Trends & Ontwikkelingen

Pim Lammers en Singel Uitgeverijen spannen een kort geding aan tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana vanwege "meerdere haatcampagnes" en "verspreiding van nepnieuws". De kinderboekenauteur en de uitgeverij hadden de stichting eerder gesommeerd om "alle onwaarheden" over Lammers te verwijderen. 

Civitas Christiana publiceerde in de aanloop naar de Week van de Lentekriebels- een jaarlijkse projectweek in het basis- en speciaal onderwijs met extra aandacht voor relationele en seksuele vorming - een boek dat "de schokkende waarheid" over hoe kennis- en expertisecentrum Rutgers "schoolkinderen seksualiseert van ons belastinggeld" zou blootleggen.

Een meerderheid van de zelfstandige kunstenaars (63 procent) is tevreden met hun inkomen. Dit percentage ligt lager dan het gemiddelde onder alle zelfstandig ondernemers, waar 78 procent tevredenheid uitspreekt. Ook kunstenaars in loondienst geven minder vaak aan tevreden te zijn over hun salaris: 71 procent tegenover 76 procent van alle werknemers. Dat blijkt uit recente cijfers van het CBS. 

Gemiddeld werkten jaarlijks 194 duizend mensen als kunstenaar in de functie waarin zij de meeste uren besteedden, gemeten over de periode 2021-2023. Dit betekent dat ongeveer 1 op de 50 werkenden een kunstenaarsberoep uitoefende. Deze gegevens zijn afkomstig uit de Monitor Kunstenaars en andere werkenden met een creatief beroep, editie 2025, die het CBS opstelde in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Een groot deel van de kunstenaars (56 procent) was werkzaam als zelfstandige zonder personeel (zzp’er), bijvoorbeeld als grafisch ontwerper, multimedia-ontwerper, architect of schrijver. Daarnaast was een kleine groep (3 procent) zelfstandige mét personeel. Ter vergelijking: onder alle werkenden had 15 procent een zelfstandige status, terwijl de meerderheid (56 procent) een vast dienstverband had.

Minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) ziet geen reden om op korte termijn wettelijk in te grijpen bij de zwarthandel in concert- en evenemententickets. In een Kamerbrief aan de Tweede Kamer stelt hij dat de sector zelf voldoende stappen onderneemt om het probleem aan te pakken. Bruins wil de situatie blijven volgen, maar ziet voor nu geen noodzaak tot nationale regelgeving.

In de brief reageert Bruins op eerdere Kamervragen over het uitvoeren van de motie-Kwint, waarin SP-Kamerlid Peter Kwint aandrong op wettelijke maatregelen tegen de doorverkoop van kaarten tegen woekerprijzen. Volgens Bruins blijkt uit onderzoek dat 'de omvang van het probleem van professionele doorverkoop [...] relatief beperkt is.' Wel blijft de minister oog houden voor een eventuele Europese oplossing. Aangezien de problematiek vaak grensoverschrijdend is, lijkt een EU-brede aanpak volgens hem het meest voor de hand te liggen.  

Op 2 april, wordt wereldwijd de Internationale Kinderboekendag gevierd. Deze dag, in het Engels bekend als ‘International Children’s Book Day’, is in 1967 ingesteld door het International Board on Books for Young People (IBBY) om de liefde voor lezen te bevorderen en aandacht te vragen voor kinderboeken. De datum is gekozen ter ere van de geboortedag van de beroemde sprookjesschrijver Hans Christian Andersen. Elk jaar krijgt een ander land de kans om de dag te sponsoren. In 2025 is Nederland voor het eerst de sponsor. Het thema voor dit jaar is ‘De vrijheid van verbeelding’, met een poster ontworpen door de Nederlandse illustrator Janneke Ipenburg. Het motto van deze editie, bedacht door Rian Visser, luidt: “Deze woorden zijn van jou, ook al kwamen ze uit mij.” ​

Op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cutuur heeft het CBS een derde editie van de satellietrekening cultuur en media samengesteld. Deze satellietrekening beschrijft de bijdrage van cultuur en media aan de Nederlandse economie (bbp, werkgelegenheid, consumptie e.d.) voor de jaren 2015, 2018 en 2022. Daarnaast schetst het een beeld van de belangrijkste cultuur- en mediaproducten en bedrijfstakken binnen de cultuur- en mediasector. Net als in de vorige editie uit 2021, wordt er ingegaan op de ontwikkeling van de cultuur- en mediasector ten opzichte van de totale economie.

Voor bijna alle onderscheiden overheidslagen geldt dat het aandeel van cultuur en media in de totale uitgaven is afgenomen van 2022 op 2018. Dit kwam doordat de groei van andere overheidsuitgaven groter was dan de groei van uitgaven aan cultuur en media. Het aandeel van cultuur en media in de totale overheidsuitgaven nam af van 1,5 procent in 2018 tot 1,3 procent in 2022. Het zwaartepunt van de uitgaven aan cultuur liggen meer op lokaal niveau en de uitgaven aan omroepen en uitgeverijen (media) liggen meer op centraal overheidsniveau.

Op 29 maart is de nieuwe website van het Creative Access Lab gelanceerd. Dit platform is een bron van inspiratie, kennis en praktische tools voor makers, theatergezelschappen en culturele organisaties die inclusiviteit in de cultuursector willen versterken. Met de website worden de inzichten en ervaringen uit het eerste Creative Access Lab — een initiatief van Toneelschuur Producties en New Pack Inclusion Creators — naar een breder publiek gebracht. Hier vinden makers concrete handvatten om toegankelijkheid niet als extraatje te zien, maar als een essentieel artistiek onderdeel van hun werk.

"Laten we samen verder bouwen aan een culturele en creatieve sector die blijft verbinden en vernieuwen". Met deze oproep opent voorzitter Kristel Baele het online jaarverslag 2024 van de Raad voor Cultuur, dat op 31 maart is gepubliceerd. In haar voorwoord staat ze stil bij de uitdagingen waar instellingen, kunstenaars, makers en publiek het afgelopen jaar voor stonden. Zo noemt ze de stijgende kosten, de inflatie en de dreigende verhoging van het btw-tarief voor kunst en cultuur. Het jaarverslag blikt ook terug op de adviezen van 2024. 

De stadsbibliotheek van Rotterdam trekt jaarlijks zo’n 2,5 miljoen bezoekers, verspreid over 23 vestigingen door de stad. Toch ziet ook een aanzienlijk deel van de inwoners de bibliotheek nooit vanbinnen. Ze hebben het geld niet of weten simpelweg niet wat de bieb te bieden heeft. Om hen over de streep te trekken, zet Rotterdam een uitzonderlijke stap: per 1 mei kunnen alle inwoners gratis lid worden van de bibliotheek. Wie een boek te laat inlevert, wordt daarnaast niet meer beboet. „In bibliothekenland een langgekoesterde wens”, aldus Alice Vlaanderen, directeur van Bibliotheek Rotterdam.

De gemeente krijgt „veel signalen dat mensen de bibliotheek nog niet laagdrempelig genoeg vinden”, zegt cultuurwethouder Said Kasmi (D66) in zijn werkkamer in het stadhuis. „Terwijl het bij uitstek een plek is waar iedereen een boek moet kunnen lezen, een cursus volgen, andere mensen ontmoeten.” Onlangs nog: een lerares die van een kind had gehoord dat haar moeder niet naar de bieb wilde vanwege een openstaande boete. Vlaanderen: „Dat gebeurt echt regelmatig.” „Er zijn veel Rotterdammers die te maken hebben met armoede”, zegt Kasmi. „Dan is een boete of lidmaatschapsgeld een te hoge drempel.” 

Chinese kunstenaars en makers dringen zelden door tot het Europese cultureel bewustzijn, ondanks klinkende successen zoals de animatiefilm Ne Zha, het computerspel Black Myth en een Pritzker Prize voor architectuur. In een podcast van de VRT onderzoeken China-experten Tom Van de Weghe en Veerle De Vos hoe creatief Chinese artiesten kunnen zijn, ondanks de (zelf)censuur in hun land.

