Trends & Ontwikkelingen

Urban Trail is een landelijk concept waarbij steden op een andere wijze worden ontdekt via avontuurlijke routes door gebouwen, theaters, stadions en steegjes. Tijdens de Urban Trail Haarlem lopen de deelnemers dwars door unieke plekken, zoals het gebouw van de NS Treinmodernisering, de Pathé Bioscoop en de Oerkap.

Kinderen die beperkt toegang hebben tot sport en cultuur krijgen gemiddeld gezien een lager schooladvies. In totaal zijn meer dan honderdduizend kinderen daar de dupe van. Dat blijkt uit een analyse van ABN AMRO. Sectoranalist Ward van der Stee wijst erop dat een deel van de Nederlandse kinderen structureel minder de kans krijgt om hun volledige potentieel te ontwikkelen en waarschuwt voor het langetermijneffect op de arbeidsmarkt.

Naar schatting 146.000 Nederlandse kinderen krijgen een lager schooladvies als gevolg van een gebrek aan culturele activiteiten. Hetzelfde geldt voor 71.000 kinderen die onvoldoende aan sport deelnemen. Van der Stee maakte een doorberekening van de conclusies van een recent onderzoek van de onafhankelijke economische onderzoeksinstantie SEO naar de gevolgen van kansenongelijkheid onder Nederlandse basisschoolkinderen. “Deze cijfers laten duidelijk zien hoe het gebrek aan toegang tot sport en cultuur niet alleen de ontwikkeling van kinderen belemmert, maar in potentie ook invloed heeft op de toekomstige arbeidsmarkt”, zegt Van der Stee. 

De wereld waarin we leven wordt steeds diverser, en dat zien we ook terug in de klaslokalen. Scholen krijgen een steeds grotere verantwoordelijkheid om leerlingen voor te bereiden op een maatschappij waarin verschillende culturen en achtergronden samenkomen. Het bevorderen van culturele diversiteit in het onderwijs is daarom van groot belang. Een van de manieren waarop scholen dit kunnen doen, is door het aanbieden van voorstellingen die diversiteit, inclusiviteit en gelijkheid centraal stellen. Voorstellingen op school bieden een unieke kans om leerlingen kennis te laten maken met verschillende culturen en perspectieven. 

Het effect van voorstellingen op school gaat verder dan alleen het overbrengen van kennis. Wanneer leerlingen samen een voorstelling bijwonen, ontstaat er een gemeenschappelijke ervaring die bijdraagt aan een gevoel van saamhorigheid. Daarnaast kunnen voorstellingen op school ook de verbinding met de lokale gemeenschap versterken. 

De voorgenomen plaatsing van het kunstwerk De Zuilen in het Boeimeerpark in Breda leidt tot groeiend ongemak bij omwonenden. ,,Kunst hoort te verbinden, maar leidt nu tot verdeeldheid.” Het leek een onschuldig idee: maak het Boeimeerpark onderdeel van een beeldenroute waar ‘verweesde’ kunstwerken alsnog een thuis kunnen vinden.

Dat ging een tijdje goed, totdat er kort na elkaar kunstwerken opdoken die niet bij iedereen in de smaak vielen. Het begon met de levensgrote Dirk Dobber van Bobbi Cleij, gevolgd door de in metaal gevatte dichtregels van Yvon Né. En toen kwam dit jaar ook nog het nieuws dat De Zuilen, een blauwmetalen sculptuur van Govert Heijkoop, geplaatst zou worden in het park. Voor heel wat bewoners van Boeimeer was daarmee de maat vol. Ze verwijten het stadsbestuur dat ze niet mogen meepraten over de komst van beelden die ze wel of niet passend vinden voor het park.

De zesde editie van het Cinecitta Internationaal Filmfestival 013 CIFF was van hoge kwaliteit en trok bijna tweeduizend bezoekers. Er werden achttien films vertoond, waaronder dertien premières. Een bijzonder hoogtepunt was de aanwezigheid van twee van de top drie-winnaars, die persoonlijk hun prijs in ontvangst kwamen nemen. Met de Georgische film ‘The Antique’ kent het festival een terechte winnaar. Kenmerkend voor dit festival is dat het zijn nek durft uit te steken voor films met een hoge kwaliteit, maar die om uiteenlopende redenen geen kans krijgen om te worden vertoond.

