Podcast KunstKracht #5 | De basis op orde

Innovatief vermogen

De politiek bewust maken van het innovatieve vermogen van de culturele sector. Dat willen wij bereiken met KunstKracht de podcast. Door de politiek en de culturele sector samen te brengen, streven wij naar betrokkenheid van de culturele sector bij het maken van nieuw beleid. Zodat kunst en cultuur daarin een prominente rol spelen. Want kunst en cultuur inspireert en verrijkt het leven van iedere Brabander. 

Kunstkrachtige chocolade

Woordkunstenaar Joshua Snijders sluit iedere aflevering af met een extra vleugje kunstzinnigheid. Met zijn woorden maakt hij chocolade van alles wat gezegd is in de podcast. Joshuas woorden prikkelen je smaakpapillen en voeden je verbeelding. 

Transcriptie

Intro door Sophie Stravens: Welkom bij Kunstkracht, de podcast, waarin we twee werelden samenbrengen: de politiek en de kunsten. Hoe kunnen de krachten tussen politiek en de kunsten worden gebundeld? Wat is de kracht van kunst voor de provincie Noord-Brabant? In een korte podcastserie gaan we elke aflevering, met elk een eigen thema, in gesprek met een politicus en een kunstenaar. Hoe komen we samen krachtiger vooruit? Aan het eind van elke aflevering maakt woordkunstenaar Joshua Snijders kunstkrachtige chocola van alles wat er is gezegd. 

Sophie Stravens: Wat fijn dat je luistert naar deze aflevering van de podcast Kunstkracht. Deze aflevering ga ik, Sophie Stravens, in gesprek met Paulien Mandos, zij werkt voor en samen met makers, en staatslid Kasper van de Langenberg, van D66. Titel van deze aflevering is: de basis op orde. Daarbij richten we ons op talentontwikkeling en wat er nodig is om de ambities in het bestuursakkoord te kunnen verwezenlijken. Wat fijn dat jullie hier zijn.

Kasper van de Langenberg: Leuk hier te zijn.

Sophie Stravens: We openen altijd met een persoonlijke vraag. De vraag aan jullie is: wanneer dacht je voor het eerst: wauw, dit kan ik maken, doen, spelen? Wanneer was je dus misschien wel een beetje verwonderd door je eigen kunstzinnige talent? Paulien Mandos, jij moet al lachen.

Paulien Mandos: Ik kom uit een hele kunstzinnige familie. Mijn ouders zijn kunstenaars, mijn opa's, oma's, ooms en tantes, alles. Mijn zus was de vreemde eend in de bijt toen ze commerciële economie ging studeren. Dus wij hebben altijd heel veel getekend en gemaakt en muziek gespeeld.

Sophie Stravens: Het is met de paplepel ingegoten.

Paulien Mandos: Ja, maar daardoor weet ik ook hoe kwetsbaar kunstenaars zijn en ben ik eigenlijk dus juist niet naar een academie of een conservatorium gegaan, omdat ik het heel ingewikkeld vond wat mijn ouders meemaakte. Ik heb besloten om mogelijkmaker te worden.

Sophie Stravens: Wat een mooi woord, mogelijkmaker. Dank je wel. Kasper?

Kasper van de Langenberg: Ik had een stapje meer nodig. Mijn ouders waren ook altijd grote muziekliefhebber in de jaren 70-tijd. Zij hebben ook altijd gestimuleerd om dat soort dingen te ontdekken. Mijn boertje ging keyboard spelen. Ik zat nog in groep 8 en ik luisterde naar dancemuziek. Daar is helemaal niks tegen, maar ik had zoiets van: ik heb geen zin in een instrument. Op een gegeven moment gingen vrienden van mij drummen, gitaarspelen, bassen of toetsen. Toen ik een jaar of zestien was, ging ik toch maar een basgitaar kopen in de Feedback in Eindhoven. Dat bestaat niet meer, dus dat mag ik noemen. Dan ga je eens aanklooien: kan ik dat, ben ik muzikaal en hoe moeilijk is het?

Sophie Stravens: Raakte je verwonderd door je eigen talent?