Culturele instellingen hebben steeds meer aandacht voor het betrekken van verschillende groepen uit de samenleving bij hun programmering. De subsidie Co-creatie – Instellingen ondersteunt hen in de ontwikkeling en bestendiging daarvan. De regeling opent op 6 mei. 

Bij het Fonds voor Cultuurparticipatie openen op 2 april twee nieuwe regelingen. De subsidie Talentontwikkeling ondersteunt talenten, coaches en instellingen in alle disciplines in het informele circuit om stappen te zetten in hun artistieke ontwikkeling en/of professionaliteit.

Met de regeling Versterking landelijke infrastructuur amateurkunst 2025 versterkt het FCP de ondersteuningsstructuur voor amateurkunstbeoefening op landelijk niveau. Landelijke amateurkunstkoepels, provinciale steuninstellingen of culturele instellingen kunnen subsidie aanvragen.

In maart 2024 startten we met het Nationaal Ontwikkeltraject Amateurkunst: een programma met als doel een sterkere amateurkunstensector. Na een jaar is het tijd voor een tussenrapportage. In deze rapportage beschrijven kwartiermaker Evelien Nelemans en onderzoeker Natascha Notten in opdracht van LKCA de ontwikkeling van de 21 projecten die gehonoreerd zijn binnen de regeling ‘Pilot Nationaal Akkoord Amateurkunst’.

Op basis van informatie uit focusgroepen, interviews, vragenlijsten en werkbezoeken delen we de hoofdlijnen van de beweging die vanaf het voorjaar 2024 op gang is gekomen. Met deze pilots worden namelijk lessen geleerd voor de toekomst. Wat werkt wel en wat werkt niet? Hoe kunnen we de sector duurzaam ondersteunen?

In de Kindermuziekweek die 4 april begint, kun je overal in het land met kinderen naar concerten. Te moeilijk voor baby’s en peuters? Helemaal niet. ‘Muziek is gewoon onmisbaar, al vanaf de babytijd.’

Muziekdocent Rozemarijn Willemsen geeft muzieklessen aan jonge kinderen van 0 tot en met 4 jaar volgens het concept Muziek op Schoot. Daarmee leggen docenten op professionele wijze een muzikale basis. Anneke Wensink is artistiek leider van Frisse Oren, een gezelschap dat muziekvoorstellingen maakt voor kinderen van 6 maanden tot 6 jaar. “Kinderen absorberen muziek heel direct. Ze reageren er echt op vanuit hun gevoel.” Willemsen geeft aan: "We worden allemaal geboren met een maatgevoel. Evolutionair gezien is dit een noodzaak. Bijvoorbeeld om te leren praten heb je ritme en melodie nodig. Muziek is dus eigenlijk essentieel voor de ontwikkeling, maar wordt vaak weggeschoven als leuk. We zouden als maatschappij onze muzikaliteit veel meer moeten omarmen.”

AVROTROS en De Muziekfabriek gunnen ieder kind, rijk of arm, bekend in de muziekwereld of juist nieuw, muzieklessen. Daarom komt De Muziekfabriek - na het succes van 'Elk Kind Een Instrument' in september 2024 voor het Leerorkest - van vrijdag 4 t/m zaterdag 12 april tijdens de landelijke Kindermuziekweek opnieuw in actie! Deze keer voor het Jeugdfonds Sport & Cultuur.

Het Jeugdfonds Sport & Cultuur maakt het mogelijk dat kinderen en jongeren uit gezinnen met weinig geld, toch mee kunnen doen met voetbal, muziekles, turnen, ballet, judo, theaterles of een andere sportieve of creatieve activiteit. Voor die kinderen en jongeren betalen zij de contributie / het lesgeld en in sommige gevallen de benodigdheden zoals voetbalkleding of een muziekinstrument.

