Al het cultuurnieuws uit Brabant en de rest van Nederland op een rijtje. Wil je wekelijks een overzicht van deze Trends & Ontwikkelingen ontvangen per mail? Meld je dan aan voor onze Trends & Ontwikkelingen nieuwsbrief!
Trends & Ontwikkelingen
Alle artikelen
Verduurzaming rijksmonumenten goed mogelijk en snel effectief
Onderzoek van stichting Libau en de Hanzehogeschool in Groningen laat zien dat bij het verduurzamen van rijksmonumenten een afname van Co2-uitstoot kan worden bewerkstelligd (tot 18 procent in 30 jaar) en dat energiekosten met de helft kunnen worden teruggedrongen. Dit alles met behoud van de monumentale waarde van het rijksmonument. In het onderzoek is vooral gekeken naar hoe particuliere eigenaren van rijksmonumentale woningen hun pand verduurzamen in de praktijk én wat de concrete effecten van deze verduurzaming zijn op de monumentale waarde, de energieprestatie en Co2-uitstoot, en de tevredenheid.
15-10-2024,
Bron: Erfgeodstem
AkzoNobel en Randstad eerste ‘Gouden’ sponsoren Nederlandse deelname Expo 2025 in Japan
De organisatie van de Nederlandse deelname aan Expo 2025 Osaka, Kansai, Japan, heeft nieuwe belangrijke partners gepresenteerd. AkzoNobel en Randstad hebben zich toegevoegd als zogenoemde gouden sponsoren. Philips tekende voor een zilveren sponsorpakket. De partnerschappen werden op 4 oktober officieel bekrachtigd tijdens een business event op de Nederlandse Ambassade in Tokio, Japan.
Nederland is een van de ruim 160 deelnemende landen die zich presenteert op de Expo in Osaka, Japan, die plaatsvindt van 13 april tot en met 13 oktober 2025. De Nederlandse deelname is vormgeven naar het thema ‘Common Ground’, de ambitie om verschillende perspectieven en expertises samen te brengen om nieuwe antwoorden te vinden voor mondiale uitdagingen zoals klimaatverandering, grondstoffenschaarste, vergrijzing en voedselzekerheid. Het Nederlandse paviljoen biedt bezoekers een unieke ervaring op het gebied van nieuwe technologieën en innovaties in de energietransitie.
15-10-2024,
Bron: Rijksoverheid
Movies that Matter wordt Oscar kwalificerend festival
De winnende film van de Grand Jury Documentary-competitie van het Movies that Matter Festival is voortaan automatisch genomineerd voor de Oscar voor Beste Documentaire. Het mensenrechtenfestival heeft namelijk de status van Academy Award-kwalificerend festival gekregen. Het is daarmee toegetreden tot een select clubje festivals wereldwijd. De organisatie van de Oscars is bijzonder selectief in het toewijzen van de status van Qualifying Festival, maar Nederlandse festivals doen het goed. Vorig jaar werd ook Kaboom Animation Festival aangewezen als Oscar-opstapje voor animatiefilms.
15-10-2024,
Bron: Filmkrant
Impressionisme in Nederlandse verzamelingen
Het Van Gogh Museum viert het 150-jarig bestaan van het Franse impressionisme met impressionistische schilderijen uit de Collectie Nederland. In de coronajaren kwamen veel grote musea erachter dat het organiseren van een blockbustertentoonstelling met dure bruiklenen uit het buitenland een riskante onderneming is. Als de musea ineens dicht moeten, kunnen de bruikleencontracten niet zomaar even worden verlengd en krijg je de kosten van zo’n tentoonstelling nooit meer terugverdiend. Het besef begon te dagen dat er misschien eens wat meer getoond moest worden van de eigen collecties van Nederlandse musea, die veel interessants bevatten en voor het grootste deel in depots zijn opgeborgen. Er kan best wat vaker worden geput uit de Collectie Nederland.
Inmiddels zijn de musea al lang weer open en zakt de Covid-misère steeds dieper weg in het collectieve geheugen. Maar het Van Gogh Museum in Amsterdam handelt naar de nieuwe inzichten en presenteert dit najaar Frans impressionisme uit tien musea en zeven particuliere collecties in Nederland. De tentoonstelling en de bijbehorende catalogus zijn een inventarisatie van wat er aan Frans impressionisme aanwezig is binnen onze landsgrenzen. Het schilderijenoverzicht is nog uitgebreid met een keuze uit de tekeningen, prenten en sculpturen van de impressionisten en verwante kunstenaars. Behalve door de corona-ervaringen is het project ook ingegeven door het 150-jarig bestaan van het impressionisme, dat dit jaar wordt gevierd in musea in Frankrijk en elders.
De veertien Bevrijdingsfestivals in acute problemen
De veertien Bevrijdingsfestivals komen in acute problemen omdat het kabinet geen geld wil uittrekken voor de editie van 2025. Zonder staatssteun moet een handvol festivals onmiddellijk stoppen, staat in een brandbrief aan staatssecretaris Karremans (VWS). De andere festivals zullen naar verwachting binnen een paar jaar verdwenen zijn.
De Stichting Bevrijdingsfestivals Nederland schrijft aan de verantwoordelijk bewindsman: ‘Via de ambtelijke kanalen kregen wij te horen dat u vooralsnog van plan bent de veertien Bevrijdingsfestivals niet langer te steunen, uit financiële overwegingen.’ Volgens de stichting zou zo’n besluit ‘een behoorlijke kaalslag in het landschap van 5 mei’ betekenen. Alle festivals worden sterk gesteund door gemeenten en provincies. Vanuit het Rijk was die steun er lange tijd niet. Tot vorig jaar. Toen riep de Tweede Kamer in grote meerderheid het kabinet op de festivals meteen te steunen met 1 miljoen euro én afspraken voor de langere termijn te maken. Nu zou het Rijk - er zit een nieuw kabinet - daarop zijn teruggekomen, stellen de festivals. Volgens hen om financiële redenen.
15-10-2024,
Bron: Eindhovens Dagblad
Kunst is goed voor de volksgezondheid
In Nederland zijn ongeveer 8 miljoen mensen actief bezig met (amateur)kunst. Wat veel mensen niet genoeg beseffen: kunst helpt ons ook op het gebied van gezondheid. Het gaat daarbij om kunstbeleving (passief) en vooral om het scheppen van kunst (actief). Dat laatste is niet alleen voorbehouden aan professionele kunstenaars, maar zeker ook aan amateurs.
In 2019 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie WHO de resultaten van zo’n drieduizend studies op een rij gezet. De conclusie was duidelijk: actieve deelname aan kunst bevordert de mentale, lichamelijke en sociale gezondheid. Kunst werkt ook preventief als het gaat om gezondheid en draagt als zodanig bij aan het beheersen van de zorgkosten. In ons land lopen aan de universiteiten van Groningen en Leiden onderzoeksprogramma’s naar dit thema. Vorige maand is aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam de eerste bijzonder hoogleraar Kunst en Zorg geïnstalleerd.
Atty Bax lict enkel succesvolle projecten uit Brabant toe in het Brabants Dagblad.
15-10-2024,
Bron: Brabants Dagblad
Ted Brandsen neemt afscheid van Het Nationale Ballet
Aan het eind van seizoen 2025-2026 neemt artistiek directeur Ted Brandsen (1959) afscheid van Het Nationale Ballet. Hij bereikt dan de pensioengerechtigde leeftijd. Ook adjunct-artistiek directeur Rachel Beaujean (1959) legt dan haar functie neer. Per seizoen 2026-2027 treedt zo een geheel nieuwe artistieke directie aan, wat voor het gezelschap een „enorme verandering” zal betekenen, aldus Louise Fresco, voorzitter van de Raad van Toezicht van Nationale Opera & Ballet. Brandsen was 23 jaar aan het gezelschap verbonden.
Bij Atelier Spat voelen psychisch kwetsbare kunstenaars zich vrij
In Utrechts atelier Spat werken psychisch kwetsbare kunstenaars. Hier kunnen mensen met psychiatrische problemen, verslavingsproblematiek of die dakloos zijn (geweest) terecht. Ze kunnen er kunst maken, exposeren en verkopen. Het atelier is onderdeel van De Tussenvoorziening, een Utrechtse organisatie die kwetsbare mensen ondersteunt. Ateliers zoals Spat zijn in gevaar, waarschuwen het Trimbos-instituut en het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA). ‘Kunstparticipatie’ heeft bewezen positieve effecten op de geestelijke gezondheid, maar er is geen structurele landelijke financiering voor. Mattanja Keijzer, is begeleider en coördinator bij Atelier Spat. Ze zit in het kunstlokaal en vertelt dat het atelier, dat zo’n twintig jaar geleden werd opgericht, heeft moeten vechten voor zijn bestaan. Gemeentelijke kunstsubsidies stopten. Inmiddels komt subsidie uit een ander, sociaal potje.
Sociale ateliers lopen risico het niet te redden, omdat er geen structurele financiering voor is, waarschuwen het Trimbos-instituut en het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA). Hoeveel van zulke ateliers er zijn is niet duidelijk. „Deelname aan kunstzinnige activiteiten heeft een gunstige invloed op het fysiek en cognitief functioneren én op het gevoel van betrokkenheid en verbinding”, zegt Finn Minke, specialist cultuurparticipatie bij LKCA. Volgens Minke kunnen mensen onder meer zelfvertrouwen opbouwen door creatief bezig te zijn en dat zorgt bijvoorbeeld voor stimulering van het voorstellingsvermogen. „En alles wat je wilt bereiken of veranderen, begint met het je voorstellen.” Het maken van kunst kan ook het taboe dat op eenzaamheid rust verbreken. „Kunst biedt andere vormen om jezelf mee uit te drukken dan woorden.”
14-10-2024,
Bron: NRC
Russische schrijvers roepen prijs in het leven om hun taal terug te veroveren
Een groep Russische schrijvers vindt dat het Russisch gekaapt wordt door Vladimir Poetin. Een nieuwe literaire prijs moet tegenwicht bieden, uitgeroepen door kritische Russische schrijvers in ballingschap en Zwitserse slavisten. De prijs is bedoeld als aanmoediging voor iedereen die in het Russisch schrijft, tegen de dictatuur van Poetin is, en Oekraïne steunt tegen de Russische agressie. “De Russische taal behoort niet toe aan dictators, maar aan de wereldcultuur”, zo schrijft de initiatiefnemer van de prijs, Michaïl Sjisjkin op de site van de organisatoren.
De nieuwe ‘Dar-prijs’ garandeert de winnende auteur vertalingen in het Engels, Duits en Frans. ‘Dar’ betekent gift, en is ook de titel van de laatste novelle van Vladimir Nabokov (1899-1977). Naast literair werk kunnen auteurs ook non-fictie boeken en essays insturen. Lezers kunnen auteurs voordragen aan een jury-panel, waarvan Sjisjkin de voorzitter is. In januari selecteert de jury een shortlist van twaalf werken, in april maakt ze de winnaar bekend.
In een interview met Trouw in mei legde Sjisjkin uit welke rol de literatuur kan spelen in de oorlog in Oekraïne. “Maar ooit zal de oorlog voorbij zijn, en dan zal er tussen Oekraïne en Rusland een ravijn gapen ‘gevuld met dood, bloed en haat’. En over dat ravijn zullen we een brug moeten slaan. Misschien niet onze generatie, misschien de tweede of de generatie daarna. Wie zal deze brug over de haat bouwen? Dat zullen mensen van cultuur zijn: schrijvers, muzikanten, kunstenaars.”
14-10-2024,
Bron: Trouw
Antwerpen viert het bizarre en briljante oeuvre van Ensor
Noem het grotesk, speels, kleurrijk of soms luguber; het werk van de Belgische avant-gardekunstenaar James Ensor (1860 – 1949) is niet het type om snel te vergeten. In 2024 is het 75 jaar geleden dat de kunstenaar overleed; dé aanleiding voor vier Ensor-exposities in Antwerpen.
Wie het werk, maar vooral de fantasierijke ideeën erachter, van James Ensor wil leren kennen, begint de ontdekkingstocht in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA). In de expositie Ensors stoutste dromen. Het impressionisme voorbij staat het theatrale werk van de schilder centraal. Al snel gaat Ensor voorbij het impressionisme. Richting expressieve vormen, vol kleur en intensere beelden. Hij duikt in de volkscultuur en skeletten, geraamten en wonderlijke figuren met maskers poppen op.
Dat deze expositie in het KMSKA is, is niet wonderlijk. Ondanks dat Ensor werd geboren in Oostende, en daar ook overleed, was zijn band met Antwerpen warm. Daarnaast heeft het KMSKA sinds 1920 de grootste collectie Ensor schilderijen in het bezit. Ook in het ModeMuseum (MoMu), het Fotomuseum (FOMU) en het Museum Plantin-Moretus zijn exposities gewijd aan Ensor.
14-10-2024,
Bron: Brabants Dagblad
Rockacademie Tilburg bestaat 25 jaar
Voor rocksterren in de dop zat het keurslijf van het conservatorium veel te strak. Met een dosis lef, daadkracht én chips en cola is daarom 25 jaar geleden in Tilburg de Rockacademie uit de grond gestampt. De eerste hbo-opleiding voor popmuziek verwierf faam met Duncan Laurence, Krezip, Flemming en Floor Jansen. Maar het succes is nog veel groter. Het is dit studiejaar precies 25 jaar geleden dat Fontys Rockacademie als eerste hbo-opleiding voor popmuziek in Nederland de eerste 32 studenten verwelkomde, onder wie naast Jaqueline Govaert ook Floor Jansen, Danny Vera en de Tilburgse rapper Cilvaringz. De lichting die volgend jaar afstudeert, telt de duizendste student.
Bij dit jubileum wordt op dinsdag 15 oktober stilgestaan met een reünie voor oud-studenten, een symposium over de toekomst van popmuziek en een voor het publiek toegankelijke concertavond in Poppodium 013. Onder anderen Eefje de Visser en Joël Domingos treden op en er is een eerbetoon met medewerking van Trijntje Oosterhuis aan de twee jaar geleden overleden oud-Tilburger Henny Vrienten.
Mede op verzoek van het Nationaal Pop Instituut werd er eind jaren 90 bij wijze van experiment een popopleiding opgericht. Behalve Tilburg was ook Amsterdam in beeld. Financiële steun gaf uiteindelijk de doorslag, en daarmee het geloof in de opleiding, vanuit Fontys Hogeschool en de gemeente. Die laatste was bezig om het Veemarktkwartier in te richten als cultuurhoek, inclusief het in 1998 opgerichte poppodium 013. De Rockacademie sloot daar naadloos bij aan.
14-10-2024,
Bron: Brabants Dagblad
Fair pay in de lokale creatieve en culturele sector
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Platform ACCT publiceerden deze zomer de handreiking Van schatbare waarde. Fair pay in de lokale creatieve en culturele sector. Cultuur zou voor alle inwoners aantrekkelijk, bereikbaar en toegankelijk moeten zijn, zo stelt de VNG in de propositie ‘Samen cultuur borgen'. Cultuur is een essentieel onderdeel van de lokale voorzieningen, en voor het borgen ervan is commitment en inspanning nodig. De VNG wil met de handreiking onderstrepen dat cultuuraanbod serieus nemen ook betekent makers eerlijk belonen. Juist de lokale overheid, als grootste financier, moet aan de slag gaan met een eerlijk cultureel speelveld. En dat hoeft niet meteen groots en meeslepend. Dat kan met verschillende acties, die hebben de VNG en platform ACCT samen in kaart gebracht.
Platform ACCT werkt aan het versterken van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector. Een belangrijke leidraad is de Fair Practice Code. In het programma fairPACCT wordt deze code samen met belanghebbenden aan zogenaamde ‘ketentafels’ vertaald naar concrete richtlijnen voor fair pay in specifieke deelsectoren. Gemeenten zijn voor deze ketentafels vaak een belangrijke doelgroep bij de toepassing van de producten die zij ontwikkelen. Als subsidiënt, maar ook in andere rollen zoals vergunningverlener of als opdrachtgever en maakt duidelijk dat fair pay niet ophoudt bij de grenzen van het culturele domein. De handreiking geeft context, argumenten en inzicht voor een aanpak die lokaal past en bijdraagt aan een gezonde en duurzame culturele beroepspraktijk.
Overheden en bibliotheken vernieuwen afspraken voor maatschappelijke impact
Verschillende partijen uit de overheid en de bibliotheekwereld hebben het nieuwe Bibliotheekconvenant ondertekend. Hiermee zullen zij zich blijven inzetten voor een Nederland waarin iedereen kan lezen, online meekomen en zich een leven lang ontwikkelen.
Het nieuwe convenant geldt van 2024 tot 2027 en bevat een aantal afspraken die zullen bijdragen aan een samenleving met gelijke kansen voor iedereen. Er wordt bijvoorbeeld onderzocht of het mogelijk is dat kinderen automatisch lid worden van de bibliotheek. Lidmaatschap voor de jeugd is al gratis, maar momenteel zijn maar 7 op de 10 kinderen lid van een bibliotheek. Ook wordt gekeken of Informatiepunten Digitale Overheid (IDO’s) een vaste plek kunnen krijgen in de bibliotheek.
Nieuwe Instituut verwerft bureauarchief Jo Coenen
Op 10 oktober 2024 hebben architect en stedenbouwkundige Jo Coenen en Nieuwe Instituut in Rotterdam de officiële overdracht gevierd van het bureauarchief van Jo Coenen & Co aan de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, die wordt beheerd door het Nieuwe Instituut.
Met de verwerving van dit archief gaat een langgekoesterde wens van het Nieuwe Instituut in vervulling: Jo Coenen is een toonaangevend architect met een omvangrijk en veelzijdig oeuvre, waarvan zich al een aantal maquettes en dossiers in de Rijkscollectie bevinden. Coenen is bovendien de architect van het gebouw waar het Nieuwe Instituut en de Rijkscollectie gehuisvest zijn (tussen 1988 en 1993 ontworpen als het Nederlands Architectuurinstituut). Het archief bevat ruim vierhonderd architectonische en stedelijke projecten die Jo Coenen & Co tussen 1970 en 2020 uitvoerde. Omdat zo goed als alles bewaard is gebleven, biedt het archief een diepgaand inzicht in het ontwerpproces en de bureaupraktijk van een van de meest toonaangevende architecten van Nederland.
Graffitiscene ingelijfd door de kunstgeschiedenis
Al vanaf de jaren zestig maakt graffiti deel uit van het straatbeeld in Nederlandse steden. De ‘tags’ en ‘pieces’ op trams, treinen en gebouwen ervaren de meeste mensen als vandalisme. Tegelijkertijd verschijnen er werken in overzichtsboeken en zelfs in musea. Daarmee lijkt de graffitiscene te worden ingelijfd door de kunstgeschiedenis.
De expositie ‘With One Eye Open’ bij Pennings Foundation in Eindhoven laat niet alleen zien hoe graffiti tot kunst wordt, maar doet daar een schepje bovenop. Om precies te zijn volgt deze tentoonstelling de ontwikkeling van de fotografie binnen deze kunstvorm. Het gaat dus niet zozeer om de ‘pieces’, maar meer om de vastlegging ervan. Het creatieve documenteren heeft zich, net als de graffiti zelf, doorontwikkeld. Het maken van graffiti – letterlijk ‘het geschrevene’ – is per definitie een vluchtige vorm van cultuur. De schilderwerken zijn vaak illegaal en tijdelijk. Fotografie en film bewaart de kunstvorm door niet alleen het eindresultaat vast te leggen, maar ook het proces en de makers zelf. Het documenteren en delen is een onlosmakelijk onderdeel geworden van de kunstvorm.
14-10-2024,
Bron: Brabant Cultureel
ADE ook in 2024 aan de top
Met meer dan 1000 evenementen, op meer dan 200 locaties, en meer dan 3000 artiesten die optreden tijdens Amsterdam Dance Event (ADE) 2024, blijft dit evenement ’s werelds grootste en invloedrijkste clubfestival en conferentie voor elektronische muziek. Dit jaar trapt ADE af op woensdag 16 oktober met vijf officiële openingsconcerten: de ADE Arts & Culture Opening Concerts genoemd.
ADE wordt georganiseerd door Stichting Amsterdam Dance Event, met BumaStemra als founding partner en Heineken als hoofdpartner. Elk jaar bewijst dit evenement keer op keer dat het evenement ’s werelds grootste en invloedrijkste clubfestival en conferentie voor elektronische muziek is. Vijf dagen lang zijn er door heel Amsterdam bezoekers uit ruim 146 landen. Muziekprofessionals komen voor het conferentiegedeelte ADE Pro.
14-10-2024,
Bron: BUMA Cultuur
Bookwire ontwikkelt bescherming tegen copyright inbreuk door AI
Artificial Intelligence (AI) en de boekenwereld, dat is een controversieel en actueel thema. Het bedrijf Bookwire uit Frankfurt, Duitsland, heeft een technische oplossing ontwikkeld tegen inbreuk op het copyright door AI. Tegelijk erkent het bedrijf ook, dat AI niet meer weg te denken is. Daarom werkt Bookwire ook aan een licentiesysteem voor AI-gebruik in de literatuurwereld.
