Trends & Ontwikkelingen

Minister Bruins (OCW) stuurt de Eerste en Tweede Kamer een brief met de geannoteerde agenda van de informele Raad voor Cultuur (OJCS-Raad) van 7 en 8 april in Warschau, Polen. OJCS staat voor Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport. Vanwege andere verplichtingen zal minister Bruins zelf niet deelnemen. Nederland zal op ambtelijke niveau vertegenwoordigd worden.

Het Poolse voorzitterschap heeft tijdens deze informele Raad voor Cultuur drie onderwerpen centraal gesteld: 1. Debat over de bescherming van cultureel erfgoed tegen door mensen veroorzaakte rampen, mede in het licht van Oekraïne; 2. Werkontbijt over het Europees Cultuur Kompas; 3. Debat over de ondersteuning van jonge kunstenaars bij de start van hun carrière. In de geannoteerde agenda wordt de Nederlandse inzet per agendapunt weergegeven.

Begin dit jaar konden initiatiefnemers weer subsidie aanvragen bij de provincie Groningen voor activiteiten die de deelname aan amateurkunst, cultuur en erfgoed stimuleren, of die bijdragen aan het behoud van het Nedersaksisch. Vanuit de regeling Amateurkunst, cultuurparticipatie en erfgoed was er deze ronde 500.000,- euro beschikbaar.

Met de 19 projecten die subsidie krijgen is het subsidieplafond voor dit jaar bereikt Gedeputeerde Tjeerd van Dekken van Cultuur vertelt waarom cultuur zo belangrijk is: ‘Cultuur zorgt voor verbinding, verwondering en geluk. Onze provincie heeft een rijk cultureel leven, en dat is ook goed voor onze economie. Ik ben dan ook blij te melden dat we deze mooie initiatieven kunnen stimuleren.’

Een minimalistisch nieuw museumgebouw in Warschau biedt een venster op een iconisch staaltje communistische propaganda. De collectiepresentatie reflecteert op de commercie uit de tijd erna en op rechten van migranten en minderheden. Dat wil zeggen: zolang de politiek dat toestaat. Na een dolend bestaan van zo’n twintig jaar kreeg het Museum van Moderne Kunst (MSN) in oktober van het afgelopen jaar een eigen gebouw pal naast het Stalinistische cultuurpaleis. Het is een rechthoekige witte doos. Zonder toegangskaartje kun je over de begane grond lopen. Een doordeweeks bezoek leert dat het werkt: het is er razend druk.

Het nieuwe museumonderkomen telt zo’n 20.000 vierkante meter en de kosten, zo’n 135 miljoen euro, zijn geheel opgebracht door de overheid. De collectie van het museum laat zien met hoeveel politieke strijd de kunst in Polen is omgeven. in de catalogus is te lezen over de thema’s die het aankoopbeleid hebben gedomineerd, vooral in de eerste jaren: „feminisme, post-kolonialisme, gender en queer-theorie, plus kunst die kritiek levert op het mondiale kapitalisme”. Veel kunst in het museum, waarvan de helft vervaardigd door vrouwen, richt zich op de rechten van seksuele minderheden en immigranten. Dit klinkt internationaal en toch: de collectie is onmiskenbaar Pools. Daarbij speelt mee dat maar liefst driekwart van de werken van Poolse kunstenaars is.

Hoe de Wilhelminatoren in Valkenburg heeft kunnen instorten is nog niet opgehelderd. „Uit de subsidieaanvraag die in 2022 bij het Rijk ten behoeve van de Wilhelminatoren is gedaan bleek geen groot achterstallig onderhoud”, laat minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, NSC) weten. De Wilhelminatoren is een van de bijna 62.000 rijksmonumenten in Nederland, variërend van kerken, historische buitenplaatsen en kastelen tot boerderijen, woonhuizen en molens. Ongeveer de helft daarvan is geen woonhuis. De vraag is hoe het gesteld is met de staat van deze monumenten. Zijn ze veilig?

„We weten dat ongeveer 14 procent van alle gebouwde niet-woonhuismonumenten qua monumentale waarden in matige of slechte staat verkeert”, aldus minister Bruins. „Wat overigens niet betekent dat ze op instorten staan. Dat is meer dan we wenselijk vinden. Het percentage daalt al enkele jaren, maar in het bijzonder bij grote monumenten is er een knelpunt.” Uit onderzoek van het ministerie blijkt dat er de komende tien jaar minimaal 2,2 miljard euro nodig is om die monumenten in een goede staat te brengen, en 700 miljoen euro om het percentage van ruim 14 procent te reduceren tot 10 procent, zoals sinds de jaren negentig als beleidsdoel geldt.

Op Tefaf Maastricht komen bezoekers van over de hele wereld; ze spreken alle mogelijke talen en verdwalen tussen de vele schilderijen en beelden. De internationale kunstbeurs, opgericht in 1988, nodigt jaarlijks meer dan tweehonderd galeries uit. Toch was er nooit eerder een beursstand gewijd aan aboriginalkunst, dit jaar is de primeur. 

In Europa en de Verenigde Staten is er steeds meer waardering voor de kunst uit Australië. Zo won de Australische aboriginalkunstenaar Archie Moore vorig jaar de hoogste onderscheiding op de Biënnale van Venetië en krijgt Emily Kam Kngwarray dit jaar een solotentoonstelling in het Londense Tate Modern. De kunstwereld is haar blik dus aan het verbreden. Al vanaf 2000 groeit, met name dankzij die particuliere verzamelaars, de markt voor aboriginalkunst. Pas recentelijk komt er ook veel erkenning vanuit de museumwereld. 

Het Eindhovense online radiostation Rararadio opent vrijdag 21 maart haar tweede studio in het Spoorhuisje aan de Hoogstraat. Deze plek moet tevens een nieuwe creatieve hotspot in Eindhoven worden. Rararadio is sinds 2018 een platform voor undergroundcultuur. Vanuit haar containerstudio op Strijp-S zendt het station zeven dagen per week uit en biedt het een podium aan dj’s, artiesten en programmamakers.

De nieuwe studio in het Spoorhuisje krijgt een andere insteek, laat voorzitter Joch Jansz van Rararadio weten. ,,Podcasts, intieme muziekoptredens, videoproducties, er is zelfs een recording- en mixing studio – we willen nog meer makers de kans geven om hun verhaal te vertellen.” Het Spoorhuisje moet met deze studio een nieuwe functie krijgen als culturele broedplaats. ,,Eindhoven mist nog een toegankelijke ruimte waar je eenvoudig een podcast kunt opnemen of een sessie kunt registreren. Wij willen die drempel verlagen en een levendig platform creëren dat openstaat voor iedereen met een goed idee.”

Queen krijgt dit jaar de prestigieuze Polar Music Prize, ook wel de Nobelprijs voor de muziek genoemd. Ook muzikanten Herbie Hancock en Barbara Hannigan krijgen een onderscheiding. De winnaars ontvangen een beeldje en 1 miljoen Zweedse kroon (bijna 90.000 euro).  "We zijn zeer vereerd dat we dit jaar de Polar Music Prize mogen ontvangen. Het is ongelooflijk, heel erg bedankt", reageert Queen op het nieuws. De Britse groep is een van de succesvolste rockbands aller tijden. Leadzanger Freddie Mercury overleed in 1991. Sinds 2011 toert de groep met zanger Adam Lambert als frontman.

De Polar Music Prize wordt ieder jaar uitgereikt aan artiesten of groepen die een bijzondere bijdrage aan de muziek hebben geleverd. De uitreiking van de Polar Music Prize vindt plaats op dinsdag 27 mei in het Grand Hôtel in Stockholm, waar de Zweedse koninklijke familie bij is.

Op dinsdag 18 maart start de campagne ‘Haarlem breekt de stilte’, een initiatief waarin Haarlemse mannen zich uitspreken tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Poppodium Patronaat is een van de drijvende krachten achter deze campagne en speelt een belangrijke rol in de uitvoering. Naast politici, horecaondernemers en sporters doen ook popmuzikanten en sleutelfiguren uit de Haarlemse culturele sector mee.

Met deze campagne willen de initiatiefnemers het taboe doorbreken en mannen aansporen om verantwoordelijkheid te nemen. De boodschap wordt krachtig uitgedragen via posters in de stad, waarop dertig Haarlemse mannen hun stem laten horen. Onder hen bevinden zich niet alleen gemeentebestuurders en raadsleden, maar ook bekende muzikanten, programmeurs en andere cultuurmakers die een breed publiek aanspreken. Met ‘Haarlem breekt de stilte’ wordt een krachtig signaal afgegeven: seksueel grensoverschrijdend gedrag is geen probleem dat alleen vrouwen aangaat. Het is aan alle mannen om op te staan, het gesprek niet uit de weg te gaan en te werken aan een cultuur van respect en veiligheid.

Samsung Electronics heeft een samenwerking aangekondigd met het Rijksmuseum, een van ’s werelds toonaangevende culturele instellingen. Dankzij deze samenwerking kunnen abonnees van de Art Store, op onder andere The Frame, 14 nieuwe kunstwerken bekijken die de rijke geschiedenis en het vakmanschap van de Nederlandse kunst belichten. 

“De collectie van het Rijksmuseum vertelt het verhaal van de culturele prestaties van Nederland, en door deze samenwerking met Samsung brengen we de schoonheid en geschiedenis van de Nederlandse kunst op een innovatieve manier in het dagelijks leven van mensen,” zegt Taco Dibbits, algemeen directeur van het Rijksmuseum.

De gemeenteraad van Bergen op Zoom staat voor een lastige keuze: hoe om te gaan met de forse bezuinigingen op het te verzelfstandigen Markiezenhof, het historische museum en culturele hart van de stad. De opgelegde bezuiniging van 900.000 euro werd eerder teruggebracht naar 700.000 euro, maar het blijkt dat de CAO-en salariskosten voor de organisatie van het Markiezenhof – jaarlijks 541.000 euro – niet binnen de begroting passen. 

Het college stelt daarom voor om deze kosten uit het begrotingsprogramma 6 (cultuur, sport en recreatie) te halen. Deze werkwijze roept echter vragen op. Waarom moeten cultuur en sport bloeden voor bijvoorbeeld CAO-loonstijgingen? In plaats van de problemen op te lossen binnen het oorspronkelijke programma – in dit geval programma 1, waar de bestuurskosten thuishoren – worden de financiële lasten afgewenteld op voorzieningen die een belangrijke maatschappelijke functie vervullen. Het is begrijpelijk dat de gemeente moet bezuinigen, maar wel naar evenredigheid en redelijkheid.

In 2024 heeft de KB nationale bibliotheek met haar inspanningen op het gebied van leesbevordering verschillende successen geboekt. Zo groeide het aantal leden van de (10-jarige) online Bibliotheek vorig jaar van 608.000 naar ruim 722.000; een stijging van bijna 20 procent.

Het aantal vmbo-leerlingen en mbo-studenten dat de gratis LEES-app downloadde bedroeg 40.000 in 2023 en 65.000 vorig jaar. En het aantal locaties van ‘de Bibliotheek op school’ in het primaire onderwijs groeide met 700 naar 3.670. Dit blijkt uit het jaarverslag van 2024 dat de KB vandaag publiceerde. Ook de KB-websites Delpher.nl en DBNL.org werden in 2024 wederom goed gebruikt. Delpher, het online platform waarop de KB gedigitaliseerde kranten, boeken en tijdschriften beschikbaar stelt, werd met 3,2 miljoen sessies zo’n 5 procent vaker bezocht dan in 2023.

‘Langer, Leuker, Leven met Cultuur’, zo heet het initiatief. Rob Bredewout, coördinator bij Cultuurbedrijf Noordoostpolder over het ontstaan: ‘Zo’n 5 jaar geleden is er onder het motto ‘ken je inwoner’ een denktank gevormd vanuit onder andere de Flevomeer Bibliotheek, welzijnsorganisatie Carrefour, Zorggroep Oude en Nieuwe Land, woningcorporatie Mercatus en GGD Flevoland over wat er leeft onder de bevolking. Vergrijzing kwam als speerpunt naar voren, met cultuur als mogelijkheid om daar iets in te betekenen. Cultuur helpt letterlijk om mensen langer aangenamer te laten leven’.

De start bleek lastig en op een gegeven moment liep het zelfs vast op een gebrek aan middelen en een teveel aan regelgeving. De komst van GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) bleek de trigger om de vastgelopen ideeën nieuw leven in te blazen. De meerwaarde van cultuur blijkt wel uit de inmiddels vele activiteiten in de woonzorgcentra en in de verpleeg- en buurthuizen. ‘Een onsje welzijn is een kilo minder zorg. Het prikkelt mensen tot creativiteit.’ Wat is nodig om voort te gaan? ‘Geld!’, noemen de initiatiefnemers lachend maar ook serieus in koor. 

De jaarlijks terugkerende Monitor naar de effecten van de Film Production Incentive laat zien dat de stimuleringsmaatregel tussen juli 2014 en december 2024 €1,04 miljard aan productie-uitgaven in de Nederlandse filmindustrie heeft gegenereerd. Dat betekent dat voor elke toegekende euro gemiddeld €4,08 aan productie in Nederland is uitgegeven ten bate van de Nederlandse film- en av-industrie. Meer dan de helft van deze films en series kwamen met internationale partners tot stand.

De Film Production Incentive is in 2014 geïntroduceerd om internationale samenwerking, professionaliteit en productieactiviteit in Nederland te stimuleren. Daarnaast versterkt de Incentive de internationale concurrentiepositie van Nederland als aantrekkelijk filmproductieland. 

Een groep van vier Tilburgers neemt het initiatief om Henny Vrienten in hun stad een 'mooi en passend eerbetoon’ te brengen. Ze denken aan een gedenkteken op een markante plek voor de Rockacademie aan de Bisschop Zwijsenstraat. Daar vlakbij woonde Vrienten en schreef hij tal van liedjes voor Doe Maar. Het plan is verder om rondom de onthulling een tweedaags festival in de hele stad te organiseren. Gedacht wordt aan poëzie in De Nieuwe Vorst, film in Cinecitta, een expositie in het Textielmuseum en muziek in de Schouwburg/Concertzaal en 013.

Het werk van zo’n dertig verzetsfotografen die onder de naam De Ondergedoken Camera het laatste oorlogsjaar 1944-1945 hebben vastgelegd, wordt opgenomen in het prestigieuze Nederlandse Unesco Memory of the World-register. Deze prestigieuze erkenning van de collectie met werk van prominente fotografen als Emmy Andriesse, Carel Blazer, Krijn Taconis, Cas Oorthuys en Ad Windig onderstreept haar grote belang bij de naoorlogse beeldvorming over de hongerwinter in 1944-1945, (Joodse) onderduikers, verzetsdaden en de aanwezigheid van de Duitsers in het Amsterdamse straatbeeld.

De eerste toevoeging van een fotocollectie aan het Unesco-register wordt op 17 april formeel bekendgemaakt op een bijeenkomst met onder meer vertegenwoordigers van de organisaties die foto’s of negatieven van De Ondergedoken Camera beheren. Daaronder het Niod, Instituut voor Oorlogs- Holocaust- en Genocidestudies, het Nederlands Fotomuseum, het Maria Austria Instituut en de Universitaire Bibliotheken Leiden (het voormalige Leids Prentenkabinet).

Zanger Rob de Nijs is op 82-jarige leeftijd overleden. Dat heeft producent MediaLane, die een musical over zijn leven maakte, bekendgemaakt . De Nijs overleed gisteren in zijn woning in Bennekom in het bijzijn van zijn dierbaren. Hij leed al enkele jaren aan de ziekte van Parkinson. In een interview met magazine Linda zei zijn vrouw Jet recent nog dat de gezondheid van haar man de afgelopen tijd snel achteruit was gegaan. De Nijs wilde met zijn nummers zo veel mogelijk mensen bereiken, zei hij in 2000 in een interview met de Volkskrant. "Volgens mij is dat voor iedere artiest de drijfveer. Ik wil Jan met de pet én de kunstenaar raken."

Waarom krijgt de ene organisatie of inwoner wél subsidie van de gemeente Eindhoven en een ander niet? Omdat dat niet altijd even duidelijk is, moeten de regels worden aangepast, zo vindt een aantal raadsfracties in de gemeenteraad. Raadsleden van de PvdA, D66, de Partij voor de Dieren en Volt hebben het onderwerp op de agenda geplaatst omdat ze de afgelopen tijd signalen hebben gekregen ‘van inwoners en organisaties bij wie het niet duidelijk is waarom hun aanvraag voor subsidie is afgewezen'.

In de aanloop naar de politieke discussie die komende dinsdag volgt, maakte een aantal van die ‘afgewezen aanvragers’ eerder deze week van de gelegenheid gebruik om hun ervaringen met de raadsleden te delen. Zo loopt Toneelvereniging Basta volgens voorzitter Paul Frissen tegen de beperkingen van het systeem aan. De toekenning van subsidies is volgens hem weinig transparant, en daarnaast is het voor Basta en veel andere verenigingen voor amateurkunst lastig om een betaalbare plek te vinden om te repeteren of een een voorstelling op te voeren.

Theater De Leest in Waalwijk heeft opnieuw het bezoekersrecord gebroken. Vorig jaar stond de teller op bijna 115.000 gasten. Dat is weer fors meer dan het oude record van 105.000 bezoekers in 2023. Vooral het professioneel theater zorgt voor volle zalen, met muziek en cabaret als grote publiekstrekkers. Ruim de helft van de 206 voorstellingen was vorig jaar uitverkocht. In totaal kwamen er bijna 65.000 mensen naar dit soort professionele voorstellingen kijken en luisteren. Ook dat is een record. Volgens directeur Sander Knopper moet je je niet meteen rijk rekenen met een recordaantal bezoekers. ,,Het meeste geld gaat naar de artiesten. Een theater is nooit een vetpot en het is afhankelijk van subsidies. Maar het is natuurlijk mooi als je een buffer op kan bouwen voor als het wat minder gaat.”

Op het Playgrounds International Film Festival draait alles om de kunst van het filmmaken. Maureen Prins, die het programma samenstelde voor het eerst Playgrounds International Film Festival (PIFF) dat op 17 maart van start gaat, geeft het gelijk toe: het is een ambitieus geheel geworden. Het festival duurt tien dagen, er draaien klassiekers én nieuwe films, er is een kinderprogramma en er zijn workshops voor mensen die in de filmindustrie werken of dat graag zouden willen. ,,Bij de meeste filmfestivals gaat de aandacht vooral naar acteurs of regisseurs. Maar wij focussen op de makers achter de schermen: de mensen die art direction doen, die animaties maken, tekenen, decors bouwen, enzovoorts.”

Het PIFF wordt georganiseerd door Playgrounds, het Eindhovense platform voor makers van film, animatie en games. Het afsluitende weekend van het PIFF valt samen met The Art Department in het Klokgebouw. Dat festival vol lezingen, demonstraties en workshops bestaat al veel langer en is vooral bedoeld voor creatievelingen en fans van animatie en games. Maar één ding ontbrak nog: filmvertoningen. Met het PIFF wordt die lacune ruimschoots opgevuld.

Toptalenten in de muziek een volgende stap laten maken, dat is wat het Brabants Jeugd Project Orkest ambieert. Ze komen uit heel Nederland en ze hebben er zin in.De muzikale jongeren komen uit het heel Brabant, de stichting is officieel in Son en Breugel gevestigd. Vorig jaar is het orkest verzelfstandigd, nadat het eerst onder de Brabantse Bond voor Muziek hing. Artistiek leider Johan Smeulders richtte het orkest in 2018 met Leonie Heezemans op. ,,Voor muzikanten die wel bij hun eigen vereniging in het orkest zitten maar nog geen volgende stap kunnen maken. We wilden een soort Jong Oranje voor muzikanten creëren dat steeds wisselt van samenstelling en waar jongeren tussen gelijkgestemden hun ei kwijt kunnen.”

De jongeren in het orkest leren allerlei aspecten van de muziekwereld kennen. Smeulders begeleidt ze bij het muzikale deel en een aantal bestuursleden bij andere zaken; zo hebben de leden van de orkestcommissie het projectplan voor een groot deel meegeschreven. Smeulders: ,,Ze moeten eigenlijk alles zelf regelen van muziek tot locatie en wij helpen ze daarbij. Vanaf het begin af aan was ons doel om te kijken of we nieuwe bestuurders konden opleiding voor verenigingen en er zo aan bijdragen dat de gewone harmonieorkesten blijven bestaan. Verschillende van onze deelnemers zijn inmiddels actief in het bestuur van hun eigen vereniging.”

Ze hadden er hun zinnen al op gezet, de kunstenaars in Gemert, op een nieuwe expositieruimte. Hun wens wordt nu verhoord. Dit voorjaar nog komt er een tentoonstellingsruimte bij in het dorp, belooft wethouder Wilmie Steeghs. De wethouder van de Dorpspartij heeft daarvoor haar ogen laten vallen op een recent leeggekomen, voormalig schoolgebouw aan de Valeriusstraat. ,,We hebben al een eerste inspectie van dat gebouw achter de rug”, vertelt Steeghs opgetogen, ,,en het ziet er voor dit doel zeer geschikt uit.” De komende weken wordt bekeken wat er nodig is om het gebouw op korte termijn aan te passen zodat het geschikt is er om kleinschalige en laagdrempelige exposities te gaan houden.

Komende donderdag vindt de 19e editie plaats van de Dag van de Literatuur, een tweejaarlijks literatuurfestival voor leerlingen uit het voorgezet onderwijs. De bijeenkomst in De Doelen in Rotterdam is ook meteen de laatste Dag van de Literatuur laat de organisatie weten.

Dit, door Passionate Bulkboek georganiseerde, evenement bestaat sinds 1989 en wordt tweejaarlijks bezocht door zo’n 3.000 bovenbouwleerlingen uit het voortgezet onderwijs. De organisatie beschikt over onvoldoende financiële steun om dit belangrijke leesbevorderingsprogramma in 2027 te kunnen continueren. “Er is een groeiende behoefte aan ons aanbod voor leerlingen en docenten Nederlands, maar we hebben ook met een achterblijvende financiële steun te maken, met name vanuit standplaats Rotterdam. Daarom moeten we helaas de Dag van de Literatuur staken en kiezen we voor onze leesbevorderingsprogramma’s voor leerlingen op school.”

Vorige week vrijdag was de traditionele feestelijke opening van de Boekenweek: het Boekenbal. Het is de 74ste keer dat het literaire festijn wordt gehouden. Het thema van de Boekenweek is dit jaar 'Je Moerstaal'. Volgens organisator CPNB vieren we komende week "de taal waarin je vloekt, schrikt, juicht en liefhebt".

CPNB-directeur Eveline Aendekerk voegde vanavond de daad bij het woord in de schouwburg van Amsterdam. Ze gaf de openingstoespraak in haar eigen moerstaal: het Roermonds. Aendekerk zei dat "voorgoed uit de wereld is geholpen dat het Boekenbal er alleen is voor de grachtengordel". In haar speech benadrukte ze dat de Boekenweek er voor iedereen in Nederland is, "wat je moerstaal ook is". Ze riep iedereen op zich te blijven uitdrukken in hun eigen taal en dialect.

