Begin 2024 zijn bij alle Brabantse gemeenten intentieverklaringen opgevraagd voor deelname aan CmK4. Inmiddels hebben nagenoeg alle gemeenten aangegeven dat ze willen aansluiten, wat natuurlijk een prachtig resultaat is. Dit bewijst het succes van de regeling die sinds 2013 loopt, waardoor cultuureducatie verankerd kan worden in het onderwijs. Maar met alleen een intentie ben je er nog niet. Hoe zorg je ervoor dat jouw gemeente ook daadwerkelijk gaat participeren?
Definitief aansluiten bij CmK4 kan op drie manieren
Het tekenen van een intentieverklaring is niet juridisch bindend. Vanaf november 2024 krijgen gemeenten de mogelijkheid om hun deelname definitief te maken door middel van een participatieovereenkomst. Voor het sluiten van de participatieovereenkomst zijn er binnen een gemeente drie routes mogelijk. In dit artikel bieden we tips om je strategie te bepalen en bespreken we de verschillende routes met hun voor- en nadelen. Overigens gelden deze tips en routes niet alleen voor deelname aan CmK4; ze zijn toepasbaar op elk besluitvormingsproces binnen een gemeente.
Tips
Evalueer je lokale situatie
Allereerst is het cruciaal voor ambtenaren om je lokale situatie zorgvuldig te evalueren voordat je stappen onderneemt om je gemeente aan te sluiten bij de regeling. Het is belangrijk om de verhoudingen binnen je gemeente in kaart te brengen. Misschien heeft een afdelingshoofd of directeur bijvoorbeeld al kennis of bevoegdheden op dit vlak. Controleer de huidige afspraken en het bestaande budget voor cultuureducatie binnen je gemeente. CmK heeft wellicht raakvlakken met het coalitieakkoord of doelstellingen van het sociaal domein, zoals het GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) of beleid over preventie, talentontwikkeling of kansengelijkheid.
Kijk naar eerdere besluiten
Als je gemeente al deelneemt aan CmK, is het verstandig om eerdere besluiten op te zoeken. Dit biedt sterke argumenten voor de continuering van het programma. Verwijs naar deze eerdere besluiten in je stukken om je positie te versterken. Door inzicht te krijgen in hoe eerdere besluitvorming rondom CmK heeft plaatsgevonden, kun je de meest geschikte route bepalen en de benodigde steun verkrijgen. Benoem ook de (politieke) gevolgen van het niet langer deelnemen aan CmK. Voorbeelden hiervan vind je in het artikel ‘8 redenen om te investeren in cultuureducatie (en wat zijn de gevolgen als je dat níet doet?)’.
Raadpleeg collega’s
Uiteraard heeft deelname aan CmK juridische en financiële consequenties. Het is daarom belangrijk om informatie in te winnen bij je collega’s van juridische zaken en financiën. Je collega van financiën kan je bijvoorbeeld helpen bepalen of de benodigde middelen als structureel of incidenteel moeten worden aangemerkt, gezien de vierjarige duur van de CmK-regeling. Raadpleeg ook de griffie over welke route je het beste kunt bewandelen: zij kunnen een goede inschatting maken van de politieke verhoudingen in de raad en in het college. Uiteindelijk bepaal je vaak samen met je wethouder wat de beste strategie is.
Route 1: Direct naar het College van B&W
Voorbereiding
Over het algemeen ga je naar het college voor het concretiseren van beleidsvoornemens, zoals wanneer er bestaand budget is dat kan worden ingezet voor cultuureducatie. Het is belangrijk dat in elk geval je wethouder goed op de hoogte is van de inhoud van de CmK regeling, en in het beste geval sluiten de doelstellingen van CmK ook aan bij de portefeuilles en/of affiniteit van andere leden van het college. Je wethouder kan dit zelf het beste inschatten.
Voordelen
- Snelle besluitvorming: Het college kan snel een besluit nemen, wat de voortgang versnelt.
- Minder weerstand: Minder personen hoeven overtuigd te worden, waardoor er minder vragen en obstakels zijn.
- Beperkte aandacht: Je vermijdt onnodige aandacht die tot weerstand kan leiden.