De Wigmore Hall, één van de belangrijkste klassieke podia van Groot-Brittannië, werkt vanaf 2026 werkt de zaal zonder overheidssteun. Het podium lanceerde vorig jaar een inzamelingsactie om meer zelfvoorzienend te worden. Twee jaar eerder dan verwacht is er genoeg geld binnen: 10 miljoen pond. Ook in Nederland doen zalen hun best eigen inkomsten – en daarmee hun zelfstandigheid - te vergroten. Het Concertgebouw in Amsterdam is er al ver mee. Daar bestaat maar 5 procent van de totale inkomsten uit subsidie, van de gemeente Amsterdam.

De poging zelfstandig te worden komt voort uit frustratie. Wigmore Hall vindt dat het aanvragen van subsidie te veel tijd kost. Ook zijn de voorwaarden volgens het podium te dwingend. Momenteel ontvangt de concertzaal jaarlijks 344.000 pond overheidssteun van Arts Council England. Er is vooral subsidie voor maatschappelijke projecten en het aanspreken van alle doelgroepen. Prima, zegt Wigmore Hall, maar wij brengen muziek van topkwaliteit. Musici die bij ons optreden "zijn te vergelijken met Olympische kampioenen", aldus directeur John Gilhooly. Daar is te weinig subsidie voor. 

De Henriëtte de Beaufortprijs voor (auto)biografieën 2025 is toegekend aan Bart Moeyaert voor Een ander leven. De bekroonde autobiografie verscheen in 2024 bij de Arbeiderspers in de reeks Privé-Domein. Sinds 1986 kent de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde eens in de drie jaar de Henriëtte de Beaufortprijs toe. Deze prijs werd mogelijk gemaakt door het legaat van jonkvrouwe A.H.M. Laman Trip-de Beaufort (1890-1982). Hij bekroont een in de Nederlandse taal geschreven biografie of autobiografie, afwisselend van de hand van een Nederlandse en van een Vlaamse auteur. In 2025 is de prijs, bestaande uit een oorkonde en 3.000 euro, bestemd voor een Vlaamse schrijver.

Een tijdje geleden cancelde de Duitse violist Christian Tetzlaff al zijn optredens in de Verenigde Staten en vorige week volgde ook pianogrootheid András Schiff. Ook verschillende andere artiesten maken een statement, maar doen dat niet altijd door optredens te annuleren.

De Noorste pianist Leif Ove Andsnes is onlangs begonnen aan een Amerikaanse tournee. Hij heeft de optredens door laten gaan, maar maakte wel een statement. Hierin zei hij onder andere dat muziek problemen niet kan oplossen, maar hij hoop dat zijn programma in ieder geval enkele van de emoties kan oproepen die we nodig hebben. Zoals compassie, empathie, begrip en waardering voor diversiteit. Eerder maakte cellist Jean-Guihen Queyras ook een statement. Zijn vijf concerten in Amerika liet hij doorgaan en besloot de opbrengsten te doneren aan de foundation van Zelensky: United24 Foundation.

Met een groot overzicht van zwarte kunstenaars die tussen 1950 en 2000 in Parijs werkten, maakt het Centre Pompidou een inhaalslag. Paris Noir legt de worsteling en emancipatie bloot van een groep kunstenaars die tot voor kort in de schaduw stond. Het past in de trend waarin westerse musea en kunstinstituten speuren naar de pijnlijke gaten in hun collecties. Het Centre Pompidou verrichtte veel speurwerk. Een opvallend deel van de werken komt van de kunstenaar zelf of uit diens nalatenschap, uit particuliere verzamelingen en uit kleinere instituten aan weerszijden van de oceaan, van Haïti tot Dakar.

Het Amsterdamse Stedelijk maakte vijf jaar geleden een inhaalslag met de expositie Surinaamse school, over Surinaamse schilderkunst in de vorige eeuw. Tate Modern in Londen is zich bewust van eenzelfde postkoloniale plicht – in oktober opent daar een expositie over Nigeriaans modernisme. Volgend jaar heeft de Biënnale van Venetië, een internationaal toonaangevende kunstmanifestatie die sinds 1895 wordt gehouden, voor het eerst een curator van Afrikaanse afkomst, de in Kameroen geboren Koyo Kouoh.