Kasper van de Langenberg: Ja, ik bleek daar wel enigszins goed in te zijn. Dan ga je thuis met Red Hot Chili Peppers, met [onhoorbaar 00:03:00], met wat maatschappijkritische teksten die ik toen nog niet echt hoorde meespelen. Dan denk je: dat is toch wel een gaaf instrument. Dan ga je in een bandje beetje spelen en kom je ook heel veel mensen tegen die anders niet zou tegen zijn gekomen. Je gaat ook naar andere soorten muziek luisteren.

Sophie Stravens: Leuk, wat goed om te horen allemaal. Dank jullie wel. We gaan dit gesprek voeren aan de hand van verschillende thema's, geïnspireerd op het verkiezingsprogramma van jullie. Dan wijs ik naar Kasper, van D66 Brabant. De ambities van de provincie en de werkpraktijk van jou, Paulien. Jij doet van alles. Je begeleidt verschillende makers, je biedt ondersteuning aan creatieve ondernemers en je werkt voor Next, en dat is ontwikkeld door Playgrounds en onderdeel van het TalentHub-programma, TalentHub Brabant. Kun jij uitleggen wat Playgrounds en Next is?

Paulien Mandos: Next is een talentontwikkelingsprogramma, dat in 2016 ontwikkeld en gestart voor filmmakers in de breedste zin. Dus animatoren, illustratoren, XR-artists.

Sophie Stravens: XR is Extended Reality?

Paulien Mandos: Ja. Dus VR, AR. Immasieve verhalenvertellers. Maar ook fictiemakers en documentairemakers. Daarin begeleiden we acht à negen talenten op maat per jaar van al die verschillende disciplines. Dat is één groep. Dat doen we nu zes of zeven jaar. Eerst deden we dat nog met ondersteuning vanuit de impulsgelden en later in de TalentHub Brabant.

Sophie Stravens: De TalentHub Brabant vanaf 2018. Dus jullie waren al twee jaar eerder gestart.

Paulien Mandos: Ja, Playgrounds is initiatiefnemer van Next. Dat komt omdat bij Playgrounds talentontwikkeling echt in de haarvaten zit. Playgrounds is een platform voor beeldcultuur, animatie, illustratie, games. Wij organiseren zo'n vijf festivals per jaar in Eindhoven, Breda, Rotterdam, Londen en Berlijn. We hebben dit jaar 19.000 makers bij ons over de vloer gehad uit heel veel landen. Ik heb het niet precies opgezocht. We proberen natuurlijk ook in die festivals op allerlei manieren talent en ondernemerschap te ontwikkelen, en ook de Nexters daarin mee te nemen.

Sophie Stravens: Die Nexters zijn acht of negen talenten per jaar. Een leuk feitje trouwens: Cox is er één van, van Conform Cox, die de podcast ook opneemt, edit en de illustraties maakt. Hoe begeleiden jullie die talenten?

Paulien Mandos: Ze krijgen een op maat traject. Ze beginnen met gesprekken met mij of mijn collega Maureen Prins, wij hebben beetje een ander specialisme, dus we sluiten ook mooi op elkaar aan.

Sophie Stravens: Samen zijn jullie ook coördinator voor het geheel, toch?

Paulien Mandos: Ja, precies. Ze gaan een nulmeting doen bij Kunstloc en op basis van die twee analyses maken we een plank. Wat er allemaal uitkomt is vaak veel te veel om in een jaar te doen, maar het geeft wel heel goed inzicht in: waar sta ik nu?

Kasper van de Langenberg: Mag ik iets vragen, Paulien?

Paulien Mandos: Ja, tuurlijk.

Kasper van de Langenberg: Betekent een nulmeting voor één artiest of kunstenaar van: hoe staat die ervoor? Hoe meet je dat?

Paulien Mandos: Dat meten we op artistieke kwaliteit, maar ook op wilskracht, drijfveren en ondernemerschap.

Sophie Stravens: Hoe worden zij vervolgens begeleid? Is dat echt op maat of in een groep?

