De druk op de ruimte is enorm. Zowel in de stad als op het platteland strijden infrastructuur, bebouwing, landbouw en natuur om de beperkte ruimte. Daarnaast zien veel mensen het buitengebied als een plek voor natuurbeleving, recreatie, schoonheid en rust. Maar de onbebouwde kom is ook het domein van felverlichte kassen, megastallen en logistieke hallen. Land- en tuinbouw zijn belangrijke dragers van het landschap.
Door klimaatverandering, strengere regelgeving en producteisen van de consument zien tuinders zich genoodzaakt te werken met plastic folies ter bescherming van hun gewassen. De plastic overkappingen zijn nodig voor de economische vitaliteit van het platteland, maar hebben impact op de ruimtelijke kwaliteit, recreatieve- en landschappelijke waarden van een gebied. Het maatschappelijk draagvlak voor de voorzieningen is broos en heeft zijn weerslag krijgen op het imago van de land- en tuinbouw. Maar is het wel zo lelijk? Of creëren we een nieuwe identiteit voor onze agrarische landschappen? Misschien is dit het canvas voor landkunst.
Foodlab TOV
Hierover gaat Foodlab TOV. Kunstloc Brabant heeft de werkwijze ontwikkeld en in samenwerking met ZLTO is de methodiek in de praktijk aangescherpt. Een FoodLab wordt ingezet rond complexe vraagstukken waar innovatieve oplossingen voor nodig zijn. Co-creatie door partijen uit de agrifoodsector en uit de creatieve sector staat centraal. Eerdere FoodLabs werden georganiseerd rond zichtbaarheid van boeren in de Peel (FoodLab Peel) en voedselverspilling (FoodLab FoodHeroes). Over de impact van designers op de landbouwtransitie is onlangs een mini-docu gemaakt. Momenteel werkt ZLTO aan een Foodlab rondom de eiwittransitie onder de naam Foodlab Pulses. De projecten maken onderdeel uit van het programma Agri meets Design.
Telers ontmoeten kunstenaars
Nieuwe vorm
Voor dit FoodLab vormen we rondom een aantal thema’s en uitdagingen kleine groepjes die zich hier samen over gaan buigen. Zo komen er thema’s aan bod als ‘draagvlak bij de consument’ en ‘imagoverbetering van de telers’.
De telers in dit project zien duidelijk de noodzaak van een andere aanpak.
‘Mensen die langs mijn bedrijf rijden zouden mijn zonnepanelen onwijs duurzaam vinden, als ze ze tenminste zouden kunnen zien. Wat ze wel zien zijn de plastic looptunnels, die beoordelen ze als “niet duurzaam”.
Wie doen er mee?
De deelnemende ontwerpers zijn:
- Christien Meindertsma
- Fides Lapidaire
- Jord den Hollander
- Lieke Frielink
- Marnix van de Vijver
- Mitch van Veldhoven
- Rosa van der Kamp
Fruittelers uit West-Brabant die deelnemen:
- Erik Peeters
- Jan van Meer
- Mark van Aert
- Niels Huismans
- Richard Antonissen
- Stef Buiks
Ook de toeleveranciers van teeltondersteunende voorzieningen denken mee: Sebastiaan Smeur van Meteor Systems Breda en Twan van den Brand van CLTV Zundert.
Eerste werkatelier
De eerste bijeenkomst en kennismaking vond 27 oktober plaats op het aardbeienbedrijf van Mark van Aert in Zundert. Hoe dat verliep lees je hier in een verslag dat Anne Reijnders, namens Agri Meets Design maakte.
afbeelding: werkatelier Foodlab TOV Zundert, foto: Jostijn Ligtvoet Fotografie
Vervolg werkatelier bijeenkomsten
Op dinsdag 2 februari, stond de presentaties van de concepten centraal. De deelnemers van FoodLab teeltondersteunende voorzieningen (tov) kwamen voor de tweede keer bijeen. Niet zoals gepland op een erf in Zundert, maar wegens coronamaatregelen online. Met de basiskennis over aardbeienteelt op zak was aan de deelnemende ontwerpers gevraagd een korte pitch voor te bereiden met daarin hun eerste ideeën. Die liepen uiteen van vernieuwende abstracte denkbeelden tot bijna-tastbaar voor te stellen concepten. Telers zijn op zoek naar een beter imago en de ontwerpers dagen hen uit; zijn ze bereid aanpassingen op hun bedrijf te doen om dat te bereiken? En zijn de gedroomde aanpassingen realistisch?
De deelnemers van FoodLab teeltondersteunende voorzieningen (tov) zijn vorige maand voor de derde en laatste keer samengekomen. Maar dat betekent zeker niet dat er een einde komt aan de mooie samenwerkingen die er tussen de deelnemers zijn ontstaan. Door de gekozen opzet was het FoodLab een soort ideeëngenerator, bedoeld om te inspireren om met andere ogen naar de sector te kijken en discussie aan te gaan hoe we met ons landschap omgaan. Het eindresultaat is een reeks uiteenlopende concepten, met stuk voor stuk een grote potentie voor impact; ze vormen een startpunt voor verdere samenwerking
Het werk van de ontwerpers zet aan tot verwondering, prikkelt de zintuigen en nodigt uit tot interactie tussen telers en hun omgeving. Ben je nieuwsgierig naar de ontwerpen van: Christien Meindertsma, Fides Lapidaire, Jord den Hollander, Lieke Frielink, Marnix van de Vijver, Mitch van Veldhoven en Rosa van der Kamp lees dan het verslag van de bijeenkomst dat Anne Reijnders van AgriMeetsDesign voor ons schreef. Hier kun je ook lezen hoe de telers, Erik Peeters, Jan van Meer, Mark van Aert, Niels Huismans en Stef Buiks, toeleveranciers van TOV, Sebastiaan Smeur (Meteor Systems) en Twan van den Brand (CLTV) en betrokken partners reageerden op de voorstellen.
foto: Kas Kathedraal, door Fides Lapidaire
Van verbeelding naar uitvoering
Nu de eindresultaten gepresenteerd zijn en de groep deze doordacht en doorontwikkeld heeft, gaat er een evaluatie plaatsvinden met telers en toeleveranciers. De ambitie is om te kijken welk van de ontwerpen haalbaar is en potentie heeft. Allemaal prikkelen ze de zintuigen en nemen ze ons mee in de kracht van verbeelding. We zijn alvast nieuwsgierig welk van de concepten we volgend seizoen kunnen aaanschouwen in het Brabantse landschap. Lees ook dit artikel over het Foodlab in Nieuwe Oogst van ZLTO.
Projectpartners
De projectpartners zijn: ZLTO, LIB, REWIN, Gemeente Breda, Provincie Noord-Brabant, Fruitport West-Brabant. Het project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van LIB.
Meer weten over de FoodLabs?
Neem contact op met:
