Trends & Ontwikkelingen

De Chinese architect Liu Jiakun heeft de Pritzker Prize gewonnen, die geldt als de Nobelprijs voor architecten. Hij heeft de prijs gewonnen met architectuur die ‘het alledaagse leven van mensen viert.’ De prijs ging jarenlang naar sterarchitecten die iconische gebouwen realiseren. Tien jaar geleden werd de focus verlegd naar ontwerpers met een sociaal-maatschappelijke agenda.

Liu werkt niet vanuit een bepaalde stijl, maar ontwikkelde een ‘open’ strategie, waarbij hij per project onderzoek doet naar de specifieke karakteristieken en vereisten. Hij haalt inspiratie uit traditionele Chinese architectuur, die hij op een moderne manier herinterpreteert. 

In dertig jaar verzamelde het echtpaar George en Ilone Kremer schilderijen van onder meer Rembrandt, Frans Hals en Albert Cuyp. Dankzij ‘de ogen van George’ wisten ze topstukken te ontdekken. In Stedelijk Museum Alkmaar is – straks mogelijk permanent – een deel van de collectie te zien. Deze week maakten de verzamelaars en het museum hun plan voor een langdurige bruikleen bekend. De werken zouden dan een plek krijgen in de beoogde uitbreiding van het museum, dat daarmee in één klap een van de belangrijkste Nederlandse musea voor 17de-eeuwse kunst zou worden.

Dit najaar worden er twee Gouden Kalveren meer uitgereikt dan vorig jaar. Zo wordt er een prijs uitgereikt voor de Beste Haar & Make-up. Daarnaast wordt er niet alleen een Gouden Kalf uitgereikt aan de regisseur van de beste lange documentaire maar ook aan de producent. Het totaal aantal Gouden Kalveren komt daarmee op 25.

Een schilderij dat in 1974 uit het Nationaal Museum in de Poolse stad Gdansk werd gestolen, is teruggevonden in een museum in Gouda. Het is een schilderij van de Vlaming Pieter Brueghel de Jonge, zoon van kunstenaar Pieter Brueghel de Oude. Hoe het schilderij precies in Nederland is terechtgekomen, is onduidelijk. De huidige eigenaren uit Nederland hebben het geërfd. Het museum zegt dat het te goeder trouw heeft gehandeld bij het exposeren van het werk.

In Boxtel bruist het van de kunstwerken die de kernen tot leven brengen. Vanaf 2023 krijgen deze werken jaarlijks een opfrisbeurt: ze worden nagekeken, onderhouden en waar nodig gerestaureerd. Dit is een belangrijk onderdeel uit het Beleidsplan Kunst en Cultuur. De gemeente werkt daarnaast aan een digitale ontsluiting van de kunstwerken via Beleef Boxtel. Ook komen er enkele kunstwerken terug in interessante en creatieve wandelroutes binnen de gemeente. 

Het EKP-terrein Noord wordt een creatieve schakel binnen de Noordelijke Spoorzone. Het terrein ligt als knooppunt tussen de Brabanthallen, de Bossche Stadsdelta en het Innovatie Kwartier Den Bosch. De ligging aan de Dieze geeft de nieuwe woonbuurt identiteit. Ook wordt op deze plek een aantrekkelijke openbare ruimte toegevoegd met veel groen en ruimte voor waterberging. De Dieze-oever en verbindingen sluiten straks aan op de Bossche Stadsdelta.

Spil in het plan is de voormalige postsorteerhal van PostNL die door de toekomstige eigenaar Avans Hogeschool grondig wordt verbouwd tot het ‘KuBus’-gebouw, wat staat voor Kunst & Business. Avans bundelt hier haar opleidingen op het gebied van kunst, design, creatieve technologie en innovatie: de kunstacademie AKV St.Joost, de opleiding Business Innovation en de Koningstheateracademie. Ook is er ruimte voor creatieve werkfuncties en horeca.

De gebruikers van Theater de Speeldoos in Vught zitten met de handen in het haar. Waar moeten ze naartoe als het theater op 11 juli de deuren sluit? Novalis valt namelijk ook af als mogelijke tijdelijke huisvesting, meldt wethouder Mark du Maine. D66 heeft vragen gesteld over de toenemende zorgen bij de gebruikers. ,,Het college is er met gestrekt been ingegaan en de gebruikers lijken nu de dupe te worden. Als er geen alternatief is, willen we weten of het college bereid is de Speeldoos alsnog subsidie te verlenen zodat de gebruikers langer kunnen blijven zitten.”

Na het carnavalsreces volgt er volgens de wethouder meer informatie. ,,De wethouder heeft toegezegd uiterlijk op 1 juli voor vervangende huisvesting te zorgen”, aldus voorzitter Gemma Wiegant van de Stichting MDM Vught waar ongeveer 1500 kinderen muziek-, dans- en musicallessen volgen. Lolkje Attema, voorzitter van Harmonie Kunst & Vriendschap Vught, noemt de situatie ‘ernstig’. De gemeente is niet onwillig, maar het is gewoon heel lastig om iets te vinden met dezelfde faciliteiten als de Speeldoos. 

De Oscarwinnende documentaire No other land, over de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, kan rekenen op lof en kritiek. In de documentaire wordt de Palestijnse activist Basel Adra gevolgd door de Israëlische journalist Yuval Abraham.Vanuit Israël klinkt juist kritiek op de documentaire. In hun dankwoord riepen de twee filmmakers vannacht op tot vrede in het Midden-Oosten.

Een terechte winnaar, zegt de Nederlands-Palestijnse filmmaker Hany Abu-Assad. De filmmaker noemt de Oscar een enorme steun voor de Palestijnen. Vanuit Israël klinkt juist kritiek op de documentaire. Op sociale media noemde de Israëlische minister van Cultuur het een trieste dag voor de filmwereld. Minister Zohar zegt dat de makers het imago van Israël willen schaden.

Muziek- en zangverenigingen, een heemkundeclub en een kunstclub. In Loon op Zand, Kaatsheuvel en De Moer gebeurt er van alles op het gebied van kunst en cultuur, maar echt beleid was er niet. Het duurde even - de ene na de andere wethouder stapte de afgelopen jaren op - , maar nu is de gemeenteraad akkoord. Voor dit en volgend jaar is er 65.000 euro beschikbaar voor een cultuurraad, een cultuurcoach en het organiseren van bijvoorbeeld een gezamenlijk evenement. 

,,Het is tijd dat we laten zien wie we zijn, wat we kunnen en hoe mensen mee kunnen doen", zegt Leo Vlemmix, voorzitter van Kunst Loon op Zand. Het cultuurbeleid is gemaakt met ‘het veld', zegt wethouder Marc Budel. De verenigingen en stichtingen dus waarom het gaat. De gemeente wil helpen en investeren, maar uiteindelijk moeten de verenigingen het zelf gaan doen.

Op sterven na dood. Dat leek de Ameidestraat in Helmond waar de laatste tijd de ene na de andere winkel sluit of vertrekt. Maar niet alles is kommer en kwel; de buren van hardcorewinkel Bamm zorgen al weer voor wat leven in de brouwerij en daar willen de jongeren van The New Colors Collective graag op meeliften. Want zij zijn het die vanaf vrijdag 7 maart hun werk exposeren in de voormalige viswinkel. 

The New Colors Collective wil jonge kunstenaars uit de regio een podium bieden, ongeacht hun kunstvorm. In de tentoonstelling, komt de combinatie van allerlei disciplines goed naar boven. Er zijn fotoseries te zien, illustraties, kleding en tattoo-art. Daarnaast is de kelder van het pand omgebouwd tot een kleine bioscoop, waar twee films worden vertoond met scènes op herkenbare plekken in Helmond.

Vanaf vandaag huist er een schilderij van Maria van Oosterwijck (1630 - 1693) in het Rijksmuseum in Amsterdam. Het is voor het eerst dat het museum een werk van de in de 17de eeuw internationaal geprezen schilder heeft aangekocht. Het Rijksmuseum kocht het schilderij voor ruim 1,3 miljoen euro, met steun van de Vriendenloterij en Vrouwen van het Rijksmuseum Fonds. Maria van Oosterwijck was geliefd bij keizers en koningen in heel Europa, toch hing er slechts één werk van haar in een Nederlands museum, in Het Mauritshuis in Den Haag. 

Het Rijksmuseum doet sinds 2019 onderzoek naar vrouwelijke kunstenaars, financieel ondersteund door het Vrouwen in het Rijksmuseum Fonds. De verwerving van het vanitasstilleven van Van Oosterwijck is daarvan een uitkomst. 

De Duitse topviolist Christian Tetzlaff heeft zijn tour door de Verenigde Staten afgezegd. De politieke ontwikkelingen in de VS zijn voor hem reden het land te mijden, zegt hij in een interview met The New York Times. De actie is een tot nu toe zeldzame culturele boycot van de Verenigde Staten. Tetzlaff noemt als punt van zorg onder andere Trumps omarming van Rusland, de „duizelingwekkende” bezuinigingen in de federale ambtenarij, en beleidswijzigingen die het leven van transgenders moeilijk maken.

Met zijn boycot hoopt Tetzlaff een gesprek op gang te brengen. Inhoudelijk heeft hij grote problemen met de koers van het land, daarom wil hij ook financieel niet bijdragen. De violist heeft eerder optredens in China en Rusland afgezworen, ook op grond van het beleid dat deze landen voeren.

Herkenbare, figuratieve kunst is al een tijdje bezig met een comeback – met dank aan sociale media. Vorig jaar stelde Esmee Postma als gastcurator in het Centraal Museum in Utrecht een uitgebreide tentoonstelling samen over fotorealisme: met grondleggers en met jonge kunstenaars. En bij die laatste categorie had ik heel veel keuze. Het blijkt ook uit de in januari uitgereikte Koninklijke Prijs voor de Jonge Schilderkunst, waarbij 90 procent van de kunstenaars die werk inzonden ‘vormen van realisme’ gebruikten, aldus het juryrapport. 

Internationaal staat hedendaags realisme volop in de schijnwerpers op biënnales en tentoonstellingen. In Nederland krijgt het momenteel een podium in maar liefst twee overzichtstentoonstellingen: in het Drents Museum in Assen en in Museum More in Gorssel. 

Nieuwe plannen en betere regelgeving moeten zorgen dat de nacht weer gaat bloeien in Rotterdam. Het nieuwe Nachtplan bevat concrete maatregelen: nachtcultuur krijgt een plek in het cultuurbeleid met subsidies en een Nachtagenda, en de stad, zo valt te lezen, investeert in een veiliger nachtleven, ruimere openingstijden en beter nachtelijk openbaar vervoer. Ook is er een zogeheten Kansenkaart waarop nieuwe locaties voor nachtcultuur in kaart worden gebracht, met focus op de Oostflank en de Merwe-Vierhavens.

Wethouder Said Kasmi (D66, Cultuur) stelt in een schriftelijk antwoord op vragen van NRC: „Rotterdam wil een nachtleven dat bruist van energie, waar creativiteit ruimte krijgt en nieuwe ideeën floreren. Ik zie het ook zeker als een ontzettend positieve ontwikkeling dat nachtcultuur steeds meer wordt erkend als een volwaardig economisch en cultureel ecosysteem. Zeker na de moeilijke jaren van de coronapandemie is het hoog tijd dat we de waarde ervan erkennen. De nacht biedt een unieke ruimte voor creativiteit, experimenten en samenwerking tussen verschillende kunstvormen.”

De VriendenLoterij schenkt dankzij de deelnemers over 2024 een recordbedrag van 106,8 miljoen euro aan cultuur in Nederland. Het bedrag komt ten goede aan 79 culturele organisaties, waaronder musea, erfgoedinstellingen en verdeelfondsen. Hiermee kunnen deze organisaties onder andere de collectie verrijken en onderhouden en educatie, tentoonstellingen en andere publieksactiviteiten organiseren om zo aantrekkelijk te blijven voor bezoekers. Van de totaal 79 organisaties die een bijdrage ontvangen, krijgen er 64 meerjarige steun als partner van de loterij. 

