Edwin van Meerkerk. Hij roept het cultuureducatieveld op tot sabotage van het maatschappelijk systeem. 'Ik pleit ervoor te kijken naar ‘wat we doen als we cultuureducatie doen’. In drie stappen kijkt van Meerkerk naar de praktijk van cultuur, van educatie en, tot slot, van cultuureducatie.

Deze week kwamen in de Letse hoofdstad Riga boekverkopers uit de hele wereld bijeen. Boekverkopers uit onder andere Oekraïne en de Verenigde Staten vertelden hoe hun werkveld steeds meer verandert in een strijdtoneel, waar censuur, intimidatie en ideologische druk hun werk ondermijnt. In Nederland blijkt dat dit soort spanningen ook hier een realiteit zijn. Denk aan de kinderboekenauteurs die in het kader van de Week van de Lentekriebels over gender, diversiteit en seksuele vorming schrijven, geconfronteerd worden met verdachtmakingen en bedreigingen.

Boekhandels zijn bastions van meerstemmigheid en verscheidenheid. Het zijn plekken waar verschillende opvattingen en zienswijzen juist naast elkaar mogen bestaan, ook als ze schuren of ongemak oproepen. Zonder toegang tot kennis en vrije uitwisseling van ideeën blijft van onze democratie weinig anders over dan een façade. Laten we daarom blijven beseffen dat boekhandels van wezenlijk belang zijn voor onze intellectuele, maatschappelijke en culturele infrastructuur. Ze bieden ruimte aan verschil aan stemmen die niet samenvallen met de meerderheid. Juist dat maakt ze onmisbaar in een tijd waarin steeds meer verhalen en overtuigingen onder druk staan – ook in Nederland.

De Franse filmwereld leek lange tijd een bolwerk van robuust verzet tegen de MeToo-beweging, die elders de sector op zijn grondvesten deed trillen. In Frankrijk hebben we nooit een echte post-MeToo-discussie gehad, constateert de Frans-Amerikaanse onderzoeker Iris Brey in 2019 in Le Monde. ‘Het systeem wil kunstenaars en hun werk beschermen, waardoor slachtoffers niet worden gehoord. ‘Het geloof dat er echt zoiets bestaat als verleiding op z’n Frans zet een enorme culturele rem op de beweging’, zegt socioloog Bérénice Hamidi. Na aanklachten tegen Gérard Depardieu en Benoît Jacquot lijkt er wat te veranderen. 

In Cannes, het hart van de Franse filmwereld en een van de meest prestigieuze filmfestivals ter wereld, stond seksueel overschrijdend gedrag afgelopen jaar volop in de schijnwerpers. Een parlementaire onderzoekscommissie boog zich de afgelopen maanden over grensoverschrijdend gedrag in de Franse cinema, waarvan later deze maand het eindrapport volgt. Talloze gesprekken met actrices en acteurs, producenten, agenten en regisseurs moeten de basis vormen voor een nieuw wetsvoorstel in april om seksueel geweld in de filmwereld aan te pakken.

De Provincie Zeeland wil cultuurgeld anders inzetten. Om meer te kunnen investeren in cultuur en erfgoed, wordt € 1 miljoen bezuinigd op de Zeeuwse Bibliotheek (ZB). Ook worden taken op het gebied van talentontwikkeling, educatie en cultuur van de ZB overgeheveld naar Cultuurkwadraat. Van zes culturele organisaties wordt de huidige subsidie stopgezet. Zij kunnen wel opnieuw subsidie aanvragen in het kader van een nieuwe regeling voor kunsten en festivals. 

Cultuurkwadraat wordt voortaan de belangrijkste ondersteuningsorganisatie wordt. Dit betekent dat de ZB vanaf 1 januari 2026 stopt met de taken op het gebied van talentontwikkeling, educatie en cultuur, wat leidt tot een gedeeltelijke beëindiging van de subsidie, een bedrag van maximaal € 415.544. Cultuurkwadraat gaat de uitvoering van activiteiten als Kunstbende, PopaanZee en DanZee overnemen en kan hiervoor subsidie aanvragen.