FEP (Federation of European  Publishers) heeft samen met 23 andere organisaties van makers en rechthebbenden een brief gestuurd aan het Europees Parlement, de nieuwe Europese Commissie en de lidstaten om op te roepen tot een betekenisvolle implementatie van de Europese AI-wet. De organisaties dringen aan op een uitvoering van de wet die de naleving van hun rechten waarborgt en de opkomst van een ethisch AI-ecosysteem bevordert. 

"De EU heeft zichzelf de middelen gegeven om een einde te maken aan de wijdverspreide illegale praktijken die de opkomst van generatieve AI kenmerkten, maar ze moet waakzaam blijven en voorkomen dat GPAI-aanbieders regels omzeilen. [ ] Europa zou ernaar moeten streven de wereld hoogwaardige, transparante en veilige AI te bieden. De ontwikkeling van AI moet de rechten respecteren van een toonaangevende Europese industrie."

De tiende editie van het cellofeest heet trots Tien. En trots mag artistiek directeur Maarten Mostert zijn op zijn kindje, dat uitgegroeid is tot een festival waar mensen naar uitkijken. “Ik wilde in 2006 groots beginnen, een voorbeeld stellen. We waren het eerste serieuze festival in het nieuwe Muziekgebouw aan ’t IJ – negen dagen lang cellomuziek en cellisten. Achteraf gezien was het best een gok, en het was natuurlijk vreselijk geweest als ik tegen zo’n grootheid als Natalia Gutman had moeten zeggen: ‘Sorry, het gaat toch niet door want er zijn te weinig mensen’.

“Het geheim van het succes was – en is – de combinatie van de plek en het instrument. En de mix van goede mensen en cellisten. Vanaf het begin hing er een goede sfeer en was er een enthousiast publiek. De cello is dankzij de Biënnale in Nederland geëmancipeerd, is gemeengoed geworden, en hoeft niet meer zo te concurreren met de voor de hand liggende solo-instrumenten als viool of piano." De Tiende Cello Biënnale in het Muziekgebouw aan ’t IJ begint op donderdag 31 oktober en duurt tot en met zondag 10 november.

Het legendarische Apollohuis in Eindhoven krijgt in 2025 een andere bestemming. De komende maanden wordt het tijdelijk weer opengesteld voor publiek voor een overzichtstentoonstelling van het veelzijdige werk van Paul Panhuysen (1934-2015) met de toepasselijke naam ‘My Home is Your Home’. Als hommage aan de bekende bewoner van Het Apollohuis.

Paul Panhuysen was beeldend kunstenaar en geluidskunstenaar. Vooral als geluidskunstenaar genoot hij internationaal grote bekendheid. Samen met zijn vrouw Hélène richtte hij in 1980 Het Apollohuis op. Tot 2001 was dit huis der kunsten de plek waar je de nieuwste beeldende kunst en experimentele muziek kon beleven. Hier ontvingen zij honderden kunstenaars die er werkten aan tentoonstellingen, installaties, concerten en performances. Het Apollohuis genoot hierdoor een wereldwijde reputatie.

Kamp Vught krijgt meer geld om volgend jaar door te komen. Die extra bijdrage is wel eenmalig, onderstreept verantwoordelijk staatssecretaris Vincent Karremans. De andere vier herinneringscentra die naast kamp Vught geld krijgen, zijn kamp Westerbork, Kamp Amersfoort, het Oranjehotel en het Indisch Herinneringscentrum. Jeroen van den Eijnde, directeur van Kamp Vught, liet in een verklaring weten dat de belangstelling voor het verhaal van Kamp Vught steeds groter wordt. "Maar wij zijn niet berekend op sterke groei en uitbreiding van taken. Al jarenlang bestaat het vaste team uit 9,5 formatieplaatsen. Die verhouding knelt steeds meer."

