Kunstloc Brabant adviseerde de gemeente Eersel en de Stichting Kunstroute Het Groene Lint over de realisatie van kunstwerken langs de wandelroute van de Markt in Eersel, via Veldhoven, naar de Markt in Eindhoven. We brachten de opdrachtgever in contact met kunstenaars en adviseerden over het proces; van eerste idee naar schetsontwerp, plaatsing en uitvoering. De kunstroute is een mooi samenwerkingsproject waarbij kunst, cultuur en natuur zijn verbonden.
Binnenkort start ook de gemeente Veldhoven met de ontwikkeling van kunstwerken langs Het Groene Lint. Ook hierbij is Kunstloc als adviseur gevraagd. Daarnaast is Kunstloc betrokken bij een reeks andere initiatieven in de regio en zijn wij recent een partnerschap aangegaan met het Van Gogh Nationaal Park i.o., een groot gebied waar Het Groene Lint aan grenst.
foto: Marcel Smink, Het Groene Ei in Eersel, door: Jolanda Menting
Van Markt tot Markt
De kunstroute is herkenbaar aan een reeks gevlochten heggen met voornamelijk de Zwarte Els als staander. Daaraan zijn solitaire bomen, kruiden en vruchtdragende struiken toegevoegd. Dit Groene Lint is een natuurkunstwerk van Annet Bult en is pas aangeplant. Het zal nog drie tot vijf jaar duren voordat de heggen daadwerkelijk gevlochten kunnen worden en in volle pracht en praal te bewonderen zijn. De vraag aan Annet Bult was om een lint van natuurlijke elementen langs de 24 km lange wandelroute te ontwerpen, een lint dat de wandelaar prikkelt tot nadenken en dat aansluit bij actuele ontwikkelingen in natuurbeheer. Zij ontwierp vlechtheggen met bomen en planten die van oudsher in het gebied horen.
Het vlechten van heggen is een oud ambacht dat steeds meer waardering krijgt. Om het vee binnen het weiland of buiten de akkers te houden werden vroeger stammen en takken van bomen en struiken tot een ondoordringbare heg gevlochten. Heggenvlechten is in 2015 uitgeroepen tot immaterieel erfgoed. Na de Eerste Wereldoorlog werden in Nederland bijna alle vlechtheggen vervangen door prikkeldraad. Gelukkig keren ze weer terug in het landschap. In Brabant zijn ze tot nu toe alleen op grote schaal te vinden langs de Maas bij Boxmeer. De Maasheggen zijn door Unesco erkend als belangrijk biosfeergebied.
Het beginpunt van Het Groene Lint
Op verschillende plekken langs de route wordt de heggenreeks met een bijzonder kunstwerk verrijkt. Daardoor ontstaat een verrassende wandelroute die het platteland van Eersel verbindt met de grootstedelijke hightech regio van Eindhoven. In mei 2021 is bij het beginpunt in Eersel Het Groene Ei geplaatst, een kunstwerk van Marcel Smink. Het staat op de ovatonde bij de Nieuwstraat. Het kunstwerk verwijst naar de omvangrijke pluimveesector in de regio. Het Groene Ei staat symbool voor innovatiekracht, niet alleen in de landbouw en veeteelt, maar ook bij een scala aan innovatieve bedrijven die fungeren als dragers van de Kempische economie. Het kunstwerk is een open vorm. Die vorm is symbool voor het mysterie van beginnend leven, dat normaal gesproken onzichtbaar in het ei ligt. In vorm en constructie is Het Groene Ei een tegenhanger van De Blob in Eindhoven. Het Ei ligt op een betonnen plateau waarvan de huid bestaat uit Kempisch zand dat kenmerkend is voor de arme landbouwgrond in de streek. In het plateau is een uitsparing gemaakt voor een meerstammige Zwarte Els die verwijst naar de gevlochten heggen die Annet Bult ontwierp.