IMPALA, de stem van Europa’s onafhankelijke platenlabels, waarschuwt dat Universal Music Group (UMG) zijn greep op de muziekmarkt verder kan versterken als het wordt toegestaan om belangrijke distributiebedrijven en andere essentiële diensten voor labels en artiesten over te nemen. UMG, de grootste muziekmaatschappij ter wereld in een al sterk geconcentreerde markt, wil Downtown overnemen, eigenaar van muziekdistributeur FUGA en digitaal distributieplatform CD Baby, beide cruciaal voor onafhankelijke artiesten. Dit volgt op de overname van PIAS, een toonaangevend Europees indie-label, eind vorig jaar.

Helen Smith, voorzitter van IMPALA, stelt: “Een gezonde muziekindustrie vereist eerlijke concurrentie en meerdere distributiekanalen voor artiesten en labels. UMG streeft juist het tegenovergestelde na: controle over de markt. Ook Sony en Warner kopen strategische bedrijven op, waardoor onafhankelijke spelers steeds minder opties hebben.” IMPALA roept mededingingsautoriteiten op om UMG’s agressieve overnamestrategie te stoppen. 

Charli XCX is de grote winnaar bij de BRIT Awards van dit jaar. Ze won onder meer in de twee belangrijke categorieën: beste artiest en album van het jaar voor haar album Brat. De BRIT Awards zijn de belangrijkste muziekprijzen van het Verenigd Koninkrijk. Na de Grammy's worden ze beschouwd als een van de meest prestigieuze awards ter wereld. Charli XCX gold al als de grote favoriet dit jaar.

Twee Nederlandse inzendingen maakten kans om komende nacht in Los Angeles een Oscar te winnen. Het gaat om de korte film Ik ben geen robot en de korte animatie Wander to wonder. Vooral die laatste heeft de Nederlandse eer hoog te houden: in geen enkele categorie werd een Nederlander zo vaak genomineerd. 

Wander to wonder vertelt in een dikke tien minuten het verhaal van drie minimensjes die hun kinderserie blijven maken als de schepper van de show is overleden. In de film Ik ben geen robot van Ellen Parren begint de hoofdpersoon, gespeeld door Ellen Parren, te twijfelen over haar menselijkheid als ze er niet in slaagt door een captcha-test te komen.

Een jaar lang heeft het Natlab onder leiding van Jan van der Putten hard gewerkt om de boel weer op de rails te krijgen, en met succes. ,,Toen ik akkoord ging om voor een jaar directeur van Natlab te worden heb ik gezegd dat ik geen garanties kon geven”, zegt Jan van der Putten (66). De uitdagingen waren dan ook niet gering. Toen hij begon zat het Eindhovense theater- en filmhuis diep in de rode cijfers en was de horeca gesloten. 

Zijn eerste prioriteit was: de horeca weer open. ,,Dat is het minste dat je mensen moet kunnen bieden: dat ze na afloop van de film een drankje kunnen blijven drinken. Of wat eten voor de voorstelling begint.” Aan het interieur van het café-restaurant heeft hij niet veel veranderd, maar wel prijkt er een nieuwe, goudkleurige bar van Piet Hein Eek. Piet Hein Eek was ook degene die de inrichting verzorgde van de Verkadefabriek in Den Bosch, het levenswerk van Jan van der Putten. Er is één groot verschil tussen Eindhoven en Den Bosch. ,,Hier is 40 procent van de bevolking anderstalig, terwijl dat in Den Bosch niet speelt. Omdat we er voor de hele stad zijn, willen we daar op inspelen."