‘Sectie-C, de laatste editie (misschien)’, staat bovenaan de plattegrond van de broedplaats. Ook op veel andere Dutch Design Week-locaties zijn aanstaande grote bouwplannen voelbaar. Met het bedrijf en andere partners wordt het Koelhuis District ontwikkelt. Het wordt een mix van ateliers, werkplaatsen en gemeenschappelijk groen. Van de 700 woningen, deels hoogbouw, zijn 200 woningen gereserveerd voor eerstejaarsstudenten van de Design Academy. ‘Misschien wel de laatste expositie ooit’, staat op de plattegrond van Sectie-C bij de lijst exposerende ontwerpers en kunstenaars. Nu de plannen voor de bouw van 1300 woningen op dit terrein concreet worden, groeit ook de onzekerheid onder de ontwerpers. 

De organisatie van de Dutch Design Week kijkt terug op een ‘ongekend goede’ editie. Deelnemers lieten zich van hun beste kant zien en het weer werkte mee. ,,De stad bruiste bij het leven”, zei creative head Miriam van der Lubbe zondag op de slotdag. ,,In mijn ogen was het misschien de beste DDW die we tot nu toe hebben gehad.” Eindhoven werd afgelopen week weer overspoeld door designliefhebbers. En vanwege het warme weer mochten buitenpresentaties zoals op het Ketelhuisplein rekenen op extra veel belangstelling.

In Den Bosch is er al een tijdje iets bijzonders gaande op het gebied van streetart. Denk aan de gigantische kunstwerken op de silo’s van de Tramkade, of de grote muurschilderingen her en der in de stad. Kings of Colors, de organisatie hierachter, gaat een eigen Academy of Colors starten en deelt nu de gedachte hierachter.

De Academy of Colors draait om meer dan alleen het zetten van een handtekening op een muur. Voorzitter Roos Giethoorn: „Het idee is dat kunstenaars leren wat er écht bij komt kijken om grootformaat kunstwerken te maken. Een hele academie hiervoor is uniek. Er zijn wel cursussen in Nederland die mensen introduceren in deze kunstvorm, maar vaak gaat dat niet verder dan één les. Onze academie zal echte verdieping brengen.” Op die manier wordt streetart volgens Giethoorn professioneler zonder af te wijken van de traditionele kunstvorm. Giethoorn geeft aan dat ze willen beginnen met een zomerschool en daarna steeds meer willen uitbreiden.

Op woensdag 27 november organiseert de Vereniging de Kunst van Brabant een discussie-middag over de vraag of er geen grenzen zijn aan de door politiek en beleid opgelegde maatschappelijke opdracht aan de kunsten. Kunstenaars en culturele instellingen worden genoodzaakt om beleidsvoornemens en regelvoorschriften volledig in hun activiteiten en programma's te absorberen. Terwijl de artistieke waarde van de kunst inherent maatschappelijk is. Overheden en fondsen, de ambtenaren en medewerkers, blijven voorbijgaan aan die eigenlijke bestaansgrond van de kunsten en culturele activiteiten. 

Aan het voorstel voor de ‘Wet versterking auteurscontractenrecht’ is een nieuwe toevoeging gedaan, die de positie van nabestaanden van overleden (beeld)makers versterkt. Dit is gedaan door te bepalen dat bij overlijden van de maker de ‘persoonlijkheidsrechten’ aan de nabestaanden toekomen, tenzij iets anders is geregeld. Dit betekent dat nabestaanden nu makkelijker kunnen optreden tegen o.a. verminking of aantasting van het werk van een overleden kunstenaar. Pictoright verwelkomt deze wijziging, zeker in het tijdperk van kunstmatige intelligentie.

Job van Dooren startte in 1984 met het begeleiden van (culturele) organisaties voor fondsenwervende campagnes. Geleidelijk groeide het bedrijf Van Dooren Advies (VDA) als toonaangevend bureau. Het Vakblad fondsenwerving beschrijft de geschiedenis van het bureau. 