Een coalitie van makers en rechthebbenden (waaronder IFPI, IMPALA en IMPF) uit de culturele en creatieve sectoren van de EU heeft een gezamenlijke verklaring afgegeven . Zij maken zich grote zorgen over de derde versie van de Algemene AI (GPAI) Gedragscode. Deze derde versie sluit volgens de organisaties niet aan bij de doelstellingen van de AI-verordening, interpreteert het EU-auteursrecht onjuist en ondermijnt de verplichtingen die in de AI-verordening zelf zijn vastgelegd. De coalitie roept op tot ingrijpende verbeteringen om ervoor te zorgen dat de gedragscode de EU-wetgeving naleeft en daadwerkelijke bescherming biedt aan auteurs, uitvoerende kunstenaars en andere rechthebbenden.

‘De digitale wereld staat op een kantelpunt. Na internet en mobiel staan we aan de vooravond van de derde digitale golf en een nieuwe revolutie: een wereld waarin digitaal en fysiek naadloos samenvloeien. Om Nederland een leidende positie te geven in deze internationale ontwikkeling, lanceert het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) het grootste innovatieprogramma ooit op dit gebied: CIIIC. Met een investering van 200 miljoen euro en de expertise van toonaangevende organisaties uit onderzoek, de creatieve industrie, bedrijfsleven en overheid, bouwt het programma mee aan de toekomst van immersieve ervaringen. Een toekomst waarin CIIIC innovatie combineert met belangrijke publieke waarden als privacy en digitale toegankelijkheid.’ 

Als onderdeel van Creative Industries Immersive Impact Coalition (CIIIC) lanceert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de subsidieregeling Artistic & Design Research for Immersive Experiences (ADRIE). Deze regeling is gericht op nieuw te vormen consortia van makers, producenten, instellingen en onderzoekers. De consortia stellen artistiek en ontwerpend onderzoek centraal in de ontwikkeling en de toepassing van immersieve ervaringen. Hiermee zullen de consortia bijdragen aan een sterk, vernieuwend en onafhankelijk werkveld van immersieve ervaringen.

Op 27 maart lanceerden CoBO, het Nederlands Filmfonds en de NPO de nieuwe regeling 'Zapp Animatie Campus' tijdens het Kaboom Animatie Festival. De regeling geeft een impuls aan de groeiende Nederlandse animatiesector, zowel qua continuïteit als talentontwikkeling. De regeling biedt beginnende makers de kans om door te groeien van korte animatiefilms naar langere vormen van animatie. Zapp Animatie Campus richt zich op originele, onderscheidende en eigenzinnige animatiefilms van 25 tot 30 minuten van animatieregisseurs die zich eerder bewezen hebben met korte films. De filmplannen zijn bedoeld voor een publiek van kinderen tussen 3 tot en met 12 jaar en/of zijn geschikt voor de hele familie.

Suchan Kinoshita is de BelgianArtPrize 2025 toegekend en wordt in het kader daarvan uitgenodigd om nieuw werk te creëren en te presenteren in Bozar. Haar tentoonstelling Renovatie wordt gepresenteerd in de Antichambres van het Paleis voor Schone Kunsten Brussel. Kinoshita beschouwt haar werk als een ruimte waarin verschillende werken met elkaar en met de kijker interageren. Deze verschillende rollen die worden ingenomen door verschillende spelers binnen een specifieke ruimtelijke conditie is iets waar ze mee blijft werken. Haar werk was te zien in verschillende internationale tentoonstellingen.

De BelgianArtPrize is de meest gekende prijs voor hedendaagse kunst in België. Het doel is Belgische kunstenaars of internationale kunstenaars die in België resideren te steunen en hun nationale en internationale erkenning te versterken. De laureaat krijgt dankzij de prijs ook bekendheid bij een breder publiek.