Paulien Mandos: Het is met name op maat, dus ze krijgen naar gelang hun behoefte coaching, zowel op artistiek als zakelijk vlak. Ze krijgen een klein productiebudget om een plan te ontwikkelen. Dat kan alle kanten uitgaan, van een filmplan tot een tentoonstellingsplan tot een interactieve installatie. Het hoeft ook niet af in dat jaar. Dat kan ook niet. Daarvoor is een jaar tekort. We merken dat dat heel erg werkt om planontwikkeling goed te doen en vervolgens met dat budget nog meer geld te genereren bij andere fondsen, om het uiteindelijk te realiseren.

Sophie Stravens: Kasper, in het bestuursakkoord staat de ambitie om talentontwikkeling verder te ondersteunen. Hoe zorg je ervoor dat die basis op orde blijft, want daar hebben we het over in deze aflevering.

Kasper van de Langenberg: Kort gezegd willen wij als D66 dat de provincie blijft investeren in cultuur. Er wordt wel eens gezegd door andere partijen: cultuur is geen basistaak voor de provincie.

Sophie Stravens: Geen kerntaak.

Kasper van de Langenberg: Geen kerntaak. Exact, dat is het goede woord. Alleen wij zien als D66 brede welvaart als uitgangspunt, dat wil zeggen wonen en werken. Het is overigens ook deels werk, maar ook het leven is ook voor een groot deel cultuur. Wij willen wel daarin blijven investeren. Dat is wat je als overheid kan doen en stimuleren van dingen die Paulien ook al noemde in haar werk en initiatieven die ze begeleid en ziet. Dat hoort daar ook bij.

Sophie Stravens: Het staat natuurlijk ook gewoon in het bestuursakkoord als één van de onderwerpen, en daar staan ook hele mooie ambities in. Als we het hebben over talentontwikkeling specifiek, hoe zie je dan daarin de rol van de provincie?

Kasper van de Langenberg: Eigenlijk hetzelfde, blijven investeren in mogelijkheden om het mogelijk te maken. Zorgen dat de broedplaatsen mogelijk zijn in steden, maar ook in dorpen. Ik begreep dat we het ook over de game-industrie gingen hebben. In Breda is er een opleiding en daar hebben wij vrij recent ook als provincie in geïnvesteerd. Dat is ook een wat onbekende sector voor veel mensen, ook in economische zin. Er wordt meer verdiend dan in de televisie-industrie en de andere multimedia-markten, moet ik zeggen. Dus ook het economische argument is er gewoon om erin te blijven investeren, en ook te zorgen dat die mensen die daar goed in zijn, niet allemaal naar de grote bedrijven gaan, maar gewoon naar Nederlandse bedrijven.

Sophie Stravens: Dan heb je meteen een mooi bruggetje gemaakt naar dat onderwerp gaming en design. In jullie verkiezingsprogramma las ik dat D66 een uitbreiding beoogt van de werkplaatsen naar gaming en design, en daarbij schrijven jullie ook: een stevige koppeling met het succesvolle TalentHub Brabant-programma ligt wat D66 betreft voor Brabant voor de hand. Waarom gaming en design zo expliciet in het programma? Waarom die combinatie?

Kasper van de Langenberg: Ik ben ook benieuwd hoe Paulien daarnaar kijkt, maar ontwerpers is ook een breed begrip. Soms de overgang van kunst naar ontwerp naar. Ik zou bijna zeggen planologie, wat ik dan heb gestudeerd. Hoe dat overgaat is ook een grijs gebied. Er zit gewoon een grote ontwerpkant aan de game-industrie.

Paulien Mandos: O, op die manier bedoel je het. Wij dachten dus inderdaad design, als in Dutch Design Week. Met Playgrounds doen wij veel met gaming. We hebben de Breda Game Week gecoördineerd en daar ook een conferentie over onder andere het ontwerp van games georganiseerd. Dat is inderdaad een industrie die enorm is, met een geheel eigen dynamiek en waar heel veel Nederlanders aan de slag zijn, ook vanuit een eigen standplaats, maar internationaal opereren. Dat kan dus ook heel erg goed. Dus in die zin kun je ook je vestigingsklimaat in Brabant daarop faciliteren. Jij had het over de BUAS-opleiding.

