Steeds meer scholen in ons land geven cultuureducatie een impuls door mee te doen met de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK). Ook steeds meer middelbare scholen sluiten zich aan. Kunstloc sprak met cultuurcoördinator Sanne van Bussel van het Varendonck College in Asten-Someren en intermediair Aart van Stiphout. “Cultuureducatie is bij uitstek het vak waarin leerlingen hun persoonlijkheid kunnen laten zien, zich kunnen ontwikkelen en experimenteren. Ik denk dat er geen andere sector binnen het onderwijs is waarin leerlingen zo veel ruimte krijgen om zichzelf te ontdekken”.
Geschreven door: Elmay Claassen
Een impuls voor cultuureducatie
Sanne werkt al achttien jaar op het Varendonck College als docent beeldende vorming en is twee jaar geleden gestart als cultuurcoördinator. “Corona was toen net voorbij en alles lag een beetje op zijn gat wat cultuureducatie betreft. We wilden het een nieuwe impuls geven. Omdat we deelnemen aan CmK volgden mijn collega’s en ik de cursus cultuurcoördinator voortgezet onderwijs bij Kunstloc Brabant, zo kwam ik eigenlijk voor de eerste keer in contact met deze regeling. We waren als coördinatoren best wel zoekende naar onze rol en we wilden graag contact leggen met andere sleutelfiguren binnen de regio.”
Intermediair als belangrijke schakel
De intermediair cultuureducatie vormt een belangrijke schakel tussen de vragen uit het onderwijs en de culturele aanbieders in de omgeving. Ook fungeert hij of zij als adviseur en aanjager van ontwikkelingen door netwerkbijeenkomsten te organiseren. “Ik ben sinds januari intermediair cultuureducatie voor de gemeente Asten en Someren,” vertelt Aart. “De gemeente is daarvoor een samenwerking met Kunstkwartier aangegaan om cultuureducatie in de regio verder vorm te geven.
Toen ik startte, gebeurde er eigenlijk al heel veel in de gemeente. Er was een grote groep scholen die enthousiast meedeed, dus ik kon daar vrij gemakkelijk op doorbouwen. Ik heb Sanne en de andere cultuurcoördinatoren van het Varendonck tijdens de cursus cultuurcoördinator beter leren kennen en dat heeft onze samenwerking versterkt.”
Integreren van cultuureducatie
Bij het Varendonck College heeft CmK enorm geholpen om cultuureducatie steviger te integreren binnen het onderwijs. Sanne vertelt daarover: “We hebben nu een steviger fundament, toegang tot gelden en een netwerk waarmee veel meer dingen mogelijk zijn. En ik heb ervaren dat we - dankzij de cursus cultuurcoördinator - veel meer lef durven tonen naar de directie toe. Als wij een cultuurschool willen zijn, dan moeten we ook veel energie steken in de ontwikkeling van cultuureducatie. We hebben nu een duidelijkere visie. Wij willen dat leerlingen onder andere voor het Varendonck College kiezen vanwege ons aanbod op het gebied van cultuureducatie.”
Ruimte voor ontwikkeling
Zo is er een schouwburgprogramma, musical, samenwerking met museum Helmond en er wordt regelmatig een open podium georganiseerd. Sanne: “Sinds twee jaar organiseren we het culturele festival Donckiepop waar leerlingenbands optreden en door leerlingen gemaakte kunst wordt tentoongesteld. Binnenkort starten we met Atelier Varendonck: een project om leerlingen ook na schooltijd creatieve mogelijkheden aan te bieden.
Cultuureducatie is bij uitstek het vak waarin leerlingen hun persoonlijkheid kunnen laten zien, zich kunnen ontwikkelen en experimenteren. Ze leren iets over andere culturen, denkbeelden, emoties en wat ze zelf belangrijk vinden. Ik denk dat er geen andere sector binnen het onderwijs is waarin leerlingen zoveel ruimte krijgen om zichzelf te ontdekken.”
Ook wordt vaak de samenwerking opgezocht, bijvoorbeeld met de basisscholen. “Een aantal leerlingen uit de bovenbouw heeft tijdens een talentendag workshops gegeven aan de kinderen daar. En andersom zijn kinderen van een basisschool ook een keer bij ons in het atelier komen kijken voor de afsluiting van hun kunstenaarsproject,” aldus Sanne. “Vorig jaar hebben we ook samengewerkt met een lokaal woonzorgcentrum. Leerlingen gingen daar schilderen met de bewoners. Het wordt vanuit de directie enorm gestimuleerd om dit soort samenwerkingen op te zetten.”
Een rijk netwerk
Aart en Sanne werken nauw samen om al deze activiteiten van de grond te krijgen. Aart: “Eigenlijk is mijn netwerk het belangrijkste. Ik ben een soort vraagbaak voor de scholen. Ik adviseer hen, koppel ze aan culturele instanties en organiseer samenwerkingen. Ik werk zelf ook in het onderwijs, ben al intermediair geweest in een andere gemeente en heb ook een breed netwerk in het bedrijfsleven. Zo kan ik scholen goed helpen met allerlei vragen. Zo heb ik bijvoorbeeld een gedeelte van de financiering geregeld voor Donckiepop en denk ik mee over hoe we dit de komende jaren nog verder kunnen uitbouwen.”
Leerlingen van het Varendonck College aan de slag
Sanne vult enthousiast aan: “Aart helpt ons inderdaad met allerlei soorten vragen die we hebben. Via hem komen we met andere scholen en organisaties in contact en als we een idee hebben dan helpt hij ons om dat uit te voeren. Dat is ontzettend fijn. De intermediair maakt je wereld een stukje groter, want anders ben je toch geneigd om dezelfde paden te bewandelen. Via Aart komen we overal!”
CmK als impuls
Voor Aart is de meerwaarde van CmK overduidelijk. “Ieder kind heeft het recht op goed cultuuronderwijs en het wordt zo veel makkelijker om dat te verwezenlijken wanneer je met elkaar samenwerkt. Ik overtuig scholen eigenlijk altijd door hen te laten vertellen wat hun wensen zijn. En dan laat ik zien hoe CmK daar bij kan helpen door middel van netwerk en financiële middelen. Dan gaat iedereen overstag.”
Martine Beetz
Wat is Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK)?
In het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit werken scholen en culturele instellingen samen om kunst en cultuur een vast onderdeel van het lesprogramma te maken. Zo maken we goede cultuureducatie mogelijk voor alle leerlingen. Goede cultuureducatie geeft leerlingen plezier, brengt ze belangrijke vaardigheden bij en geeft ze de kans om hun talenten te ontdekken en ontwikkelen.
Binnenkort start de aanvraag voor de vierde periode Cultuureducatie met Kwaliteit (2025-2028). Lees meer over de laatste ontwikkelingen rondom CmK4 op de projectpagina.
Reeks van 3 interviews
Dit is het laatste artikel in een reeks van 3 waarbij we intermediairs en andere betrokkenen in Brabant aan het woord laten over het belang van cultuuronderwijs in het basis- en het voortgezet onderwijs. Eerder verscheen een interview met SBO Het Kompas in Etten-Leur en intermediair cultuureducatie Hanne Poos en een gesprek met Cultuurcoördinator Janneke Vanhouten en intermediair Mirte Oostrom.
Elmay Claassen
Freelance redacteur en tekstschrijver