Nadelen
- Beperkt draagvlak: Er is met deze route mogelijk minder draagvlak binnen de gemeenteraad. Dit kan tot problemen leiden op de lange termijn, als er bijvoorbeeld nieuwe regelingen moeten worden aangenomen over cultuur(educatie). Het is daarom belangrijk om een persbericht en/of raadsinformatiebrief (RIB) te maken om de raad op de hoogte te stellen.
Fotograaf: Ben Nienhuis
Route 2: de Kadernota van de Gemeenteraad
Voorbereiding
Jaarlijks stelt elke Nederlandse gemeente een kadernota op, die de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid en de financiële kaders voor het komende jaar vastlegt. Dit vormt de basis voor de begroting, die doorgaans in het najaar wordt vastgesteld. De kadernota is de gebruikelijke procedure voor het vaststellen van nieuw beleid. Begin op tijd met lobbyen bij collega’s, afdelingshoofden en politici. Zorg ook voor externe aandacht van schooldirecteuren, de intermediair en/of culturele instellingen, zodat het onderwerp bij iedereen in gedachten blijft. Doorgaans wordt het concept van de kadernota in april in het college besproken, en in juni stelt de gemeenteraad deze definitief vast.
Voordelen
- Geïntegreerd beleid: De kadernota biedt een gestructureerde manier om nieuw beleid te introduceren en te bekrachtigen.
- Minder nadruk op cultuur: Door CmK op te nemen in de kadernota, wordt het onderdeel van een groter beleidskader, waardoor het minder opvalt als apart cultuurproject. Dit vermindert de kans op bezuinigingen, omdat de kadernota als geheel wordt beoordeeld en goedgekeurd, wat de continuïteit en borging van cultuureducatie binnen de bredere gemeentelijke doelen versterkt.
- Timing: Als de raad in juni de kadernota met CmK goedkeurt, ben je ruim op tijd voor de deadline van de participatieovereenkomst, die vanaf december 2024 wordt opgevraagd.
Nadelen
- Focus op wettelijke verplichtingen: Vanwege het 'ravijnjaar' kan het zijn dat de financiering zich voornamelijk zal richten op enkel de wettelijk verplichte taken, wat betekent dat er mogelijk bezuinigd wordt op niet-wettelijke verplichtingen zoals cultuur. Wél kun je de focus op wettelijke verplichting mogelijk in je voordeel buigen door CmK te relateren aan een wettelijke verplichting zoals het GALA.
- Timing: Idealiter start je al met voorbereidingen voor de kadernota vóór april.
Fotograaf: Karin Jonkers
Route 3: Een los voorstel via de Gemeenteraad
Voorbereiding
Specifieke beleidsinitiatieven kunnen door het college van B&W of door raadsleden als losse voorstellen worden ingediend en besproken door de gemeenteraad. Het agenderen van een nieuw inhoudelijk thema in een los raadsstuk is een uitdaging. In principe loopt nieuw beleid via de kadernota, dus alleen in uitzonderlijke gevallen werkt deze route. Het kan nuttig zijn om het voorstel te koppelen aan een nieuwe beleidsnota cultuur of een ander relevant beleidsdocument.
Voordelen
- Groot podium: Dit biedt een grote publieke gelegenheid om het belang van cultuureducatie te benadrukken.
- Bewustwording: Door het voorstel direct aan de raad te presenteren, creëer je een breed draagvlak en bewustwording onder raadsleden.
Nadelen
- Veel overtuigingskracht nodig: Je moet veel mensen overtuigen en uitgebreide uitleg geven, wat tijdrovend en complex kan zijn.
- Trage procedure: Het proces kan traag zijn en de kans bestaat dat de deadline voor de participatieovereenkomst niet wordt gehaald als het voorstel wordt aangehouden.
Conclusie
Afhankelijk van de specifieke omstandigheden binnen je gemeente, kun je kiezen welke route het beste past bij je doelen en de lokale dynamiek. Het is essentieel om goed voorbereid te zijn, argumenten klaar te hebben en strategisch te werk te gaan om de kans op succes te vergroten. Met de juiste aanpak kan jouw gemeente succesvol deelnemen aan CmK4 en profiteren van de voordelen die deze regeling biedt voor cultuureducatie.
Meer weten?
Wil je meer weten hierover? Heb je ergens vragen over? Neem gerust contact met ons op, we denken graag mee.
