In het voorjaar van 2020 spraken wij met een aantal dansers, theaters en musea uit Brabant over de coronacrisis. Ze waren druk bezig met het opzetten van coronaproof activiteiten, het oprichten van een nieuw online kanaal en het volgen van balletles via internet. Hoe kijken zij terug op de afgelopen maanden? En hebben ze hun plannen van destijds kunnen uitvoeren? Alex Havadi-Nagy (de Stilte), Karlijn Gerritsen (de Verkadefabriek) en Hedwig Zeedijk (De Pont) vertellen er meer over.
Geschreven door: Nadine Keulaars
Terugblikken
Vrijwel meteen heeft museum De Pont het programma over een andere boeg gegooid. Er stond eerst een grote, internationale tentoonstelling gepland, maar al snel werd duidelijk dat dat niet door kon gaan. Daarvoor kwam De route wordt opnieuw berekend in de plaats. Woordvoerder Hedwig Zeedijk over deze flexibele collectieopstelling die vorige zomer opende: “De titel is een knipoog naar het navigatiesysteem in de auto dat van zich laat horen wanneer er een verkeerde afslag wordt genomen. Het verwijst daarnaast naar deze tijd. Een tijd waarin we heel wendbaar moeten zijn en een herberekening van de route maken.” De expositie schijnt een licht op vragen als: waar zijn we, waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe?
Ook bij de Stilte vroeg de situatie waarin de maatregelen werden verscherpt om een andere aanpak. Zo maakte het dansgezelschap, dat bestaat uit veertien dansers, gebruik van ‘bubbels’. Danser Alex Havadi-Nagy licht deze manier van werken toe: “We hebben twee groepen van zeven dansers en elke groep kan alles dansen. Wanneer iemand uit een bubbel verkoudheidsverschijnselen krijgt, dan mag diegene niet dansen tijdens de voorstelling. Hiervoor komt de andere bubbel dan in de plaats. Zo konden we wel nog met elkaar werken en dat is voor dansers gewoon essentieel.”
Karlijn Gerritsen, hoofd marketing van de Verkadefabriek, blikt terug op een tijd die heeft laten zien hoe flexibel en creatief ze zijn gebleven. De culturele ontmoetingsplek kwam steeds met een nieuw programma, verplaatste concerten en voorstellingen en bleef hun bezoekers overal over informeren. “We hebben onze energie behouden door steeds te kijken naar wat er wel kan, nieuwe programma’s te maken en positief te blijven naar onze bezoekers toe. En op het moment dat er geen duidelijk perspectief is voor de korte termijn, kun je toch energie halen uit de plannen voor de lange termijn”, vertelt Karlijn.
Een online wereld
Door de coronacrisis is de aanwezigheid van kunst en cultuur op het internet groter geworden. Tijdens de eerste lockdown huurde de Stilte bijvoorbeeld docenten in die via Zoom lesgaven waardoor de dansers elkaar konden zien, maar nu volgen ze vooral lessen die op YouTube staan. Voor Alex was het wel even wennen: “Ik heb thuis in mijn eigen woonkamer alles aan de kant geschoven en via mijn computer les gehad. Het is heel anders om de leraar via een scherm te zien dan in levenden lijve natuurlijk.” Ook is de Stilte meer bezig met het voorstellen van elke danser op social media. Dat doen ze door middel van het online zetten van kleine filmpjes.
Alex Havadi-Nagy (rechts) tijdens de voorstelling Mankind | Door: Hans Gerritsen
De Verkadefabriek merkte dat haar publiek veel meer behoefte had aan online filmaanbod toen ze gesloten waren. “Op het gebied van film werken we heel goed samen met Picl en dat is zeker een uitkomst geweest. Onze bezoekers kunnen dan toch kwaliteitsfilms zien zoals ze gewend zijn van ons, maar dan thuis. Daarin mis je natuurlijk wel het grote scherm, maar je mist de interactie veel minder dan bij theater”, aldus Karlijn.
