Trends & Ontwikkelingen

Hoe maak je de omslag naar domeinoverstijgend samenwerken in gemeentelijk beleid? Dat onderzochten LKCA en actieonderzoeksbureau Pluut & Partners via participatief actieonderzoek, samen met de gemeenten Assen en Tilburg. Domeinoverstijgend samenwerken kan een gemeente veel opleveren, denk aan innovatiekracht en het bereiken van doelen en doelgroepen. Voorwaarde daarbij is wel dat ambtenaren en programmamakers in cultuur, zorg en welzijn samenwerken aan gemeenschappelijke doelen.

‘Actieonderzoek kan een katalysator zijn voor verandering,’ stellen Mark Smelik en Bettine Pluut van Pluut & Partners. Deze manier van werken bestaat uit actief veranderen en tegelijkertijd onderzoek doen, met als een van de resultaten inzicht in de werkzame elementen en slimme interventies die samenwerking in gemeentelijk beleid bevorderen. Alle resultaten zijn te lezen in Hoe doen we het samen (goed)? Samenwerking tussen cultuur, zorg en welzijn in gemeentelijk beleid.

In 2016 publiceerde het LKCA de eerste versie van de Basis voor Cultuureducatie, een handreiking voor een duurzame en kwalitatief hoogwaardige inrichting van cultuureducatie voor álle kinderen en jongeren op school, in de kinderopvang en in de vrije tijd. Acht jaar later zijn de maatschappelijke omstandigheden veranderd en is het denken verder ontwikkeld. Daarom is er nu een geactualiseerde versie: de Nieuwe Fundamenten voor Cultuureducatie.

De Nieuwe Fundamenten voor Cultuureducatie bestaat uit drie delen. Het eerste deel (Beschrijvingen) bevat een compleet geüpdatet overzicht van de context en de positie van cultuureducatie. In het tweede deel (Visie en vraagstukken) vind je een curriculumopzet en visie. Het derde deel schetst de vervolgstappen die in onze ogen wenselijk of nodig zijn om de positie van cultuureducatie te verbeteren, en de waarde van cultuureducatie voor de maatschappij en het individu ten volle te benutten.

Het jaarlijkse Platform ACCT event zet samen met de culturele en creatieve sector actuele arbeidsmarktvraagstukken op de kaart. Dit jaar vormt Theater Orpheus in Apeldoorn op 7 november het decor. Aan bod komen de belangrijkste onderwerpen van de Arbeidsmarktagenda én het werk van Platform ACCT: arbeidsvoorwaarden en collectieve afspraken, duurzame inzetbaarheid en professionalisering en vergroten van verdienvermogen. 

Met meer geld en andere keuzes wil Breda de cultuur in de stad laten opbloeien. Mensen moeten namelijk voor meer naar de stad komen dan voor winkels en het terras. ,,Ik wil dat er geen jongeren meer uit de stad vertrekken omdat ze vinden dat hier niets te beleven is”, vertelt wethouder De Nobel. 

,,Laat me duidelijk zijn: ik heb niets tegen bier en bitterballen”, zegt cultuurwethouder Marike de Nobel (GroenLinks). ,,Maar ik hoop wel dat mensen voor meer naar Breda komen. Dat ze denken: ‘Die voorstelling in Chassé wil ik zien’. Of: ‘Ik heb al zo vaak iets gehoord over Pier15, daar moet ik een keer naartoe’.” Daarom trekt Breda de komende jaren meer geld uit voor cultuur. Een miljoen euro per jaar komt uit de algemene middelen, een miljoen extra wordt weggehaald bij de drie grote culturele instellingen in de stad: Nieuwe Veste, Chassé en Stedelijk Museum.

De Provincie Noord-Brabant heeft een aanzienlijke subsidie toegekend aan het talentenprogramma De Nieuwe Vincent, een initiatief van Vincents Tekenlokaal en Kunstpodium T uit Tilburg. Via het talentenprogramma krijgen jongeren van 10 t/m 14 jaar de kans om hun tekentalent verder te ontwikkelen, hun signatuur te ontdekken en werken ze aan een portfolio. Met deze subsidie is het talentenprogramma verzekerd van voortgang tot en met 2028. Vincents Tekenlokaal werkt samen met het Vincent van Goghhuis in Zundert, De Nobelaer in Etten-Leur en het Van Gogh Village Museum in Nuenen om dit talentenprogramma Brabant-breed aan te bieden.

Vanwege de grote belangstelling is er extra budget beschikbaar gesteld voor de regeling Leesbevordering van het Letterenfonds. Met de pilotregeling Leesbevordering stimuleert en ondersteunt het Letterenfonds projecten op het gebied van leesbevordering, die vanwege hun vernieuwend karakter een aanvulling vormen op het bestaande aanbod. Organisaties kunnen subsidie aanvragen voor uiteenlopende activiteiten voor jong en oud: van leesclubs tot digitale projecten, en van workshops creatief schrijven of performen tot activiteiten gericht op intermediairs.

