Een online tool om voornaamwoorden mee te oefenen, een shortfilm over queer én moslim zijn of een seksbus die langs festivals gaat BO Diversity doet het allemaal. De culturele organisatie uit Breda zet zich inmiddels al acht jaar in voor gendergelijkheid. Wat hebben ze in die tijd bereikt? En wat staat er nog op de planning?
Geschreven door Marel van Andel
“We begonnen met BO Diversity tijdens onze studententijd toen we iets wilden doen voor de LHBTIQ+-community in Breda”, vertelt mede-oprichter en zakelijk leider Eline Kouwenberg. “Ondertussen zijn we uitgegroeid tot een culturele organisatie die zich bezighoudt met verschillende thema’s, zoals diversiteit en inclusie, sekse en gender en seksuele vrijheid en vrouwenemancipatie. We zoeken daarbij het snijvlak op tussen educatie, het sociaal domein en cultuur en organiseren meerdere projecten per jaar waar we trots op zijn.”
Juiste voornaamwoorden
Een van de recentere projecten waar BO Diversity mee bezig is, is Pro-Now, een tool waarmee je kunt leren en oefenen hoe je op de juiste grammaticale manier voornaamwoorden, of in het Engels pronouns, kunt gebruiken. “De afgelopen tijd is de transhaat gestegen. We zien dat het gebruik van juiste voornaamwoorden levens kan redden, doordat je iemand sociale steun geeft”, vertelt Eline. Zelf gebruikt die de voornaamwoorden zij en die. Ze voegt toe: “We willen graag iets bijdragen, daarom maken we vanuit de transcommunity deze tool voor de maatschappij. In een maand tijd is de tool al door 2500 mensen gebruikt, dus daar zijn we super blij mee. We zien dat mensen echt aan het oefenen zijn.”
Beeldcolumn van Jip van den Toorn over Pro Now
Queer als moslim
Een ander project waar Eline trots op is, is de shortfilm Taboe Tabee. “Daar ben ik vooral heel blij mee omdat die niet alleen qua artistieke kwaliteit heel goed is, maar daarnaast veel impact gemaakt heeft.” De film gaat over hoe het is om zowel queer als moslim te zijn. “Bij deze film is het ons gelukt om voor het eerst een heel aantal queer moslims met elkaar te verenigen en samen het gesprek aan te gaan. Zo zie je dat een film een middel kan zijn om mensen samen te brengen. Die film zijn we nu aan het door ontwikkelen tot een theatertour, zodat we daar de komende tijd nog meer mee kunnen bereiken.”
Seksbus
Ook het project WHIP, een seksbus die langs festivals gaat, is een project waar Eline trots op is. “Dat project hebben we echt volwassen zien worden”, vertelt die. “De bus geeft op een speelse manier seksuele vorming aan de festivalbezoekers, waarbij we een focus leggen op het maken van contact met elkaar. Dit project is ook genomineerd geweest voor de &awards, een prijs voor een bijdrage aan inclusie en diversiteit in de cultuursector.
Bezoekers in gesprek in de seksbus van BO Diversity Fotograaf: Calluna Denkers
Haatcomments
BO Diversity zet zich (met deze en nog meer projecten) in voor verbinding in de maatschappij. “Doordat we met maatschappelijke thema’s bezig zijn, denken mensen snel dat we een politieke organisatie zijn”, zegt Eline. “Dat zijn we niet, wel houden we ons er natuurlijk mee bezig. Dat moet ook wel. We zien een krachtveld waarin rechts populisme oprukt, waarin mensen zich uitspreken tegen wie wij zijn. Als organisatie krijgen we te maken met intimidatie voor wie we zijn en wat we doen, bijvoorbeeld in de vorm van ongepaste telefoontjes, onprettige mails of haatcomments naar ons of onze organisatie op social media. Aan de andere kant zien we ook een heel sterk veld dat zich juist heel erg voor ons inzet en ook voor ons uitspreekt. We zien het als onze taak om te proberen die politieke angel uit de gesprekken te halen, om de thema’s op die manier ook universeler te maken.”