Van nieuwsgierige eerste bezoekers tot absolute museumstamgasten: de Rotterdamse Museumnacht trok zaterdag duizenden bezoekers. Het jaarlijkse festijn was uitverkocht en bood de gasten een uiteenlopend aanbod van workshops, performances, nieuwe kunstinstallaties, eigenzinnige ervaringen en exposities. Museumnacht010 trekt een jong en divers publiek, met de grootste groep bezoekers tussen de 18 en 35 jaar. De meesten van hen kwamen uit Rotterdam, toch wisten kunstliefhebbers uit heel Nederland de weg naar de Maasstad te vinden, van Groningen tot Limburg en van Den Haag tot Enschede. Volgens de organisatie beleefde 70 procent van de bezoekers hun allereerste Museumnacht.

Een scenario van een tv-serie of film omvat meer dan een rijtje scènes met een spanningsboog. Een veelgevraagd scenarioschrijver, van NPO-hits als Het verhaal van Nederland, is Maarten van der Duin. Hij heeft zeven lessen voor beginnende collega’s. 

Les 1: er is geen geheim van Hollywood. Les 2: lees eerst alles over je onderwerp en vraag je af, wat emotioneert je? Les 3: stap naar experts. Les 4: ga dan pas schrijven. Les 5: check als je klaar bent of je tekst nog klopt met het gevoel dat je wilde oproepen. Les 6: kijk geen tv maar ga liever naar toneel of bioscoop. Les 7: wen eraan dat je moet schrijven wat er wordt besteld. 

Het Nederlandse I Am not a Robot van regisseur Victoria Warmerdam won in de nacht van zondag op maandag de Oscar voor beste korte film. De andere Nederlandse genomineerde, Nina Gantz, greep met haar Wander to Wonder naast de Oscar voor beste korte animatiefilm. De grote winnaar van de avond was Anora: de duistere romkom over een sekswerker die trouwt met een Russische oligarch won vijf Oscars. Op het podium hield regisseur Victoria Warmerdam een kort en niet overdreven emotioneel dankwoord.

Een bouwplaats is vaak een desolate plek waar je nog niet echt vrolijk van wordt. Maar in Tiel proberen ze wel bij een van de grote bouwgaten in de stad er iets vrolijks van te maken. Met kleurige en kunstzinnige doeken aan de afzethekken. Het zijn doeken waarop tientallen inwoners van Tiel hun creatieve kunsten langs de openbare weg terug kunnen zien en dat inspireert vermoedelijk ook.

De bekende Tielse kunstenares Guusje Kaayk kwam met het idee op de proppen. Zij had zeven grote, beschilderde doeken opgerold in haar atelier liggen. Vier doeken heeft ze samen met haar professionele collega's Ans van den Hurk en Daja Vos gemaakt. Dat gebeurde vorig jaar op Bevrijdingsdag in de stad, met behulp van belangstellend publiek. In juli was eenzelfde soort sessie in de stad, maar dan met doeken die helemaal door geïnteresseerden die voorbij kwamen gemaakt. Het laatste en zevende doek komt van de hand van 4-havo- en 4-vwo-leerlingen van het Lingecollege. 

Ondanks getalenteerde Nederlandse cameramensen, regisseurs en acteurs bereiken weinig producties een groot internationaal publiek. Dr. Peter Verstraten, is docent filmstudies aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in Nederlandse naoorlogse films. Waarom doen onze films het internationaal niet goed?

Een van de grootste obstakels voor Nederlandse films op het internationale toneel is de taal. Volgens dr. Peter Verstraten is dit een pijnlijk maar cruciaal punt. Hoewel Nederland uitblinkt in technische aspecten van filmproductie, ligt de grootste zwakte volgens Verstraten bij de kwaliteit van de scenario's. Verder moet de Nederlandse filmindustrie het doen met beperkte budgetten vergeleken met internationale standaarden. 

De originele Romeinse brug uit Museumpark Archeon heeft een nieuw leven gekregen als kunstobject in de Alphense wijk Kerk en Zanen. De brug, die jarenlang diende als toegangspoort tot het Romeinse Rijk binnen Archeon, is recent gerenoveerd en blijft zo als cultureel erfgoed bewaard in de stad. De brug is een replica van de Römerbrücke, een Romeinse brug uit 17 v. Chr. over de Moezel in Trier, Duitsland. Jack Veldman, directeur van Museumpark Archeon, is blij met de herbestemming: “Waar de brug vroeger een doorgang was naar het Romeinse verleden, blijft dit stukje geschiedenis nu voortleven als het ware ‘kunst in de openbare ruimte’.”