Het college van B en W in Amsterdam heeft ingestemd met de verdeling van extra middelen voor culturele instellingen. Het gaat om een incidenteel bedrag van 3,5 miljoen voor de periode 2025-2028. Deze extra middelen zijn bedoeld voor 7 instellingen die in augustus wel een positief advies ontvingen van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten (AFK), maar vanwege onvoldoende budget veel minder subsidie toegekend kregen dan zij nodig hebben. Hun voortbestaan komt hierdoor in gevaar. 

De voorgenomen belastingverhoging op boeken en kranten is illustratief voor het huidige negatieve klimaat rond lezen en literatuur. Toch hoeven we niet te wanhopen, denkt VU-hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde Jacqueline Bel. Bij politieke tegenwerking zullen juist leraren sleutelfiguren zijn om het taal- en leesniveau op peil te houden. Hoe enthousiaster zij over hun vak zijn, hoe beter voor de leerling. Literatuur verbreedt het wereldbeeld van leerlingen, brengt hen rechtstreeks in contact met het denken en de gevoelens van andere mensen, met andere tijden, andere culturen.

Bel weet uit eigen ervaring dat lezen nog beter werkt als leerlingen zelf aan de slag mogen met creatief schrijven. Dat willen ze (bijna) allemaal. Leerlingen gaan zelf al snel op zoek naar goede literaire voorbeelden. Dat is waar creatief schrijven en goed lezen en analyseren elkaar raken. Het een kan niet zonder het ander. Als ik naar mijn studenten Nederlands kijk, zie ik: we hoeven nog niet te wanhopen.

Het college van B en W Amsterdam stelt de gemeenteraad voor om de financiering van het Bostheater toch voort te zetten. Dat heeft het college bekendgemaakt nadat deze zomer bleek dat het openluchttheater, ondanks een positieve beoordeling de aankomende jaren geen subsidie krijgt van het Amsterdamse Fonds voor de Kunst (AFK). Dat fonds kon volgens en toelichting de meerjarige subsidie voor de periode 2025-2028 niet voortzetten vanwege het grote aantal subsidieaanvragen en het ontoereikende budget. Om deze ongewenste situatie te voorkomen, bereidt het college een reparatie voor (onder meer) het Bostheater voor. 

Meneer Rick is supertrots. De culturele activiteiten die hij in schoolvakanties aanbiedt aan basisschoolkinderen, kunnen rekenen op een structurele subsidie van 30.000 euro per jaar. ,,Het is echt een erkenning om ons doel om kinderen leuk bezig te laten zijn op een kwalitatief hoog niveau” zegt Rick de Wit. Ooit begon het met een simpele statiegeldactie om kooklessen te kunnen geven op een basisschool in Woensel. Nu is er vier jaar lang structureel een subsidie Hedendaagse Cultuur Noord-Brabant. "Met deze subsidie kunnen we het vakantieprogramma betaalbaar houden voor iedereen. Want we focussen erop om zoveel mogelijk jonge kinderen kennis te laten maken met kunst en cultuur, uit alle lagen van de samenleving.”

Sjors Sportief en Sjors Creatief krijgen er een opa bij: Max Vitaal. Max is een verzonnen boegbeeld dat 55-plussers in Land van Cuijk enthousiast moet maken voor sport en cultuur. In de stimuleringsprojecten Sjors Sportief en Sjors Creatief krijgen kinderen de kans om laagdrempelig te proeven aan sport en creatieve activiteiten. Max Vitaal borduurt voort op dat succes, maar nu om 55-plussers fit en actief te laten blijven. Regionale sportclubs, culturele instellingen en andere aanbieders van activiteiten verlenen hun medewerking aan het project. 

Oss Cultureel kondigt aan dat de organisatie een meerjarige subsidie heeft ontvangen van de provincie Noord-Brabant. Deze financiële ondersteuning stelt Oss Cultureel in staat om hun culturele projecten en initiatieven in de komende jaren voort te zetten en met meer ambitie en zekerheid te verwezenlijken. De commissie onderkent evenwel hoe belangrijk de activiteiten van Oss Cultureel nu al zijn voor de kernen rondom Oss en voor Oost- Brabant in het algemeen. In dit gebied is de organisatie een onmisbare amateurkunstpionier.

In augustus presenteerden VNG en Platform ACCT een handreiking voor passende beloning in de lokale cultuursector. De VNG organiseerde een webinar om de handreiking toe te lichten, met als doel om gemeenten te leren hoe zij fair pay in de lokale culturele en creatieve sector kunnen toepassen. Dit webinar is nu terug te kijken.