Sophie Stravens: In Breda.

Kasper van de Langenberg: Ja, bijvoorbeeld.

Paulien Mandos: Dat is echt één van de beste game-opleidingen in Europa, en dat zit gewoon in Breda. Maar qua talentontwikkeling is het wel iets anders dan wat ik aan het doen ben.

Sophie Stravens: Waarom? Zitten er veel gametalenten bij Next?

Paulien Mandos: Nee.

Sophie Stravens: Waarom niet?

Paulien Mandos: Als je echt gametalent wil begeleiden, dat gaat verder dan alleen het ontwerp, moet je toch wel een hele andere structuur opzetten, want die behoefte zijn zo anders dan van filmmakers.

Sophie Stravens: Waarin is dat verschil zo groot is?

Paulien Mandos: Dat zit ook heel erg in financieringstructuren, het opzetten van een Indi-studio, de samenwerking met publishers. Ik weet daar ook te weinig van om daar echt een heel goed antwoord op te hebben.

Sophie Stravens: Maar het vraagt iets anders.

Paulien Mandos: Het vraagt echt iets anders, ja.

Sophie Stravens: Misschien sla ik het helemaal plat, maar mag ik het zo stellen dat zij wat minder worden opgeleid als echt autonoom maken, terwijl jullie daar iets meer op richten met het talentontwikkelingsprogramma van de TalentHub?

Paulien Mandos: Deels. Met Next richten we ons namelijk heel erg op de balans tussen commercieel en autonoom werk. Onze Nexters hebben nog meer moeite om het commercieel werk niet te veel te laten worden en hun autonome werk en handtekening te blijven ontwikkelen, want er is ontzettend veel werk als beeldmaker. Bij de game-industrie heeft het ook te maken met verschillende expertises in één studio samenbrengen om tot een goed concept en een goede game te komen, om vervolgens inderdaad echt die investers aan boord te krijgen. Het is een totaal andere dynamiek dan een film maken.

Kasper van de Langenberg: Is het dan ook zo dat je gemiddeld gezien voor een game-ontwikkeling grotere budgetten nodig hebt en meer expertises? Er zijn natuurlijk allerlei soorten.

Paulien Mandos: Je kunt ook een feature film van drie miljoen maken. Film is ook heel veel budget, helaas. Wat ik heel interessant vind is is die grote blockbusters, maar dan ook dat je serious gaming meeneemt. Maar je hebt fantastische Indi-game makers, zoals Adriaan de Jong, die op een hele innovatieve manier ook bijvoorbeeld theater erin verwerken, dat je dat hele spectrum laat zien. Dan kan ik me voorstellen dat een Adriaan de Jong-achtig talent misschien beter bij Next past.

Kasper van de Langenberg: Wat is serious gaming? Volgens mij is dat wat je ook in maatschappelijke contexten kan gebruiken.

Paulien Mandos: Ja, inderdaad, en ook in planologie.

Kasper van de Langenberg: Ja, dan kun je scenario's gaan maken.

Paulien Mandos: Playfull learning, noemen ze het ook wel.

Sophie Stravens: Zijn dit zaken waarom jullie het in jullie verkiezingsprogramma hebben geschreven, of hadden jullie daar nog meer gedachten bij?

Kasper van de Langenberg: Ja, zeker meer. Sowieso in brede zin, voor de ontwikkeling van Brabanders, is het van belang dat je vanaf jong af aan jezelf moet kunnen ontplooien, vinden wij althans. Dat wil zeggen: rekenen en taal, maar er is meer in het leven, zeker ook gezien allerlei problemen die we hebben, niet alleen in Brabant, maar in de wereld, waar je toch creativiteit voor nodig hebt om het op te lossen. Dus in de breedte willen we daar volop in blijven investeren.