De Kunstmatige Intelligentie (AI) software systemen struinen heel het internet af naar beschikbare inhoud. Als copyrighthouders hun content daar niet aan willen blootstellen moet er een opt-out worden opgehangen aan hun teksten, een gebruiksvoorbehoud die gelezen en herkend kan worden door de AI software. De digitale boekwerken en luisterboeken die door Bookwire worden uitgebracht, worden per direct voorzien van dat gebruiksvoorbehoud (de opt-out). Ook gaat Bookwire samenwerken met het bedrijf Liccium om alle boekwerken te voorzien van een Internationale Standaard Content Code, een ISCC, wat gekoppeld wordt aan het gebruiksvoorbehoud. Doel is enerzijds een betere bescherming van copyright houders, en anderzijds willen deze bedrijven met hun oplossing tot een zinvolle en faire gebruiksvergoeding komen.
14-10-2024,
Bron: Bazarow
De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2024 uitgereikt
Koning Willem-Alexander reikte op 11 oktober de prijzen, voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2024, uit aan Faria van Creij-Callender, Shivangi Kalra en Tobias Thaens. De winnaars van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst ontvangen elk 9.000 euro. Hun kunstwerken zijn vanaf vrijdag 11 oktober samen met die van de overige genomineerden te zien in het Paleis op de Dam in Amsterdam. Daar benadrukte koning Willem-Alexander bij de uitreiking: ‘Eigenheid, autonomie, vernieuwing: het zijn belangrijke waarden in de kunst.’ De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst is een van de oudste kunstprijzen van Nederland, die al sinds 1871 wordt uitgereikt aan schilders tot 36 jaar.
Een uitdaging voor de jury was de beoordeling van een nieuwe werkwijze. Een aantal inzenders vermeldde namelijk als techniek ‘digital painting’. Het stelde de jury in hun eerste schifting (waarbij ze de werken op hun computer bekijken) voor raadselen, blijkt uit het juryrapport: ‘Het riep de vraag op of het werk in de vorm van een schilderij wel bestond, en of de afbeelding wellicht door AI gegenereerd zou zijn?’ In de tentoonstelling zien we hier niets van terug. De jury kan ‘digital painting’ eigenlijk ook niet serieus nemen, aangezien ze de schilderkunst opvat als tegengesteld aan digitaal. Dat blijkt uit haar rapport: ‘In de inzendingen herkende de jury de noodzaak van deze generatie om ondanks een wereld vol digitale schermen te kiezen voor het aloude medium van de schilderkunst, waarin de tactiliteit van het oppervlak ook een rol speelt.’ Het klinkt eigenlijk alsof de ‘digitale schilders’ gediskwalificeerd werden. Het is opvallend dat hier impliciet zo’n grens wordt getrokken. De Prijs neemt het meestal juist niet zo nauw met de definitie van schilderkunst.
Theaters, ateliers en musea; dat zijn werkplaatsen waar een betere wereld vorm krijgt
In de Duurzame 100 van Trouw is dit jaar een aparte categorie opgenomen voor kunstenaars en cultuurmakers. Het wekt misschien verkeerde verwachtingen. In zijn essay in Trouw vraagt Merlijn Twaalfhoven zich af: ‘Kunnen we kunst inzetten om de wereld te redden?’
Cultuurmakers hebben een antwoord op de kille alleenheerschappij van de kapitalistische ideologie. Ze onderzoeken wie we samen zijn, wat we kunnen ondernemen op buurt- en wijkniveau, welke verhalen we kunnen vertellen over onze herkomst en wortels.
Ze bezingen het landschap en laten ons de smaak proeven van lokaal voedsel. En dat is inspirerend. Het geeft ademruimte. We ontdekken wat ons leven geeft en hoe we verbonden zijn. We leren weer om te dromen. Kunst- en cultuurmakers zijn gidsen in een tijd van verandering en onzekerheid. Zij scheppen ruimte waarin de mogelijkheden van datgene wat er nog niet is worden afgetast. En die ruimte is nodig als je van richting moet veranderen.
Het geeft houvast in de chaos en verandering nu een oud, vastlopend systeem met horten en stoten plaatsmaakt voor een nieuwe tijd. Hiervoor hebben we theaters, concertzalen en alle andere ateliers nodig. Dit zijn werkplaatsen waar een betere wereld vorm krijgt.
14-10-2024,
Bron: Trouw
Culturele Broedplaats moet pand in Almere Haven verlaten
Culturele Broedplaats De Blauwe Reiger in Almere Haven moet op zoek gaan naar een andere locatie. De verhuurder van het pand aan De Steiger schijnt het huurcontract na 2026 niet te willen verlengen. Het gebouw wordt gebruikt door 140 creatieve ondernemers en mensen van de dagbesteding Art Loca. "Wij maken kunst met mensen met een beperking. Wij geven hun de kans om zich te uiten", zegt Catharina Pollet van Art Loca. Al tien jaar is zij in het pand actief. Pollet zegt het heel triest te vinden als ze het pand moet verlaten. "Want we zijn hier met andere kunstenaars bezig. En dat is voor de deelnemers die hier werken ontzettend leuk en inspirerend."