Het Limburgse bedrijf Hesi verbindt zich voor een periode van minstens zeven jaar als hoofdsponsor aan Stichting WMC Kerkrade. Met grote blijdschap maken de partijen dit nieuws bekend. De recente ontwikkelingen in het culturele landschap in de regio, waren voor Hesi aanleiding om naar voren te stappen. De uitzonderlijk genereuze steun van Hesi biedt kansen aan de invulling van de plannen waar WMC aan werkt en zorgt voor verdere versterking van vertrouwen in de toekomst. 

De Nobelaer en de gemeente moeten samen een financieel plan maken voor de toekomst, want anders is het ‘onvermijdelijk dat met bepaalde activiteiten moet worden gestopt’. Dat staat in een rapport van adviesbureau Berenschot, getiteld ‘Samen een nieuwe start maken. Op weg naar een toekomstbestendige exploitatieopzet voor De Nobelaer’. Wethouder Rene Verwijmeren benadrukt het feit dat De Nobelaer en de gemeente samen het plan uitwerken cruciaal is om het culturele en maatschappelijke aanbod in stand te houden: “De Nobelaer is van grote waarde voor onze gemeente." 

Uit het rapport blijkt dat De Nobelaer te veel huur betaalt en te weinig subsidie krijgt. Van de exploitatiesubsidie (ruim 3,4 miljoen dit jaar) gaat 92,5% naar het gebouw en niet naar culturele activiteiten. Gevolg is dat de culturele activiteiten nagenoeg volledig door eigen inkomsten moeten worden gedekt. Het rapport benadrukt dat zonder ingrijpende maatregelen een tekort van ongeveer € 400.000 onvermijdelijk is.

Van het Stroomhuis is weinig meer over nadat zaterdagmorgen het vuur in de smeulende resten opnieuw oplaaide. Om goed te kunnen blussen, moest de culturele vrijplaats van Eindhoven grotendeels gesloopt worden. Nu staat er naar schatting nog een vijfde deel overeind. 

Volt, GL, D66 en PvdA willen ondertussen van de Eindhovense bestuurders weten of wederopbouw van het Stroomhuis mogelijk is op ongeveer dezelfde locatie. De politieke partijen stelden vlak voor het weekeinde raadsvragen. De raadsleden vragen verder onder meer welke stappen worden genomen om de culturele broedplaats op korte termijn ergens anders te huisvesten.

Draghouse The House of Hopelezz, de tentoonstelling People’s Forum van kunstenaar Farida Sedoc en dj Joost van Bellen hebben dinsdag de Amsterdamprijs voor de Kunst gewonnen. De stad kent de prijs jaarlijks toe aan kunstenaars of organisaties die volgens het Amsterdams Fonds voor de Kunst een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan het culturele leven in Amsterdam. Fondsdirecteur Laurien Saraber zegt dat de Amsterdamprijs niet alleen een erkenning is van de winnaars, „maar ook van de gedeelde verhalen en ervaringen van de groepen die zij representeren”. 

De brand in het Stroomhuis in Eindhoven dreigt uit te lopen op een financiële nachtmerrie voor de betrokkenen. De club die het culturele podium beheerde, is niet verzekerd. Gebruikers die er een werkplaats hadden of er met hun band repeteerden, moeten hopen op gunstige kleine lettertjes in hun eigen verzekeringspolis.

Beheerder Mark Kuipers is niet optimistisch. ,,We hebben geen brandverzekering. Als we die wel zouden hebben, was het overigens maar de vraag in hoeverre we daarmee geholpen waren. Heel veel spullen die in het Stroomhuis stonden, waren niet van ons.” Kuipers doelt op de kunstenaars en muzikanten die een eigen werkplaats in het Stroomhuis hadden of de plek gebruikten voor evenementen, of om er te repeteren met hun muziekband. Die moeten nu kijken in hoeverre ze de spullen zelf verzekerd hebben, bijvoorbeeld via hun eigen inboedelverzekering. Volgens advocaat Zwanenberg staan verzekeringsmaatschappijen doorgaans inderdaad niet in de rij om zaken zoals het Stroomhuis te verzekeren.

Global Media & Entertainment is een samenwerking begonnen met digital agency Artcrush. Zowel opkomende als gevestigde internationale kunstenaars krijgen een platform om hun werk te tonen. Maandelijks worden 28 exclusieve digitale kunstwerken geëxposeerd via het netwerk van Global, met meer dan drieduizend schermen verspreid over heel Nederland. Met dit initiatief willen Global en Artcrush de openbare ruimte verfraaien en kunst toegankelijk maken voor een breed publiek.

De kunstwerken zijn afkomstig van zowel binnenlandse als buitenlandse kunstenaars. Deze kunstenaars worden via diverse platforms uitgenodigd om hun werk in te sturen, waarna de beste werken worden geselecteerd en geëxposeerd. Ceo Eric Kip van Global Media & Entertainment: 'Door kunst te integreren in ons netwerk, maken we het straatbeeld niet alleen aantrekkelijker, maar bieden we ook een platform voor kunstenaars om hun werk aan een breed publiek te tonen.'