Paulien Mandos: En dat er goed gekeken wordt naar alles wat er al ontwikkeld is binnen TalentHub Brabant vanuit de verschillende disciplines, want het is echt heel bijzonder dat al die disciplines er zijn. Er zijn heel veel raakvlakken, maar we doen ook dingen heel erg anders per discipline, omdat het andere methodieken vereist.

Sophie Stravens: Het zijn zeven verschillende hubs. Dan moet ik even de cijfertjes erbij pakken. 104 talenten al begeleid, 51 hub-partners en 209 connecties, zag ik in een analyse. Maar die zeven verschillende hubs werken dus echt op hun eigen manier, gekoppeld aan dat specifieke domein of vakgebied, met de eigen talenten.

Paulien Mandos: De gemene deler is echt dat op maat. Dat is wel iets waar ik ook wel voor heb moeten strijden, ook landelijk, want wij worden ondersteund door het Filmfonds. Dat duurde wel even voordat dat landde, wat de impact dan daadwerkelijk is op de makers die mee kunnen doen.

Sophie Stravens: Kun je dat duiden?

Paulien Mandos: Omdat het niet projectgedreven is, maar persoonsgedreven, investeer je in vaardigheden die, als het goed is, de hele carrière iets kunnen opleveren. Als je alleen investeert in een project...

Kasper van de Langenberg: Dat is per definitie tijdelijke input.

Paulien Mandos: Ja.

Sophie Stravens: Jullie hebben ook best wel een focus op Brabant, of dat vinden jullie ieder geval belangrijk. Waarom is dat zo belangrijk?

Paulien Mandos: Playgrounds is een internationaal platform, maar onze roots liggen hier. We willen heel erg graag laten zien dat je ook vanuit hier een heel mooie creatieve beroepspraktijk kan opbouwen. We willen ook wel echt die infrastructuur ook qua productie gelden en producenten meer over het hele land verdelen. Het zit nu heel erg in Amsterdam.

Kasper van de Langenberg: Dat is een kans.

Paulien Mandos: Ja, heel goed, Kasper.

Sophie Stravens: Hoe ga je die kans mee helpen pakken vanuit de coalitie, waar D66 natuurlijk ook in zit?

Kasper van de Langenberg: We zitten natuurlijk in de coalitie met zes partijen en één zetelmeerderheid. Ik denk dat we een goed het bestuursakkoord hebben. Je refereerde er al even aan qua teksten. Alleen nu gaat het ook om: wat doe je ermee qua uitvoering? Ik kan nu niet zeggen: we gaan alles aan cultuur geven in brede zin.

Paulien Mandos: Ik hoop, en ik denk dat dat wel bij D66 is, het besef dat de investeringen die de provincie heeft gedaan en de TalentHub-regelingen, heeft bijvoorbeeld voor Next ervoor gezorgd dat wij rijksgelden hebben gekregen.

Kasper van de Langenberg: Dat kan elkaar versterken.

Paulien Mandos: Ja, en dan op individueel niveau, voor alle talenten. Zeker. Ik kan echt lijstjes sturen met de investeringen die wij hebben gedaan vanuit de Next-budgetten, wat dat dan oplevert vanuit de fondsen.

Sophie Stravens: Nu toch dat woord is gevallen met de financiële middelen, want er staan inderdaad prachtige ambities in dat bestuursakkoord, maar er staan ook bezuinigingen. Hoe verhouden die twee zich ten opzichte van elkaar?

Kasper van de Langenberg: Mijn eerste reactie vanuit D66 zou zijn dat dat niet in lijn is. In ons eigen verkiezingsprogramma hebben we volgens mij opgeschreven dat we het eigenlijk weer terugbrengen naar 2019. Daar zullen wij ook ons best voor doen in de coalitie. Volgens mij zijn we best wel een cultuur-minded coalitie. Maar er zijn natuurlijk heel veel onderwerpen en maatschappelijke problemen waar we iets mee moeten.

Sophie Stravens: In jullie programma las ik ook de waarde van die keten die op orde moet zijn, de basis, en volgens mij gaat die basis onder andere over cultuureducatie, participatie, amateurkunst, talentontwikkeling. Dat las ik zo in de tekst. Wat voor argumenten proberen jullie nog meer te gebruiken om jullie coalitiepartners daarin mee te nemen?