De 24 Confituurboekhandels brengen samen met uitgeverij Ambo Anthos een exclusief essay uit voor de Maand van de Filosofie. De Nederlandse antropoloog en filosoof, Tom Lemaire is de auteur van het essay, Met open ogen – over gezichten bij mens en dier, in 2025. De traditie van het jaarlijkse Confituuressay begon met filosoof Johan Braeckman (Er was eens – over de mens als vertellende aap) in 2017. Na verschillende essays van bijvoorbeeld Ignaas Devisch (De naakte waarheid) en Joke Hermsen (Met Hannah Arendt naar Parijs), neemt Lemaire dit jaar het stokje over na het ontbreken van een essay in 2024. De traditie is bedoeld om de filosofie in de onafhankelijke boekhandel op te frissen.

De nieuwe afbeeldingenmaker van OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, is vanaf nu beschikbaar voor iedereen. De ontwikkeling is nieuw voer voor de discussie over het gebruik van kunstmatige intelligentie in de kunst. OpenAI en andere AI-bedrijven zijn beschuldigd van het op grote schaal 'stelen' van teksten, muziek en afbeeldingen om hun AI-tools te ontwikkelen.

De discussie over auteursrechten gaat niet alleen over OpenAI. In de Verenigde Staten hebben onder meer fotografen en cartoonisten rechtszaken aangespannen tegen AI-plaatjesmakers Stable Diffusion (van het bedrijf Stability AI), Imagen (van Google) en Midjourney (van het gelijknamige bedrijf). Toch weerhouden de rechtszaken investeerders er niet van om geld in AI-bedrijven te pompen. OpenAI maakte vannacht bekend dat het een investering van 40 miljard dollar (37 miljard euro) te wachten staat.

Pim Lammers en Singel Uitgeverijen spannen een kort geding aan tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana vanwege "meerdere haatcampagnes" en "verspreiding van nepnieuws". De kinderboekenauteur en de uitgeverij hadden de stichting eerder gesommeerd om "alle onwaarheden" over Lammers te verwijderen. 

Civitas Christiana publiceerde in de aanloop naar de Week van de Lentekriebels- een jaarlijkse projectweek in het basis- en speciaal onderwijs met extra aandacht voor relationele en seksuele vorming - een boek dat "de schokkende waarheid" over hoe kennis- en expertisecentrum Rutgers "schoolkinderen seksualiseert van ons belastinggeld" zou blootleggen.

Minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) ziet geen reden om op korte termijn wettelijk in te grijpen bij de zwarthandel in concert- en evenemententickets. In een Kamerbrief aan de Tweede Kamer stelt hij dat de sector zelf voldoende stappen onderneemt om het probleem aan te pakken. Bruins wil de situatie blijven volgen, maar ziet voor nu geen noodzaak tot nationale regelgeving.

In de brief reageert Bruins op eerdere Kamervragen over het uitvoeren van de motie-Kwint, waarin SP-Kamerlid Peter Kwint aandrong op wettelijke maatregelen tegen de doorverkoop van kaarten tegen woekerprijzen. Volgens Bruins blijkt uit onderzoek dat 'de omvang van het probleem van professionele doorverkoop [...] relatief beperkt is.' Wel blijft de minister oog houden voor een eventuele Europese oplossing. Aangezien de problematiek vaak grensoverschrijdend is, lijkt een EU-brede aanpak volgens hem het meest voor de hand te liggen.  

Op 2 april, wordt wereldwijd de Internationale Kinderboekendag gevierd. Deze dag, in het Engels bekend als ‘International Children’s Book Day’, is in 1967 ingesteld door het International Board on Books for Young People (IBBY) om de liefde voor lezen te bevorderen en aandacht te vragen voor kinderboeken. De datum is gekozen ter ere van de geboortedag van de beroemde sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. Elk jaar krijgt een ander land de kans om de dag te sponsoren. In 2025 is Nederland voor het eerst de sponsor. Het thema voor dit jaar is ‘De vrijheid van verbeelding’, met een poster ontworpen door de Nederlandse illustrator Janneke Ipenburg. Het motto van deze editie, bedacht door Rian Visser, luidt: “Deze woorden zijn van jou, ook al kwamen ze uit mij.” ​

Op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cutuur heeft het CBS een derde editie van de satellietrekening cultuur en media samengesteld. Deze satellietrekening beschrijft de bijdrage van cultuur en media aan de Nederlandse economie (bbp, werkgelegenheid, consumptie e.d.) voor de jaren 2015, 2018 en 2022. Daarnaast schetst het een beeld van de belangrijkste cultuur- en mediaproducten en bedrijfstakken binnen de cultuur- en mediasector. Net als in de vorige editie uit 2021, wordt er ingegaan op de ontwikkeling van de cultuur- en mediasector ten opzichte van de totale economie.