Nooit was de ophef over de verdeling van de subsidie door het Fonds Podiumkunsten zo groot. In juli 2024 maakte het fonds bekend welke theater-, dans- en muziekgezelschappen en festivals voor een periode van vier jaar subsidie zouden krijgen. Dat veel gerenommeerde en geliefde makers de steun van het fonds verloren werd alom als onbegrijpelijk en ongelukkig ervaren. Het aantal aanvragers was overstelpend, het budget nu eenmaal verre van toereikend. Afgewezenen lieten het er niet bij zitten. Er kwamen 66 bezwaarprocedures. Drie met succes. 

De kritiek richtte zich onder meer op onduidelijke uitleg en criteria van het fonds. Op haar kantoor bij het fonds, gelegen in een toren op het Centraal Station in Den Haag, benadrukt Van Hulst dat de procedures correct zijn verlopen. „We zien dat we het goed gedaan hebben, want er is niets gegaan op een manier die niet klopt met de regeling die we hebben gemaakt.” Maar Van Hulst erkent ook dat „het effect is dat een grote groep organisaties, die een publiek hebben dat van ze houdt en die van belang zijn voor podia in het land, niet meer meerjarig ondersteund kunnen worden in de komende periode”.

De Nederlandse jazz-scene beleeft een nieuwe golf. En dan niet per se onder het oudere, intellectuele publiek, maar vooral onder jongeren. Geïnspireerd door grootheden uit de VS en Engeland vermengen jonge Nederlandse artiesten jazz met talloze verrassende invloeden. Jazz is natuurlijk van alle tijden, een stuk of honderd jaar geleden ontstaan in New Orleans binnen de Afro-Amerikaanse gemeenschap, en sindsdien doorgesijpeld naar talloze genres en uithoeken in de wereld. Toch lijkt de jazzgolf de afgelopen jaren een nieuwe piek te beleven, vooral onder jonger publiek. 

Ook jazzmarketeer Anouk Prashad van Paradiso kan er niet omheen: ‘Er is momenteel een enorme hype gaande rondom hedendaagse jazz, die volop invloeden uit r&b, soul en hiphop herbergt. In Amsterdam zijn de afgelopen jaren talloze jamsessies ontstaan. Onze eigen Super-Sonic Jams in het Skatecafe zijn altijd razendsnel uitverkocht, en invloedrijke kledingmerken zoals TNO brengen ‘jazz’-geïnspireerde collecties uit. Zelfs hiphopfestival SMIB Fest in de Bijlmer had dit jaar een jazzpodium.’ Ook op spannende ontdekkingsfestivals als ESNS, Le Guess Who, Transition en Rewire zien we de laatste jaren steeds interessantere jazz-gerelateerde acts opduiken. 

Jurre Schreuder is op 28 maart 2025 als voormalig voorzitter van de Kunstenbond benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij ontving de Koninklijke onderscheiding uit handen van Kune Burgers – voorzitter presidium gemeenteraad Amsterdam. De acteur ontving het lintje voor zijn tomeloze inzet bij FNV Kiem en de Kunstenbond. Hij zette zich 25 jaar lang in voor de vakbond voor de culturele en creatieve sector en nam 28 maart afscheid als bestuursvoorzitter.  

Van 4 tot en met 13 april is het tijd voor de zevende editie van de jaarlijkse Kindermuziekweek. Tien dagen lang bundelen ruim honderd organisaties de krachten om een divers, leuk én muzikaal programma neer te zetten. Dit jaar staat in het teken van 'Dromen', waarbij een muzikale reis gemaakt wordt door de wereld van dromerige muziek en muziekteksten waar je enkel over kunt dromen. Hier hoort ook een speciaal Kindermuziekweeklied bij: 'Ik ben ‘t allemaal' van DROOMPILOOT. De Kindermuziekweek wordt op vrijdag 4 april geopend in De Oosterpoort in Groningen.