Het overbruggingsvoorstel voor cultuurfinanciering in 2025 is in feite een verkapte bezuiniging op het cultuurbudget voor de komende drie jaar. Dat stellen Cultuurfonds Almere en het DOCA (Directie Overleg Culturele instellingen Almere). Zij pleiten voor een structurele oplossing voor de cultuursector in Almere. “Stop met pleisters plakken”, roept Jos van Hulst, directeur DOCA, de gemeenteraad op.

Burgemeester en wethouders willen 1,96 miljoen vrijmaken om culturele instellingen die dit jaar ondanks een positieve beoordeling buiten de boot zijn gevallen alsnog te financieren. Zo kunnen zij het hoofd boven water houden in dit overbruggingsjaar richting het nieuwe cultuurbeleid voor 2026-2028.  Dit overbruggingsbudget moet de komende drie jaar echter wel worden terugbetaald door een jaarlijkse verlaging van het cultuurbudget met 650.000 euro. “Dit betekent dat de cultuurbudgetten vanaf 2026 nog verder onder druk komen te staan”, erkende wethouder Kees Ahles. 

Het Rijksmuseum heeft een terracotta beeld van de 18de-eeuwse neushoorn Clara aangekocht op de kunst- en antiekbeurs Tefaf in Maastricht. Met de aankoop is ‘een bedrag met vijf nullen’ gemoeid. Neushoorn Clara was in haar tijd een ware sensatie. Met de aanschaf van het beeld breidt het Rijksmuseum de collectie rondom Clara verder uit. Tot nu toe beschikte het alleen over tekeningen van de neushoorn.

Vakbond de Kunstenbond wil een extern onderzoek naar misstanden bij het Fries Museum in Leeuwarden. Bondsbestuurder Pepijn ten Kate zegt precies te willen weten wat zich heeft afgespeeld in het museum toen Kris Callens directeur was. Callens vertrok op 1 februari bij het museum, officieel omdat er gereorganiseerd werd. Maar afgelopen week bleek dat meerdere vrouwen hadden geklaagd over grensoverschrijdend gedrag van Callens.

Het Kennedy Center ligt onder vuur van president Trump. Het is "te woke" geworden en de optredens bestaan uit "anti-Amerikaanse propaganda", zegt de president. Trump wil nu ook op het Kennedy Center zijn Make America Great Again-stempel drukken. Hij wil bepalen wat Amerikaanse kunst moet zijn. Het is niet uniek dat een president nieuwe bestuursleden voor het Kennedy Center benoemt. Wel uniek is dat Trump zichzelf voorzitter heeft gemaakt. 

Drie jaar geleden startte een brede samenwerking binnen de popsector met een duidelijke missie: het ontwikkelen van Fair Pay-richtlijnen voor popmuzikanten en het creëren van praktische tools om deze te implementeren. Onder begeleiding van Platform ACCT werkten podia, muzikanten, boekers en managers samen aan een eerlijker beloningsmodel. Nu, drie jaar later, worden de resultaten van de Fair Pop Pilot gepresenteerd in een uitgebreide rapportage.

Van september tot en met november 2024 werd de Fair Pop Pilot uitgevoerd op acht Nederlandse poppodia. Gedurende drie maanden ontvingen alle optredende artiesten en muzikanten in carrièrefasen 1 en 2 een eerlijke beloning volgens de richtlijnen van de Fair Pay Rekentool Popmusici. In totaal waren 108 acts, bestaande uit 604 muzikanten, betrokken bij 151 optredens. De pilot was een primeur in Nederland: nog niet eerder werd op deze schaal een richtlijn voor fair pay toegepast binnen de popsector. Uit de evaluatie blijkt dat de huidige gages ver achterblijven bij wat als eerlijke beloning wordt beschouwd. Shows van artiesten in de eerste twee carrièrefasen blijken verlieslatend voor podia, wat onderstreept dat structurele financiering noodzakelijk is om fair pay te realiseren.