Bart Cordemeijer over de redenen om te stoppen “” De belangrijkste reden om te stoppen was dat een bureau verdiencapaciteit nodig heeft om de vaste lasten te kunnen betalen (management, kantoor, etc.). We stuitten na het vertrek van vier medewerkers op een arbeidsmarkt waar we geen geschikte mensen konden vinden, zeker niet op senior niveau. Ook ondervonden wij dat organisaties meer moeite hebben om te investeren in fondsenwerving maar tegelijkertijd (te) hoge verwachtingen hadden. Onze marges stonden onder druk de afgelopen drie jaar, een periode dat het salarishuis alleen maar steeg terwijl onze uurtarieven nauwelijks konden meestijgen. ZZP'ers boden juist veel lagere tarieven aan én na corona werden meer freelancers actief."

Het Stimuleringsfonds opent op 31 oktober de regeling Experiment. De regeling is bedoeld voor kleinschalige, experimentgedreven projecten op het gebied van vormgeving, architectuur en digitale cultuur. Het maximale aanvraagbedrag bedraagt € 10.000 en er is in deze ronde € 125.000 beschikbaar. Aanvragen worden behandeld op volgorde van indienen. Hierbij geldt het moment waarop de aanvraag compleet is.

Inmiddels zijn we aardig gewend aan online live-uitzendingen. Wat is de potentie van interactieve live-uitzendingen voor de culturele sector? Het Smithsonian American Art Museum biedt interactieve video-uitzendingen aan. Zo maken ze hun collectie toegankelijk voor een andere en bredere doelgroep. "Artful Connections is een programma dat gratis interactieve videoconferenties biedt aan een publiek van leerlingen vanaf groep drie tot volwassenen," legt Allie Knight uit, die het programma leidt en de presentatoren traint. De presentatoren nemen je in maximaal een uur mee langs de uitgebreide digitale collectie van het museum. De voordelen: toegankelijk, interactief, flexibel en kostenbesparend. 

Er wordt in de sector al voorzichtig geëxperimenteerd met AI. Maar om processen te optimaliseren, efficiënter te maken. Wat gebeurt er als AI niet alleen een hulpmiddel is, maar een rol aan de tekentafel krijgt? In de theatervoorstelling ‘Sh4dow’ krijgt een live AI een hoofdrol. Volgens de Deense regisseur en producent Mikael Fock zet deze voorstelling niet alleen de traditionele grenzen van theater op scherp, maar laat ons ook nadenken over de rol van AI in ons eigen leven.

Veel organisaties zullen het herkennen: je weet dat je een digitale strategie nodig hebt om verder te komen, maar dat blijkt in de praktijk toch lastiger dan gedacht. Ook het Zilvermuseum zat lange tijd in dat schuitje. Binnen de organisatie leefden al allerlei ideeën om met digitaal aan de slag te gaan. Een incompany workshop bij (de Academie van) DEN bleek de oplossing. Het activeren van de collega’s begon al bij de digitale transformatie-scan die alle deelnemers vooraf moesten invullen, plus een korte vragenlijst over wat zij graag wilden behouden, ontwikkelen of afbouwen op digitaal gebied. De workshop hielp om verschillende ideeën samen te brengen in één strategie. 

De milieu-impact van IT in een organisatie wordt vaak over het hoofd gezien of onderschat. Het kost veel energie om digitale data en collecties te maken, op te slaan, te gebruiken en te tonen. Alleen al de opslag van data op servers die continu draaien en de websites en sociale media, hebben hun de CO2-voetafdruk. En dan is er nog AI, dat door de enorme hoeveelheid benodigde data en hardware grote milieu-impact heeft. De netwerkgroep Green IT heeft een gids samengesteld om je te helpen de CO2-impact van digitale data en IT in je organisatie te verminderen.

De Parade is een rondreizend theaterfestival dat zich in de zomermaanden vestigt in stadsparken in Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Amsterdam. Volgens Eefje Colsen, hoofd communicatie, zijn er in de afgelopen jaren twee opvallende verschuivingen in het bezoekersgedrag te zien. Sinds corona komen mensen eerder op de dag. Daarnaast is het aanbod bij de Parade zo breed dat sommige mensen niet goed weten waar ze moeten beginnen. Op dit veranderd gedrag heeft de Parade geanticipeerd door middel van matinees en het aanbieden van pakketten. 