Marcel Smink, Het Groene Ei in Eersel, foto: Jolanda Menting
De Hogt
Op de route van en naar Eindhoven worden meer bijzondere kunstwerken gerealiseerd. Aan de zuidrand van Eindhoven is vorig jaar onder snelwegknooppunt De Hogt een monumentaal kunstwerk van Krijn de Koning gerealiseerd. Dit kunstwerk is onderdeel van twee wandelroutes: Het Groene Lint én de recreatieve route van en naar het Dommeldal. Krijn de Koning ontwierp een bijzonder landschap waarin je kunt wandelen en verpozen onder de drukte van de snelweg. De ‘onderwereld’ is de doorlopende natuur, de ‘bovenwereld’ wordt gevormd door het snelwegverkeer. De verbinding tussen die twee werelden wordt gevormd door de pijlers waarop het knooppunt rust. Op deze plek wordt het verschil tussen de twee werelden herkenbaar met de tegenstellingen tussen langzaam en snel, stilte en herrie, natuur en beton. De opdracht aan Krijn de Koning was een samenwerking tussen de Provincie Noord-Brabant, Gemeente Eindhoven en Rijkswaterstaat. Kunstloc werd ingeschakeld voor artistiek-inhoudelijk advies.
De nieuwe N69
In samenwerking met Boskalis, H+N+S architecten en NEXT architecten wordt gewerkt aan de integratie van kunst bij de nieuwe N69, de provinciale weg van Veldhoven naar Valkenswaard. Om dit gebied extra bijzonder te maken worden 9 zogenaamde gebiedsiconen gerealiseerd. Dit zijn artistieke objecten gekoppeld aan het recreatieve netwerk rondom de N69. De objecten vormen ontmoetingsplekken en geven informatie over de plek. Elianne van Elderen kreeg de opdracht om dichtregels te schrijven waarmee de objecten en het omliggende landschap met elkaar verbonden worden. Vijf ‘breuklijnbanken’ verbeelden het spanningsveld tussen verbinding en scheiding. Drie ‘breukstenen’ symboliseren de door de N69 afgesneden wegen. Tot slot vormt een uitkijktoren met vleermuisverblijven de verbinding tussen mens en natuur.
De rustplaatsen zijn te vinden op de zogenaamde ‘stuiken’, plekken waar historische wegen kruisen met de nieuwe N69. De rustplaatsen worden ontwikkeld door kunstenaars en grafisch vormgevers. De gebiedsiconen worden in de zomer opgeleverd en gaan onderdeel vormen van de routes in de regio, zoals Het Groene Lint. De gebiedsiconen zijn mede mogelijk gemaakt door Impulsgelden van de Provincie Noord-Brabant. Kunstloc begeleidt de opdrachtgever met artistiek-inhoudelijk advies. Zo legden wij de verbinding tussen de opdrachtgever en Elianne van Elderen, die als jong talent deelneemt aan Talenthub Brabant.
Beeld: Impressie van een bruiklijnbank bij de N69, foto: H+N+S landschaparchitecten
De komende jaren
Ook de gemeente Veldhoven gaat kunstwerken op de wandelroute realiseren. Zo ontstaat een aaneengesloten gebied met veel buitenkunst en recreatiemogelijkheden. De regio tussen Eersel en Eindhoven grenst aan het Van Gogh Nationaal Park i.o. Dit wordt een bijzonder Nationaal Park, een groot gebied waarin de stedelijke kenniseconomie van Brainport en BrabantStad samenvallen met schitterende natuurgebieden, het kleinschalige Brabantse bekenlandschap én met de erfenis van Vincent van Gogh. In dit Nationaal Park wordt de relatie tussen het landschap, de dorpen en de steden een belangrijk aandachtspunt. Kunstloc is een meerjarig partnerschap aangegaan met het Van Gogh Nationaal Park i.o om hedendaagse kunst te integreren in de ontwikkeling van het gebied.
Meer weten over het integreren van kunst en gebiedsontwikkeling?
Neem contact met ons op.
Liesbeth Jans
Liesbeth schreef dit blog als adviseur van Kunstloc Brabant. Inmiddels geniet ze van haar pensioen.