Een verdwenen schilderij van Gustav Klimt is opgedoken op kunstbeurs Tefaf in Maastricht. De galeriehouder hoopt dat het naar een museum gaat. Maar rijke kopers kunnen vaak meer bieden. Ze verdringen zich op donderdag en vrijdag in de weelderig ingerichte stands van de 273 aanbieders uit 21 landen. Toch zijn er ook vertegenwoordigers van musea uit de hele wereld naar Maastricht gekomen. Want het aanbod is overweldigend: Picasso, Titiaan, Ai Weiwei – de mooiste en duurste kunst wordt aangeboden.

Sander Bijl, van de Nederlandse kunsthandel Bijl-Van Urk, ziet dat musea regelmatig achter het net vissen. “Een privépersoon kan hier ter plekke beslissen. Musea moeten vaak lang en met veel partijen overleggen.” Hij heeft wel een advies. “Musea zouden conservatoren een budget moeten geven, een mandaat voor een bepaald bedrag. Dan kan je alvast een principeovereenkomst sluiten.”

Volgens de nieuwe directeur Dominique Savelkoul is de uitdaging van Tefaf: hoe kunnen we aan de top blijven? De beurs maakt verschillende ontwikkelingen door. Na een juwelenroof in 2022 zijn de veiligheidsmaatregelen aanzienlijk aangescherpt. Daarnaast is er meer aandacht voor duurzaamheid, waarbij milieuvriendelijke praktijken zoals het verminderen van afval en energieverbruik centraal staan. Verder heeft Tefaf geïnvesteerd in digitalisering, waardoor kunstwerken nu ook online gepresenteerd en verkocht kunnen worden. Er is ook een grotere focus op diversiteit, met meer aandacht voor kunstwerken van diverse en ondervertegenwoordigde kunstenaars.

Hendrik Laban benadrukt in een opiniestuk de voordelen van voorlezen, niet alleen voor kinderen maar ook voor volwassenen. Voorlezen bevordert luistervaardigheid, gemeenschapsgevoel en verbeeldingskracht, wat belangrijk is in onze hectische samenleving. Laban pleit voor het gebruik van het Boekenweekgeschenk in diverse settings, zoals ziekenhuizen en werkplaatsen, om nationale saamhorigheid te bevorderen en eenzaamheid te bestrijden. De huidige auteurscompetitie zorgt ervoor dat er representatieve en inclusieve verhalen worden gekozen, wat bijdraagt aan een nieuw gemeenschapsverhaal.

In een essay bespreekt Carl De Strycker de relatie tussen Nederlandse en Vlaamse literatuur, waarbij Vlaamse auteurs vaak minder zichtbaar zijn in Nederland. Historisch gezien werden Vlaamse schrijvers zoals Paul van Ostaijen en Hugo Claus vaak genegeerd in Nederlandse literatuurgeschiedenissen. 

Hoewel er nu meer aandacht is voor Vlaamse auteurs, blijft de literaire grensverkeer beperkt. Vlaamse literatuur wordt vaak gezien als levendig en barok, terwijl Nederlandse literatuur als zakelijk en koel wordt beschouwd. Prijzen kunnen Vlaamse auteurs helpen door te breken in Nederland. Ondanks dezelfde taal blijven Vlamingen en Nederlanders literaire buitenlanders voor elkaar.

Het Herman Brood Museum in Zwolle sluit op 30 maart 2025 vanwege hoge huurkosten. Ivo de Lange, jeugdvriend van Brood en museumbeheerder, heeft acht jaar lang het museum gerund met een gereduceerde huur. Nu de huur wordt verhoogd door de gemeente, is de museumexploitatie niet langer rond te krijgen. De collectie, inclusief onbekende werken van Brood, gaat in opslag en verdwijnt uit het zicht. 

Is Brood in Zwolle straks definitief verdwenen?  “Brood moet voor de geschiedenis zijn fysieke plek krijgen. Ik hoop via de gemeente te regelen dat De Langes borstbeeld alsnog in de stad nabij de Broodsteeg mag staan.’’ De Lange hoopt dat Vader er met de gemeente Zwolle uit komt.