Kasper van de Langenberg: Bij ons staat brede welvaart centraal. Dat roept bij sommige mensen af en toe nog jeuk op, die vinden dat een containerbegrip. Dan gaan wij toch weer het verhaal vertellen dat we daarin geloven. Dus het gaat niet alleen om economische groei en welvaart, maar ook welzijn. Wat heb je dan nodig? Een goede woonomgeving, een schone leefomgeving, bereikbaarheid, economie, bedrijvigheid, ook dingen om te doen in de vrije tijd, maar zeker niet alleen als vrije tijd. Dus het is ook een hele economische sector, daar hebben we het net ook al eventjes over gehad. Partijen die zeggen: het is iets voor de vrije tijd en het kost alleen maar geld, dat is niet zo. Het draagt gewoon bij aan het vestigingsklimaat van Brabant.

Sophie Stravens: Paulien, als het gaat over talentontwikkelingen, wat zou jij daar nog verder voor willen aandragen, of vragen die je daarover hebt, adviezen, ideeën, gedachtes die je hebt van: let daarop, neem dat mee?

Paulien Mandos: Wat een beetje ingewikkeld is en hoe het nu is opgezet, het wordt per twee jaar verlengd of niet, is dat Playgrounds samen zit met Cinesud, dat is een Limburgse partner, een filmtalent hub in Limburg, en New Noardic Wave, voor de Noordelijke provincie. Wij zijn Screen Talent NL en we hebben een hele lobby richting OCW opgezet twee jaar geleden, en dat is goed gelukt.

Sophie Stravens: Betekent dat ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap?

Paulien Mandos: Ja, precies. Maar wat ik dan ook heel erg merk in al die gesprekken, is dat ik niet kan zeggen: in 2025 zijn we er nog steeds met Next. Als we met zijn allen afspreken dat er een lange termijnvisie op talentontwikkelingen op die budgetten komt, hebben we meer handvatten om richting een ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap te lobbyen. Ook met die toekenning zeiden ze: we houden de provincies dus heel erg sterk in de gaten, want nu gaan wij investeren op een heel ander niveau dan eerst. Dat zijn de ingewikkelde gesprekken. Ik geloof dat wel heel erg in, dat staat ook in Levendig Brabant. Maar er staan in Levendig Brabant heel veel grote ambities en dan zie ik bijvoorbeeld bij een meerjarenregeling hoe die is opgetuigd, dat klopt niet helemaal met wat de ambities zijn.

Kasper van de Langenberg: Dat is een helder signaal. Ik zit nu een half jaar nou in de staat en ik doe ruimtelijke orde, maar ik doe ook cultuur. Dan valt het inderdaad op dat het incidentele gelden en middelen zijn, zoals dat dan zo chique heet.

Sophie Stravens: Je weet natuurlijk nooit wat er allemaal gaat gebeuren, maar stel dat de landelijke middelen omlaag geschroefd worden.

Kasper van de Langenberg: Voor wat betreft cultuur, wat ik hoor is onze staatssecretaris van D66 begonnen met een hoop investeren ten opzichte van de jaren daarvoor. Maar ik zit er een half jaar, dus ik ben benieuwd hoe jij ernaar kijkt. Of dat zo doorgaat met een ander soort kabinet, dat weten we niet.

Sophie Stravens: Jullie hebben de handen dus ineen geslagen met Limburg en de Noordelijke provincie samen, en aangeklopt bij het ministerie OC&W. Met welk doel hebben jullie daar aangeklopt? Om gelden te halen, maar dat is natuurlijk nooit een doel op zich.

