Ontwerpen BrabanDish brengen mensen en verhalen rondom Brabants voedsel samen

De opdracht van dit jaar draagt de naam BrabanDish en is opgezet in samenwerking met de Brabantse Foodalliantie en Visit Brabant. BrabanDish staat voor ‘het nieuwe bourgondisch’: gastvrij, bewust genieten, lokale producten, duurzame productie en gericht op de toekomst. Er werd een oproep uitgezet onder jonge kunstenaars om een unieke drager te creëren die al die elementen samenbrengt. Als onderdeel van dit talentontwikkelingstraject volgden de deelnemers ook masterclasses die hen helpen in hun cultureel ondernemerschap.

Kunst als versneller van de voedseltransitie

Nele Vandeneede ontdekte de open call voor BrabanDish via de nieuwsbrief van Kunstloc en werd daarnaast door collega’s aangemoedigd om deel te nemen. De Kunstopdracht van dit jaar past perfect bij haar, aangezien ze al een tijdje kunstinterventies organiseert - zoals diners, performances en workshops - om de dialoog over de voedseltransitie te bevorderen. “Mijn kunstenaarschap dient een sociaal-maatschappelijk doel. Ik wil mensen helpen een betere eetervaring te hebben en gezondere keuzes te maken. Ik werk ook samen met koksopleidingen om de mogelijkheden hierin te verkennen,” vertelt ze enthousiast.

Met haar ontwerp voor BrabanDish wil Nele 'helden en heldinnen van Brabant' eren door handen van boeren, telers, koks en bakkers in gips af te drukken en te integreren in een groot houten tafelobject. "Alles wat met gezond en puur eten te maken heeft, komt tot stand door handenarbeid. Met deze handen wil ik de verhalen en passie van Brabantse boeren en ambachtslieden voor het product zichtbaar maken," vertelt ze.
 

Een ritueel voor de aarde

Manon Jeuken zag De Kunstopdracht in eerste instantie vooral als een mooie kans om zichzelf te ontwikkelen. “Ik wilde graag werken aan projecten in opdracht en de masterclasses spraken mij enorm aan. Ik heb veel geleerd, bijvoorbeeld hoe je een projectplan schrijft, hoe je met je publiek omgaat en hoe je onderzoek kunt doen om je publiek beter te benaderen."

Haar uitgekozen ontwerp voor BrabanDish draait om een ritueel waarbij mensen ‘proosten op het leven, de aarde en het eten’. “Ik heb onderzoek gedaan naar het bourgondische gebruik proosten,” legt ze uit. “Proosten doen we traditioneel naar de goden. Ik heb hier een eigen draai aan gegeven waardoor mensen de traditie van proosten gebruiken om verbinding te maken met de aarde." Haar ontwerp omvat een glazen schaal en een ceremonie waarin deelnemers met Brabantse aarde in hun handen verschillende stappen doorlopen voordat ze aan tafel gaan. Een van de stappen is het ontvangen van de aarde in je handen.

Manon is dolenthousiast over De Kunstopdracht. "Het is heel tof dat dit gratis wordt aangeboden. Alleen al die masterclasses leveren een bak aan kennis en nieuwe contacten op. Zelfs als je ontwerp niet wordt uitgekozen, heb je er heel veel aan voor je verdere beroepspraktijk."

Een bord van Brabantse restmaterialen

Marijke Remmers, Winnares van De Kunstopdracht 2024, studeert aan de Design Academy in Eindhoven en vond de oproep voor BrabanDish tijdens haar zoektocht naar een bijbaantje. "Ik had niet verwacht dat ik zoveel zou opsteken van de masterclasses," zegt ze. “Ik heb heel veel geleerd over dingen die je eigenlijk pas tegenkomt na je afstuderen. Daar heb ik nu al aan mogen snuffelen. Zelfs voordat ik wist of ik door mocht gaan, vond ik het al heel waardevol, het voelt echt als een verrassing.”

Haar passie voor papier vormt de kern van haar BrabanDish-ontwerp Bordenbakkerij. Ze bedenkt recepten om borden te maken van papierpulp, gemaakt van Brabantse restmaterialen zoals aardbeienkroontjes en uienschillen. Ze heeft een mal ontwikkeld voor het persen van papier en is bezig met het onderzoeken van verdere reststromen bij boeren. "Het doel is dat mensen hun eigen bord kunnen maken en daar vervolgens van eten, wat gesprekken en verbinding stimuleert," legt ze uit. 

De jury zei over haar ontwerp: “De Bordenbakkerij heeft de potentie om mensen te prikkelen en werkt als gespreksstarter, met name door het feit dat het bord zelf wordt gemaakt van voedsel. Dat vindt de commissie sterk gevonden, evenals de vorm van het bord met oortje waardoor men het in de hand moet houden tijdens het eten.” 

De komende tijd zet Marijke haar onderzoek naar de meest geschikte reststromen voort. "Onlangs ben ik om twee uur 's nachts opgestaan om mee te kijken bij een bakker, en zo wil ik met meer Brabantse ondernemers samenwerken." Marijke weet nu zeker dat werken in opdracht goed bij haar past. “Ik zie die kaders als uitdagingen, dat maakt me juist enthousiast.”