Gouda gaat meer werk maken van het beheer van kunstwerken die op straat en op andere vrij toegankelijke plekken in de stad te zien zijn. Ook zaken als tijdelijke opslag, restauraties en het verwerven van toekomstige kunstwerken krijgen meer permanente aandacht. “Kunst voegt kwaliteit toe aan onze openbare ruimte en aan ons leven. Daar horen ook beleid, beheer en onderhoud bij. Daar schortte het aan. Gouda is nu een van de eerste middelgrote gemeenten die daar serieuzer werk van gaat maken”, zegt wethouder Thierry van Vugt (o.a. Kunst en Cultuur).

Vanaf april 2025 zal STOKED van start gaan in Haarlem. STOKED biedt een inspirerende en laagdrempelige plek voor jonge makers tussen de 17 en 23 jaar om hun creatieve talenten te ontdekken en ontwikkelen. Het Social Art Lab, een samenwerking tussen kunstplatform 37PK en welzijnsorganisatie Buurts, heeft als doel de jonge makers via kunst en cultuur te ondersteunen in hun persoonlijke groei en maatschappelijke betrokkenheid.

Specifiek richt het platform zich, met een unieke combinatie van kunstzinnige en sociale begeleiding, op jonge Haarlemmers die veelal buiten de reguliere kaders vallen en biedt ze een veilige, stimulerende omgeving en praktische ondersteuning in het opbouwen van een toekomst in de creatieve sector. 

Sinds het verschijnen van het rapport 'On(ver)vangbaar: de innovatieve kracht van the culture' van de Nederlandse Unesco Commissie in november 2023, krijgt de term the culture steeds meer aandacht binnen de kunst- en cultuursector. Maar wat betekent the culture precies, en waarom blijft erkenning en ondersteuning uit? In Boekman #142 duiken we dieper in deze dynamische beweging en de uitdagingen waar zij voor staat. Het eerste exemplaar van deze editie is uitgereikt aan Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie.

Zes culturele initiatieven in Lelystad hebben een aanjaagbudget gewonnen om hun ideeën voor hun wijk te realiseren. Het aanjaagbudget is speciaal bedoeld om cultuur dichter bij de inwoners te brengen en bij te dragen aan een levendige en verbindende wijk. Het budget ‘Breng cultuur in de wijk’ is een uitwerking van het raadsprogramma en sluit aan op de Maatschappelijke Agenda. ‘Als gemeente willen we graag creatieve ideeën ondersteunen die leven in de wijk, lokaal talent een podium geven en cultuur dichter bij de inwoners brengen'. 

In een column beschrijft wethouder Cultuur in Putten Sander van Nieuwenhuizen dat cultuur dichterbij is dan je denkt. Wanneer was de laatste keer dat je iets met cultuur deed? Misschien denk je nu: ,,Dat is lang geleden. Ik ben al een tijd niet in het theater geweest en een museumbezoek schiet er ook steeds bij in.” 

Maar cultuur beperkt zich niet tot concertzalen en kunstgalerijen. Cultuur is overal. In de muziek die je luistert, de serie die je op Netflix kijkt en de manier waarop je jouw huis inricht. Maar ook in het maken van een tekening met je (klein)kind, het luisteren naar verhalen van je ouders en het vieren van jaarlijkse tradities, zoals de Ossenmarkt. Cultuur verbindt ons en geeft kleur aan ons leven.

Donald Trump heeft de aanval geopend op de onafhankelijkheid van het Smithsonian Institution. Het Smithsonian Institute, een van de grootste culturele en educatieve instellingen van de VS, heeft bibliotheken, onderzoekscentra en 21 musea onder zijn beheer. Met Trump zijn decreet, getiteld ‘het herstellen van waarheid en gezond verstand’, wil de president de aangesloten musea dwingen een positiever beeld van de Amerikaanse geschiedenis te schetsen.