Paulien Mandos: Je ziet gewoon ook in filmland dat er behoefte is aan andersoortige verhalen en andersoortige makers. Dus niet allemaal vanuit de filmacademie lekker landen in Amsterdam met de Amsterdamse producenten, maar echt een ander geluid, een ander perspectief. Wij weten die mensen te vinden. Daarnaast zie je ook een ontwikkeling in bijvoorbeeld Zeeland of Utrecht, Gelderland, dat daar talentontwikkelingsprogramma's ontstaan. Zij bevragen ons heel erg, maar we hadden daar in principe geen taak in en dus ook geen tijd voor. Maar we zagen wel: die mensen zijn het wiel aan het uitvinden en eigenlijk moeten al die programma's op elkaar afgestemd worden, anders zitten we allerlei dingen dubbel stom.

Sophie Stravens: Dat is zonde.

Paulien Mandos: Precies. Dat is nu ook onderdeel daarvan. Dus we zijn de basis nog verder aan het versterken. De volgende stap is de infrastructuur, dus daadwerkelijk filmfondsen per regio. Echt een structuur waarin je vanuit de regio autonoom werk kan maken, met regionale producenten, opgenomen in de regio, met een regionale crew, met een regionale catering.

Kasper van de Langenberg: Zijn al die onderdelen die je nodig hebt er nog te weinig?

Paulien Mandos: Niet alle onderdelen zijn goed ontwikkeld, inderdaad. Er zijn ook mensen die constant ingevlogen worden met een bepaalde expertise. Maar er is wel heel veel potentie. Er is ook heel veel potentie voor beeldbepalers, dus cameramensen, editors, [onhoorbaar 00:23:05] radars. Het moet wel een combinatie zijn. Het is echt heel naïef om te denken dat je kan leven van alleen film maken.

Sophie Stravens: Zijn dat soort vraagstukken ook onderdeel van zo'n talentontwikkelingsprogramma?

Paulien Mandos: Ja, zeker. Het gaat heel veel over geld en over positionering. Wat doe ik wel, wat doe ik niet, hoe onderhandel ik?

Kasper van de Langenberg: Je bent denk ik ook vaak ondernemer, dus zzp'er. Daar hoort ook onderhandelen over je uurtarief bij, of dat soort dingen, ook om er genoeg tijd in te kunnen investeren en mooie dingen te maken.

Paulien Mandos: Hoe doe je dat langdurig op een gezonde manier? Als je ondernemer bent, dan zit je al heel erg op het randje van je comfortzone. Als je maker bent, dan ga je regelmatig over dat randje heen, omdat je ook bij elke opdracht waar je voor pitcht of filmplan dat je indient, daar geef je iets van jezelf mee. Dus je bent heel kwetsbaar. Daar gaat het ook echt wel over.

Sophie Stravens: Net stipte jij ook het uurtarief aan. We hebben natuurlijk ook de fair practice coach, waarin fair P belangrijk is. Ik voel me dan misschien ook nog een beetje verantwoordelijk om te zeggen dat er natuurlijk ook weer verantwoordelijkheid ligt bij opdrachtgevers et cetera, om daar op een goede manier mee om te gaan.

Paulien Mandos: En dat er veel meer met openheid over gepraat wordt. In Nederland over geld praten en over wat je verdient blijft ingewikkeld, terwijl dat eigenlijk heel gek is. Je kunt heel erg van elkaar en je peers ook leren, en je onzekerheden op dat gebied. Dat is wel een persoonlijk doel voor mij.

Sophie Stravens: Ook nog. We gaan richting het einde. Dan heb ik altijd twee afsluitende vragen aan jullie afzonderlijk. Kasper, waarbij kan kunst jou nu het meest helpen?

Kasper van de Langenberg: Toch het benutten van creativiteit om de oplossingen, die we voor Brabantse problemen hebben, te vinden. Als persoon is het om het leven de moeite waard te maken, als ik het een beetje zwaarmoedig mag formuleren. Ik heb nog heel veel andere dingen die dat ook doen, maar dat hoort er zeker bij.

Sophie Stravens: Als we het hebben over het voortzetten van het talentontwikkelingsprogramma bijvoorbeeld, heb je dan nog een vraag, een uitnodiging, oproep aan de kunstsector of de culturele sector, om jou daarbij te helpen?