11-10-2024,
Bron: Omroep Flevoland
Culturele subsidies: 'Het is heel onveilig, heeft niets meer te maken met of je werk goed is'
De onberekenbaarheid in de culturele sector is groot. "Het is heel onveilig, want het heeft dus niet meer te maken met of je werk goed is", zegt directeur Wieke ten Cate van Orkater. Theatergezelschap Orkater kreeg niet de subsidie die was aangevraagd. "We nemen heel vaak het woord onveiligheid in de mond als je het hebt over de culturele sector. Over de onveilige werksfeer. Daar wordt ontzettend hard aan gewerkt. Hoe zorg je dat je betrouwbaar en transparant bent?" Theatergezelschappen zijn daar volgens haar druk mee bezig. “En met reden, want het is belangrijk.” Maar het zou volgens Ten Cate ook meer moeten gaan over de manier hoe er om gegaan wordt met subsidies. Want ook dat is onveilig. Het kan zomaar ineens gebeuren dat je geen subsidie krijgt.
11-10-2024,
Bron: NPO Klassiek
Nobelprijs voor Literatuur naar Zuid-Koreaanse Han Kang
De Zuid-Koreaanse schrijfster Han Kang is de winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur 2024. Zij krijgt de literaire onderscheiding voor haar „intense poëtische proza dat historische trauma’s confronteert en de kwetsbaarheid van het menselijk leven onthult”. Dat werd donderdagmiddag bekendgemaakt in Stockholm. Kan is de achttiende vrouw sinds 1901 die de prijs krijgt toegekend. Haar werk is al vele malen bekroond, onder meer met The International Man Booker Prize 2016 voor De vegetariër, dat in het Nederlands is vertaald door Monique Eggermont. De Nobelprijs voor Literatuur bedraagt 11 miljoen Zweedse kronen, zo’n 970.000 euro. Het is de 117de keer dat de prijs is toegekend.
Minister Bruins benadrukt tijdens werkbezoek de noodzaak van talentontwikkeling
Op 9 oktober heeft minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Eppo Bruins (NSC) tijdens een werkbezoek aan zes toonaangevende instellingen voor talentontwikkeling in de klassieke muziek een belangrijke stap gezet richting structurele ondersteuning voor jong muzikaal talent. De organisaIes Nationale Jeugdorkesten Nederland, Prinses Christina Concours, Vocaal Talent Nederland | NaIonale Koren, Nederlands Vioolconcours, Riccioti ensemble en Britten voor Jong Muziektalent ontvingen de minister in Theater Orpheus in Apeldoorn. Het bezoek volgde na grote zorgen over de toekomst van deze instellingen, die in juli ondanks een posiIef advies, geen subsidietoekenning voor de komende vier jaar kregen van het Fonds voor Cultuurparticipatie.
Minister Bruins gaf aan dat hij de zorgen van de sector serieus neemt en dat het essentieel is dat jonge musici de kans blijven krijgen om hun talent te ontwikkelen. De toekomst van klassieke muziek in Nederland hangt samen met het talent dat nu wordt opgeleid. Op Prinsjesdag liet de minister de Tweede Kamer weten dat er jaarlijks 1,9 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld om de activiteiten van deze zes gerenommeerde instellingen de komende vier jaar veilig te stellen, zodat ‘de groeimogelijkheden naar en binnen de professionele klassieke muzieksector standhouden’.
Tijdens het werkbezoek ontving minister Bruins de petitie 'Laat muzikaal talent niet stilvallen', die inmiddels bijna 22.000 keer werd getekend. Deze brede steun onderstreept de urgentie om actie te ondernemen en ervoor te zorgen dat talentontwikkeling in de klassieke muziek niet verloren gaat.
10-10-2024,
Bron: Classic.nl
Zaanse pioniersgeest vastgelegd in monumentale muurschildering
De gemeente Zaanstad en het Zaans Museum hebben het Franse kunstenaarsduo MonkeyBird Crew de opdracht gegeven om een metershoge muurschildering te realiseren in het stationsgebied van Zaandam. Woensdagmiddag 9 oktober is het kunstwerk officieel onthuld. De muurschildering is onderdeel van het project Museum Murals (muurschilderingen), waarbij twintig Nederlandse musea kunst buiten hun muren mogen brengen. Museum Murals is een initiatief van het Mauritshuis en wordt mogelijk gemaakt door de deelnemers van de VriendenLoterij.
Door heel het land verrijzen gigantische muurschilderingen in de openbare ruimte. Alle betrokken kunstenaars laten zich inspireren door verhalen en objecten uit de collecties van de musea. Het Zaans Museum en de gemeente Zaanstad zien dit project als een prachtige kans om kunst voor iedereen toegankelijk te maken.
10-10-2024,
Bron: Rodi
Toepassingen van AI in het theater
Het Vlaamse stadstheater NTGent introduceerde vorige week een met AI ontworpen digitale huisartiest. Ook andere theatergroepen storten zich op de mogelijkheden en onmogelijkheden van AI. De toepassingen van kunstmatige intelligentie staan nog in de kinderschoenen, en niemand durft te voorspellen waar het heen gaat. Yves Degryse, een van de drie leden van de nieuwe artistieke leiding van NTGent : „Dus dat is een vraagstuk waar kunstenaars met hun verbeelding een rol in kunnen spelen. Gaat AI mensen en andere technieken vervangen, of wordt het aanvullend gereedschap? Dat is een vraag die voor de hele maatschappij opgaat.”