Volgens Trump is het Smithsonian de afgelopen jaren onder de invloed gekomen van een ‘verdeeldheid zaaiende, op ras gerichte ideologie’ en verspreidt het verhalen die ‘Amerikaanse en westerse waarden afschilderen als schadelijk en onderdrukkend’. Vooral het in 2017 geopende museum van de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis is Trump een doorn in het oog. Of Trump de juridische bevoegdheid heeft om de koers van het Smithsonian te veranderen, valt nog te bezien.

De muziekverenigingen in Joure zijn de jarenlange onzekerheid over een nieuwe locatie meer dan zat. Al sinds 2008 wordt gezocht naar een geschikte plek voor een cultureel centrum, maar een definitief besluit blijft uit. Ze willen duidelijkheid over de locatie voor Brûsplak Joure en protesteren daarom ieder maandagavond voorafgaand aan het overleg tussen burgemeester en wethouders muzikaal bij het gemeentehuis. De huidige repetitieruimte, de evenementenhal, is zwaar verouderd. 

Ondanks het lage inkomen is de meerderheid van de zelfstandige kunstenaars tevreden over hun inkomen. Maar ze zijn wel minder tevreden dan een gemiddelde andere zelfstandige, blijkt uit cijfers van het CBS. "Mensen zijn intrinsiek gemotiveerd, tevreden over het werk en over het regelvermogen van hun werk, maar ze mogen wel wat meer aan geld denken", zegt Peter van den Bunder van de Kunstenbond. 

Een groot gedeelte van de kunstenaars werkt als zelfstandige, namelijk 56 procent. "Dat is toch kenmerkend. De groep is heel veel groter en anders dan in de rest van werkend Nederland", vertelt Van den Bunder. De Tweede Kamer praat donderdag over schijnzelfstandigheid en zzp. Dat is spannend voor de culturele sector. 

Een meerderheid van de zelfstandige kunstenaars (63 procent) is tevreden over hun inkomen. Dat is minder vaak dan gemiddeld onder alle zelfstandig ondernemers (78 procent). Ook bij kunstenaars in loondienst is dit het geval: 71 procent van hen is tevreden met hun salaris, tegen 76 procent onder alle werknemers. Dat blijkt uit de Monitor Kunstenaars en andere werkenden met een creatief beroep, editie 2025, die het CBS maakte op verzoek van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). 

In de periode 2021/2023 werkten per jaar gemiddeld 194 duizend mensen als kunstenaar in de baan waarin zij de meeste uren maakten. Dat betekent dat 1 op de 50 werkenden een kunstenaar was. De meeste kunstenaars (56 procent) werkten als zelfstandige zonder personeel (zzp’er). 

Almere Poort is een hotspot rijker. Een hotspot voor kunst en cultuur. Want kunst- en cultuurcentrum Pygmalion Poort heeft de deuren feestelijk geopend. In het voormalige schoolgebouw hebben 24 kunstenaars hun eigen ruimte. Die gebruiken ze als uitvalsbasis en als plek om workshops te geven. "We hebben allerlei disciplines", zegt initiatiefnemer Mira Ticheler. "Theater, dans, muziek, beeldende kunst. We doen heel veel voor de buurt". Het centrum staat open voor iedereen om daar lessen of workshops te volgen.

De gemeente Hoorn heeft 200.000 euro extra subsidie beschikbaar gesteld om culturele organisaties en initiatieven te ondersteunen die in financiële problemen verkeren. Het college van B&W heeft besloten om dit bedrag te verdelen over vijf organisaties die door hun beperkte reserves het meest kwetsbaar zijn. De extra middelen zijn opgenomen in de programmabegroting 2025, met als doel om te voorkomen dat waardevolle culturele initiatieven verdwijnen.

Uit een analyse van de financiële situatie blijkt dat de kosten voor culturele organisaties fors zijn gestegen, met name door hogere personeels- en energielasten. Veel organisaties kunnen hun inkomsten niet in hetzelfde tempo laten meegroeien, zonder dat de toegankelijkheid van de cultuursector in gevaar komt.