Kasper van de Langenberg: Ik wil graag weten hoe het nu gaat en wat er nog nodig is, waar mensen als Paulien, maar ook makers bijvoorbeeld, tegenaan lopen en wat ze nog nodig zouden hebben. We hebben het best veel over geld gehad. Dat is terecht, want dat is een belangrijk middel in het leven om dingen voor elkaar te krijgen. Maar vooral in de uitvoering en hoe we het ook verder kunnen doorontwikkelen. Dat is wel iets waar ik heel benieuwd naar ben en dan in de staat eventueel ook iets voor kan betekenen.

Sophie Stravens: Paulien, aan jou de vraag: wat heb jij nog nodig van de politiek?

Paulien Mandos: Jouw collega Gunay Uslu heeft op een gegeven moment heel erg mooi gezegd dat er meer vertrouwen moet komen. Dat zou ik heel graag willen. De lange termijnvisie, in dit geval op talentontwikkeling, maar op cultuur in het algemeen. Vertrouwen, en dat betekent ook minder planlast, minder verantwoordingslast en meer kans om te ondernemen. Dat klinkt een beetje gek misschien, maar voor een deel is natuurlijk het cultuurbeleid de afgelopen jaren ook heel erg ingericht op dat festivals en culturele instellingen ondernemend moesten zijn. Maar aan de andere kant, omdat je een gesubsidieerde instelling bent, mag je bijvoorbeeld niet heel veel reserves opbouwen. Daar ging het natuurlijk mis met corona op heel veel plekken. Er is eigenlijk niet echt een antwoord of een vervolg op gekomen. Ik zou het ook heel tof vinden als daar beter over nagedacht wordt.

Kasper van de Langenberg: Betekent dat eigenlijk meer vrijheid aan organisaties?

Paulien Mandos: Ja, en ook echt meer vertrouwen.

Kasper van de Langenberg: Dat is het belangrijkste woord.

Paulien Mandos: Ja, precies.

Sophie Stravens: Laten we daar dan mee afsluiten, met dat vertrouwen. Dank jullie wel, Paulien Mandos en Kasper van de Langenberg. We sluiten hier het gesprek af en dan gaan we luisteren naar Joshua Snijders.

Woordkunst door Joshua Snijders: De basis op orde. Laten we focussen op de basis. Voor talentontwikkeling grote ambitie. Maar het is een plicht ons te richten op de lange termijnvisie. Voor illustrators, animators, muzikanten, de dansers, screen writers, designers of ontwerpers voor gamers. Het zorgt voor zelfontplooiing en creatieve waarnemers. Laten we wel zijn, het gaat niet alleen om welvaart, maar ook om welzijn. Met broedplaatsen in dorp en stad kunnen we meer leren. Het resultaat is simpel: Brabant zal floreren. Dan krijgen we autonoom werk uit de regio. Zo zijn er legio verhalen van regionale makers met regionale crew en regionale bemanning voor regionale ontspanning, regionale catering, regionale producenten, alles mogelijk gemaakt door regionale centen. Maar vergeet rijkssubsidies niet. Samen investeren we in individuele makers en artistieke carrières, ook al zijn er soms barrières. Maar vertrouwen is ook belangrijk. Vertrouwen om te ondernemen. Dat is een noodzakelijke pracht, want kunst biedt verbeeldingskracht, een arm of schouder, en hier en daar een traan of lach.

Sophie Stravens: Bedankt voor het luisteren naar Kunstkracht, de korte podcastserie waarin politici van provincie Noord-Brabant en kunstenaars met elkaar in gesprek gaan over de kracht van kunst voor de provincie. Kunstkracht de podcast is ontwikkeld door Kunstloc Brabant. De audioproductie is verzorgd door Conform Cox en zij maakten ook de prachtige illustraties. Tijn van Seeters componeerde de muziek, de eindmix is gedaan door Arno Peters. Joshua Snijders sluit elke podcast kunstig af, en ik, Sophie Stravens, mocht het gesprek voeren. Laten we dat vooral blijven doen, met elkaar in gesprek blijven over de kracht van kunst, in deze podcastserie, maar ook zeker daarbuiten. Dit was Kunstkracht de podcast, tot een volgende aflevering.