Gemeenschappelijke delers
Kunst en cultuur kunnen daar op een mooie manier aan bijdragen. “Wij gebruiken het om gedehumaniseerde mensen weer te humaniseren. Met kunst en cultuur lukt het om gemeenschappelijke delers te vinden”, zegt ze. “Daardoor levert wat wij doen ook heel veel energie op. We organiseerden laatst bijvoorbeeld een spoken word workshop voor jongeren. Daarbij zagen we dat zij zich zo gesterkt voelden in hun identiteit en zich konden uiten. Dat vuur dat je dan weer ziet branden is zoveel waard.”
BO Diversity Fotograaf: Calluna Denkers
BOHAUS
Om die reden is de organisatie bezig met het opzetten van BOHAUS, een culturele broedplaats voor queer en femme makers uit Brabant. “We gaan hierbij van alles doen. We gaan inspiratieavonden en workshops geven. We bieden mensen de ruimte en middelen om zelf een activiteit te organiseren. We organiseren samenkomsten en gewoon leuke dingen die je kunt doen met je chosen family, een familie die vaak in de queer community noodzakelijk is, doordat familierelaties soms lastig zijn. En tenslotte organiseren we een open house, waarbij we de cultuursector uitnodigen om bij ons langs te komen om te praten over de thema’s waar we ons mee bezig houden.”
Een veilige plek
Want volgens Eline is er ook binnen het culturele veld nog genoeg te doen. “Het schiet nu vaak te kort op het gebied van inclusie, waarvan jonge, diverse makers de dupe zijn, omdat ze niet het podium of de veilige omgeving krijgen dat ze wel verdienen. De kunstsector is van origine een elitair systeem, waarin diverse makers zich niet altijd veilig voelen en dat ook niet zijn. Daardoor voelen ze niet de vrijheid om te blijven maken wat ze willen maken en hebben ze het gevoel dat ze zich moeten aanpassen. Dat gaat ten koste van het makerschap. Bij ons bieden we dan ook safe en brave spaces voor die makers, waar ze zich kunnen ontwikkelen zodat we in de toekomst een diverse kunst- en cultuursector hebben.”
Gendergelijkheid in de culturele sector
Gendergelijkheid staat in de cultuursector steeds meer op de kaart. In 2021 verdwenen de Gouden Kalveren voor Beste Mannelijke en Beste Vrouwelijke Hoofdrol en kwam hier één prijs voor terug. In 2024 werden de VSCD Toneelprijzen voor het eerst in een nieuwe vorm uitgereikt: zonder onderscheid in man of vrouw, maar voor meest indrukwekkende hoofdrol, bijrol en meest grensverleggende rol. Hier ging onderzoek naar het genderonderscheid van de prijzen van Blueyard aan vooraf.
De Code Diversiteit & Inclusie maakt de cultuursector meer inclusief. Het is een gedragscode van, voor en door de Nederlandse culturele en creatieve sector over diversiteit en inclusie. Het doel van de code is dat de culturele en creatieve sector de brede diversiteit van de Nederlandse samenleving representeert. Toepassing van de Code Diversiteit en Inclusie is inmiddels een voorwaarde voor veel fondsen en andere geldverstrekkers.
De Code Diversiteit & Inclusie is tot stand gekomen met inachtneming van de twee andere gedragscodes voor de culturele en creatieve sector: de Governance Code Cultuur en de Fair Practice Code. De drie gedragscodes sluiten inhoudelijk aan en versterken elkaar.
Het project WHIP van BO Diversity werd genomineerd voor de &awards. De &Awards zijn een initiatief van de Code Diversiteit en Inclusie en worden mogelijk gemaakt door de Rijkscultuurfondsen.
Om haar positie te verstevigen, haar bereik kan vergroten en haar projecten te verduurzamen kreeg BO Diversity in 2022 een bijdrage uit de subsidie Impulsgelden.
Ook kreeg BO Diversity recent een bijdrage uit de subsidieregeling Levendig Brabant voor het project BOHAUS.
Marel van Andel
Freelance redacteur