Meerdere theatermakers in Nederland werpen zich dit najaar op hetzelfde vraagstuk, onder wie collectief Urland met de voorstelling Formerly Known As, Marina Orlova met I’m a Robot and I need Therapy en de groepen Veenfabriek en Susies Haarlok met Echt. Marijn Alexander de Jong, regisseur en acteur bij Urland: „Als nerds en ‘digital natives’ waren we altijd al bezig met technologie, zoals in onze Internet Trilogie. Het spannende aan AI is dat kunst maken een unieke menselijke activiteit is, die nu wordt overgenomen door computers. Er worden videogames, foto’s en zeventiende-eeuwse schilderijen door AI gemaakt, stemmen worden gekloond. Er is verwarring over wie wat heeft gemaakt. Dat is interessant.”
In verschillende kunstvormen is kunstmatige intelligentie al doorgedrongen. De gereedschappen zijn er, maar ze roepen vragen op over ethiek, eigenaarschap, duurzaamheid en werkgelegenheid. De vraag is ook of mensen kunst van kunstmatige intelligentie willen accepteren als kunst. Dat spreekt niet vanzelf, denkt De Jong: „Zelf zou ik het wel vervelend vinden om te horen dat een roman die ik heb gelezen, geschreven zou zijn door AI. Bij kunst stellen we het op prijs dat een mens tijd en moeite in het maken steekt. Dat iemand een ambacht beheerst, vinden we belangrijk.”
10-10-2024,
Bron: NRC
Door ‘anonieme weldoener’ is orkest Sinfonia tóch gered
Sinfonia dreigde de gemeente voor de rechter te slepen, maar dat is niet nodig. Het Rotterdamse kamerorkest Sinfonia is gered door een ‘anonieme weldoener’ die de musici, in plaats van de gemeente, voor de komende vier jaar zal ondersteunen. Dat meldde cultuurwethouder Said Kasmi woensdag plots aan het eind van een lang debat over de verdeling van de cultuursubsidies. Vanwege een nieuwe verdeling dreigen enkele bekende partijen, zoals Sinfonia en Metropolis, hun subsidie te verliezen en daarmee te verdwijnen. ,,Ik ben heel erg bezig geweest om achter de schermen met behulp van fondsen zoveel mogelijk instellingen overeind te houden. Ik mag nu van een anonieme weldoener melden dat Sinfonia voor de komende vier jaar gered is’’, aldus Kasmi.
Het was een behoorlijke ommezwaai. Want eerder die dag dreigden de advocaten van Sinfonia de gemeente voor de rechter te slepen. Als de subsidie zou worden stopgezet zou de gemeente aansprakelijk worden gesteld ‘voor alle geleden schade’, stond in de stukken.
10-10-2024,
Bron: BN de Stem
Eerste Kamer vraagt kabinet om apart wetsvoorstel voor btw-verhoging op boeken, kranten, cultuur en sport
In de Eerste Kamer is op 9 oktober een motie van Paul van Meenen (D66) aangenomen, waarin het kabinet wordt verzocht om de voorgenomen btw-verhoging op boeken, cultuur, sport, media en logies in een apart wetsvoorstel op te nemen. Deze maatregel, die is opgenomen in het Belastingplan 2025, zou de btw op deze sectoren verhogen van 9% naar 21%.
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft in haar advies aangegeven dat deze ingrijpende maatregel een zorgvuldige parlementaire behandeling verdient. Daarom pleit de motie voor een afzonderlijk wetsvoorstel, los van het Belastingplan, zodat de Kamerleden de gevolgen voor de betrokken sectoren goed kunnen afwegen. Het kabinet wordt nu gevraagd om met een apart wetsvoorstel te komen en dit voor te leggen aan de Eerste en Tweede Kamer. De motie werd ondersteund door de voltallige oppositie en aangenomen met een ruimte meerderheid. Alleen BBB, VVD en PVV stemden tegen. NSC is niet vertegenwoordigd in de Eerste Kamer.
10-10-2024,
Bron: Bazarow
Wat er verloren gaat als bijna alles te koop is (en het kabinet de btw op kunst en cultuur verhoogt)
Een geschenk smeedt een band tussen gever en ontvanger. Als je iets verkoopt, bewaar je juist afstand. Zo bezien is het veelzeggend dat tegenwoordig bijna alles te koop is. Zelfs ‘onbetaalbare’ dingen, zoals goede zorg of kunst en cultuur. Wat verbindt ons nog als overal een prijs op wordt geplakt? Geld stelt ons in staat om dingen uit te wisselen zonder een relatie aan te gaan. Geven smeedt mensen juist samen.
Sinds de middeleeuwen heeft de groei van de markteconomie doorgezet. Toch blijven we marktwerking verdacht vinden in bepaalde sectoren. De Amerikaanse dichter Hyde maakt in zijn boek The Gift uit 1979 een onderscheid tussen work en labor. ‘Work’ is werk waarvoor je per uur wordt betaald, met een duidelijk begin en eind. ‘Labor’ dicteert zijn eigen ritme: je kunt het niet goed kaderen of dwingen, en daarom laat het zich slecht optimaliseren. Bovendien is het resultaat van labor niet goed in geld uit te drukken. Volgens Hyde zijn de mensen die dit werk doen ‘automatisch minder goed in staat om zichzelf te verkopen’. Gift labor vraagt namelijk om een emotionele of spirituele toewijding die zelfvermarkting in de weg staat.
Ik dacht altijd dat het btw-tarief afhing van welke dingen de overheid wel of niet wil stimuleren, maar er speekt iets anders mee. Namelijk dat er dingen zijn waarvan we zeggen: hierop willen wij met z’n allen (vertegenwoordigd door de overheid) geen winst maken, dit is speciaal, dit hoort niet helemaal bij de harde economie. Waar dan wel bij? Bij de geschenkeconomie. Tornen aan het btw-tarief van een bepaalde categorie – zoals het huidige kabinet dat doet bij de kunst- en cultuursector – is dan ook méér dan een bezuiniging. Het is ook een manier om bepaalde dingen uit de categorie van geschenk te stoten.
09-10-2024,
Bron: de Correspondent
Maartje Valk nieuwe coördinator van het Blockbusterfonds
Het Blockbusterfonds is in 2012 opgericht om het cultureel ondernemerschap te stimuleren en de realisatie van evenementen met een ‘blockbusterpotentie’ mogelijk te maken. Met een lening of garantiebijdrage, in combinatie met een gegarandeerde kaartafname, ondersteunt het fonds bijzondere culturele initiatieven die gericht zijn op een groot en breed publiek. Sinds 2023 kunnen ook aanvragen worden gedaan voor kleinere projecten. Daartoe is BBF XTRA in het leven geroepen. Maartje Valk is de nieuwe programmacoördinator van het Blockbusterfonds en BBF XTRA.
Mastercard en Museum Rembrandthuis verlengen samenwerking met drie jaar
Als partner van de kunst- en cultuursector zet Mastercard zich in om kunst breed toegankelijk te maken voor iedereen. Met deze samenwerking eert Mastercard unieke culturele ervaringen die het rijke erfgoed van Rembrandt in Nederland kent. “Kunst heeft de kracht om ons te inspireren, te verbinden en op nieuwe manieren naar de wereld te laten kijken. Bij Mastercard weten we dat passies van mensen -zoals kunst - heel belangrijk zijn. Zó zijn we een trots partner van een iconisch museum als het Rembrandthuis,” aldus Roxanne Pinckers, Director of Marketing & Communications Mastercard.
Via Priceless.com biedt Mastercard kaarthouders wereldwijd toegang tot exclusieve digitale en fysieke ervaringen. In samenwerking met Museum Rembrandthuis biedt Mastercard kaarthouders de kans om op een exclusieve manier in de wereld van Rembrandt te stappen. Bijvoorbeeld met "Wandelen met Rembrandt" bieden Mastercard en Museum Rembrandthuis een gratis en toegankelijke ervaring die je meeneemt in het leven van de beroemde schilder.
Jaarlijkse residentie-masterclass Keep an Eye Spacemakers
Vanaf 2 september 2024 is Galerie Pouloeuff voor de zevende keer overgenomen door drie jonge kunstenaars voor de jaarlijkse residentie-masterclass Keep an Eye Spacemakers. Spacemakers bood de deelnemende kunstenaars Madeleine Elisabeth Peccoux (1998), Pelle Nijburg (1994) en Yawen Fu (1996) de ruimte om veel te experimenteren en hun artistieke praktijk vanuit een nieuw perspectief te benaderen. Dit jaar was de Spacemakers residentie in samenwerking met het mediamuseum Beeld & Geluid. De kunstenaars kregen tijdens de residentieperiode toegang tot het uitgebreide archief van Beeld & Geluid, om nieuw werk te ontwikkelen met het archiefmateriaal dat ze hierin ontdekten.
09-10-2024,
Bron: Keep an Eye Foundation
Winnaars Keep an Eye Talent Award Klassiek
Tijdens de tweede KC Awardnight in cultuurgebouw Amare werden verschillende prijzen uitgereikt en werden er korte optredens gegeven door de ontvangers. De prijzen zijn een ongelooflijk onmisbaar onderdeel tijdens een studie aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Extra ruimte om echt te kunnen focussen op het onderzoek, het vakmanschap en geld voor de kostbare instrumenten waarop gespeeld wordt. De Talent Award Klassiek 2024 werdt uitgereikt aan Jack Price. Daarnaast werd dit jaar voor het eerst de Keep an Eye Talent Award Oude Muziek uitgereikt, aan altviolist Luis Manuel Vicente Beltrán.
09-10-2024,
Bron: Keep an Eye Foundation
Fair Pop Pilot: Eerste stap naar een eerlijke betaling in de popsector
Op acht verschillende podia krijgen artiesten uit diverse popgenres drie maanden lang een eerlijke vergoeding voor hun werk. Dat is de bedoeling van de pilot Fair Pop dat onlangs van start is gegaan. Met de Fair Pop Pilot willen projectleiders Rita Zipora (bestuurslid BAM! Popauteurs), Jolanda Beyer (directeur Patronaat) en artiestenmanager Martijn Munk de haalbaarheid van de nieuwe Fair Pay-richtlijnen testen: "We willen de sector laten zien dat Fair Pay mogelijk is, en onderzoeken hoe dat in de praktijk werkt,” vertelt Rita Zipora. De eerste resultaten van de Fair Pop Pilot worden gepresenteerd tijdens Eurosonic 2025.
09-10-2024,
Bron: De Creatieve Coalitie