“Cultuur is onmisbaar voor een stad als Delft. Niet alleen draagt het bij aan de sociale cohesie, het heeft ook een positieve invloed op de mentale en fysieke gezondheid van inwoners.” Daarom zet cultuurwethouder Frank van Vliet zich in voor een sterk cultureel aanbod, met het Integraal Huisvestingsplan (IHP) Cultuur als leidraad. Dit plan richt zich op het verbeteren van culturele voorzieningen in de stad. De herontwikkeling van het Rietveld Theater, een geliefde plek voor theater en kleinkunst in Delft, speelt hierin een grote rol. Naast het Rietveld Theater richt het IHP zich ook op culturele voorzieningen in de wijken. 

Toen ik naar Kopenhagen verhuisde, schrijft Freya Uldal, wist ik dat ik me wilde onderdompelen in de rijke cultuur die de stad te bieden heeft. Wat een verrassing bleek, is dat de stad een heleboel culturele ervaringen biedt die betaalbaar zijn. Van opera tot klassieke muziek, van theater tot jazzconcerten, de stad biedt tal van mogelijkheden om te genieten van kunst en cultuur, zonder dat het je hele budget opslokt. Eén van mijn leukste ontdekkingen was de opera. De Koninklijke Deense Opera biedt met het concept ‘Ung i Operaen’ (Jongeren in de opera) een opera-avond in een van de mooiste operahuizen ter wereld, met uitzicht over het water en een fantastische sfeer. Dat allemaal voor een prijs van 180 kronen, minder dan een bezoek aan de cinema.

Achter de glamour van populaire voorstellingen als The Lion King en Pretty Woman schuilt een wereld die minder glimt. Aan zo’n grote productie werken veel mensen mee, die buiten de spotlights blijven, zoals geluidstechnici, producenten en decorbouwers. Een beroepsgroep die in de musicalwereld geregeld vergeten wordt is die van de musici, vaak onzichtbaar opererend in de orkestbak. Soms zitten ze daar met velen, soms met weinigen, maar er is een constante: ze krijgen altijd te weinig betaald, stellen onder meer de Kunstenbond, vakbond van de creatieve sectoren, en het Platform voor Freelance Musici.

Dit komt doordat de musicalindustrie niet wordt gesubsidieerd en dus nauwelijks gereguleerd. De sector doet niet mee aan de Fair Practice Code, een gedragscode die is opgesteld om onderbetaling van kunstenaars in de gesubsidieerde culturele sector tegen te gaan. Er zijn weinig aanwijzingen dat de situatie snel zal verbeteren. Sterker nog, doordat de overheid met ingang van 2025 het verbod op schijnzelfstandigheid van freelancers handhaaft, is er een kans dat de situatie voor de musici alleen maar verslechtert. 

Eindhoven wordt steeds groter. Behalve een hoop extra woningen past daar ook een nieuwe culturele trekpleister bij. Maar wat? De gemeente vraagt inwoners mee te denken over hoe Eindhoven er in 2050 uitziet. Momenteel loopt er een onderzoek waarbij drie vragen centraal staan: wat moet absoluut blijven, wat heeft extra aandacht nodig én wat mist Eindhoven nog? De resultaten van het onderzoek worden in de loop van dit jaar gepresenteerd.

“De prioriteit ligt bij het op orde hebben van de basisvoorzieningen zoals onderwijs en de zorg.” De tweede stap is kijken naar huidige culturele voorzieningen, zegt burgemeester Dijsselbloem. "We kijken bijvoorbeeld naar de toekomst van het Muziekgebouw, of daar geïnvesteerd in moet worden en zo kijkt PSV naar investeringen in het stadion. Alles zal meegroeien en dat is meteen ook een mooie kans, want dat betekent dat je het mooier en toegankelijker kan maken voor meer mensen." De laatste vraag die de gemeente aan inwoners stelt is: wat mist Eindhoven nog?