Voor bijna alle onderscheiden overheidslagen geldt dat het aandeel van cultuur en media in de totale uitgaven is afgenomen van 2022 op 2018. Dit kwam doordat de groei van andere overheidsuitgaven groter was dan de groei van uitgaven aan cultuur en media. Het aandeel van cultuur en media in de totale overheidsuitgaven nam af van 1,5 procent in 2018 tot 1,3 procent in 2022. Het zwaartepunt van de uitgaven aan cultuur liggen meer op lokaal niveau en de uitgaven aan omroepen en uitgeverijen (media) liggen meer op centraal overheidsniveau.

Op 29 maart is de nieuwe website van het Creative Access Lab gelanceerd. Dit platform is een bron van inspiratie, kennis en praktische tools voor makers, theatergezelschappen en culturele organisaties die inclusiviteit in de cultuursector willen versterken. Met de website worden de inzichten en ervaringen uit het eerste Creative Access Lab — een initiatief van Toneelschuur Producties en New Pack Inclusion Creators — naar een breder publiek gebracht. Hier vinden makers concrete handvatten om toegankelijkheid niet als extraatje te zien, maar als een essentieel artistiek onderdeel van hun werk.

"Laten we samen verder bouwen aan een culturele en creatieve sector die blijft verbinden en vernieuwen". Met deze oproep opent voorzitter Kristel Baele het online jaarverslag 2024 van de Raad voor Cultuur, dat op 31 maart is gepubliceerd. In haar voorwoord staat ze stil bij de uitdagingen waar instellingen, kunstenaars, makers en publiek het afgelopen jaar voor stonden. Zo noemt ze de stijgende kosten, de inflatie en de dreigende verhoging van het btw-tarief voor kunst en cultuur. Het jaarverslag blikt ook terug op de adviezen van 2024. 

De stadsbibliotheek van Rotterdam trekt jaarlijks zo’n 2,5 miljoen bezoekers, verspreid over 23 vestigingen door de stad. Toch ziet ook een aanzienlijk deel van de inwoners de bibliotheek nooit vanbinnen. Ze hebben het geld niet of weten simpelweg niet wat de bieb te bieden heeft. Om hen over de streep te trekken, zet Rotterdam een uitzonderlijke stap: per 1 mei kunnen alle inwoners gratis lid worden van de bibliotheek. Wie een boek te laat inlevert, wordt daarnaast niet meer beboet. „In bibliothekenland een langgekoesterde wens”, aldus Alice Vlaanderen, directeur van Bibliotheek Rotterdam.

De gemeente krijgt „veel signalen dat mensen de bibliotheek nog niet laagdrempelig genoeg vinden”, zegt cultuurwethouder Said Kasmi (D66) in zijn werkkamer in het stadhuis. „Terwijl het bij uitstek een plek is waar iedereen een boek moet kunnen lezen, een cursus volgen, andere mensen ontmoeten.” Onlangs nog: een lerares die van een kind had gehoord dat haar moeder niet naar de bieb wilde vanwege een openstaande boete. Vlaanderen: „Dat gebeurt echt regelmatig.” „Er zijn veel Rotterdammers die te maken hebben met armoede”, zegt Kasmi. „Dan is een boete of lidmaatschapsgeld een te hoge drempel.” 

Chinese kunstenaars en makers dringen zelden door tot het Europese cultureel bewustzijn, ondanks klinkende successen zoals de animatiefilm Ne Zha, het computerspel Black Myth en een Pritzker Prize voor architectuur. In een podcast van de VRT onderzoeken China-experten Tom Van de Weghe en Veerle De Vos hoe creatief Chinese artiesten kunnen zijn, ondanks de (zelf)censuur in hun land.