Bij De Pont hadden ze in het voorjaar al plannen om het De Pont channel op te richten, maar Hedwig geeft aan dat dit belevingskanaal door de pandemie sneller online ging dan gepland. “In april dit jaar zijn we daarmee online gegaan. Er zijn zaaloverzichten van tentoonstellingen te zien, mensen kunnen audiotours beluisteren, zomervlogs en video’s over het maakproces van een tentoonstelling bekijken of uit monde van de kunstenaar horen hoe een cruciaal werk uit de collectie is ontstaan. Daar krijgen we echt mooie reacties op.”
Lichtpuntjes
Ondanks de tegenslagen van vorig jaar waren er ook nog positieve ontwikkelingen op te merken. Zo is volgens Karlijn de band tussen de Verkadefabriek en het publiek net zo goed gebleven en dat terwijl ze elkaar veel minder hebben gezien. “Ik vond de reacties van onze bezoekers en supporters zeker een lichtpuntje. We hebben heel veel lieve berichten en steunbetuigingen ontvangen. Echt hartverwarmend.” Ook de buitenbios die de Verkadefabriek afgelopen zomer organiseerde was een hoogtepunt. “In de zomer kon en mocht er weer wat meer. Dan is het heel fijn dat je zoiets kunt organiseren op een veilige 1,5 meter afstand. Dat was echt heel succesvol en werd door veel mensen gewaardeerd. Ook de winterse editie was al snel uitverkocht, al kon die helaas niet doorgaan.”
Buitenbios zomer 2020, op 1,5 meter afstand | Door: Verkadefabriek
Voor Alex waren de voorstellingen tussen de lockdowns door erg bijzonder. Hij merkte dat hij hier veel meer zenuwachtig voor was dan voorheen. “Zo heb je een aantal maanden helemaal geen voorstellingen gedaan en dan ineens sta je weer voor 30 man op toneel. Dan merk je weer van: oh ja, hier doen we het voor. Wanneer iets gewoon is dan heb je dat niet zo door, maar pas als iets weg is besef je dat je het nodig hebt”, licht Alex toe.
Ook De Pont beleefde een relatief goede zomer en krijgt warme reacties op social media. Een lichtpuntje voor Hedwig is het feit dat er initiatieven zijn ontstaan die er anders niet geweest waren. Op het gebied van educatie heeft De Pont bijvoorbeeld het programma De Pont in De Klas opgezet. “Voor dit project hebben onze museumdocenten workshops georganiseerd op de scholen. Dat is iets wat we normaal nooit deden, maar het heeft echt goed uitgepakt. We merken dat de docenten en scholieren enthousiast zijn. Nu de lockdown wat langer duurt, bieden we diverse thuisopdrachten voor kinderen ook online aan.”
Hoop voor de toekomst
Karlijn: “Het afgelopen jaar heeft ons geleerd dat we flexibel zijn en dat we onze goede band met het publiek kunnen behouden. Dus dat moet na deze crisis zeker goed komen. We hebben alle vertrouwen in de toekomst.” Ook kijkt ze, wanneer alles voorbij is, erg uit naar het moment waarop er weer reuring is in het gebouw. “Hopelijk kunnen mensen elkaar weer ontmoeten, want we zijn toch een ontmoetingsplek voor zowel publiek als makers.”
Alex hoopt snel weer te kunnen dansen en voorstellingen te kunnen geven aan kinderen. Hij merkt wat het doet met hen en ziet dat het echt iets toevoegt. “We hebben workshops waarbij we samen met de kinderen dansen. Het is ongelofelijk hoe zij dan ineens opbloeien. Het is een hele andere wereld dan op school.” Het valt hem op dat de leraren dan ook vaak verbaasd zijn over hoe iemand zich kan uiten.
Hedwig hoopt dat de De Pont snel weer open mag gaan en dat de groepsactiviteiten weer kunnen beginnen: “Hopelijk kunnen we in de toekomst weer met elkaar naar kunst kijken en ervan genieten.”