Om specifieke groepen klanten te benaderen via e-mail, ging er de afgelopen jaren relatief veel tijd verloren aan handmatige exports en analyse omdat er gewerkt wordt in verschillende systemen voor website, kaartverkoop en e-mailmarketing. De Parade is gaan samenwerken met MarketingEngine: een platform, uitsluitend gericht op culturele instellingen, dat bezoekersdata, analyses en rapportages centraliseert. De eerste datagedreven campagnes bij de Parade lieten zien dat de conversie gemiddeld 2,3% hoger lag dan bij niet-datagedreven campagnes. Dit heeft geleid tot een ROI van 153% op de totale investering. “Door deze nieuwe datagedreven aanpak kunnen we ons publiek nu beter bedienen - het werkt als een tierelier.” 

Na ruim honderd jaar cinemageschiedenis mogen filmposters vandaag de dag gerust als eigen kunstvorm worden gezien. De strijd tussen kunstzinnigheid en commercie leverde beelden op die deel zijn geworden van ons collectieve bewustzijn. Hoe verhoudt de kunstzinnige kant van het affiche zich tot dat doel om mensen naar de bioscoop te lokken? Sander Brouwer, veelgevraagd Nederlands filmposterontwerper, zegt daarover: ‘Je kunt cinema verdelen in commerciële cinema en onafhankelijke of arthousecinema. Een commerciële filmposter moet je in twee seconden de specifieke beeldtaal van het genre laten zien. Wellicht heb je als kijker zin in een scifiblockbuster, een nare horror, een romantische komedie, of gewoon even een lekker avondje janken. Om dat direct duidelijk over te brengen wordt het genre vrijwel altijd op dezelfde ongenuanceerde manier verbeeld.’

Een poster voor arthousecinema, legt Brouwer uit, baseert zich meer op de thematiek en toon van de film. ‘Die stelt je eerder vragen dan dat-ie veel uitlegt. Posterontwerp voor arthousecinema is in die zin wat uitdagender, meer een vertaling van de stijl en toon van de film naar grafisch ontwerp.’

Met een opwarmende planeet groeit het bewustzijn over duurzaamheid, ook binnen de cultuursector. Nieuwe duurzame fysieke en digitale opties bieden marketing- en communicatieprofessionals meer mogelijkheden om hun werk milieuvriendelijk te maken. Met deze vier acties kun je vandaag nog aan de slag om je bijdrage te leveren aan een duurzamere toekomst. 1. Minimaliseer je digitale voetafdruk. 2. Duurzaam drukwerk. 3. Kies voor verantwoorde merchandise. 4. Kies groene website hosting. 

Cultuur en kunst maken het mensen mogelijk elkaar te begrijpen, en dat is precies wat dit kabinet niet wil, schrijft Mees Koningswijk: ‘Sinds er sprake is van het verhogen van de btw op cultuur, boeken en sport, zie ik veel discussies tussen cultuurliefhebbers en tegenstanders van cultuursubsidies. Dan gaat het vaak over de vraag of kunst en cultuur primaire levensbehoeften zijn. De btw-verhoging op kunst en cultuur gaat iedereen aan. 

In mijn beleving is kunst, cultuur en creativiteit precies wat op dit moment nodig is om nader tot elkaar te komen. Ik denk dat dit kabinet er veel baat bij heeft de kunst- en cultuursector dwars te zitten, want dit kabinet heeft alleen bestaansrecht door de wig die is gedreven tussen burgers. Het heeft er geen belang bij ons dichter bij elkaar te brengen. Ik geloof ook niet dat dit kabinet de cultuur van ons land wil beschermen door vluchtelingen te weren, want dan zouden ze de sector niet verder benadelen door haar minder toegankelijk te maken voor iedereen. Het kabinet is een veel groter gevaar voor onze cultuur dan de vluchteling. Als er één ding is wat we kunnen leren van kunst, cultuur en creativiteit, is het dat we op een magisch mooie wijze kunnen ontdekken dat we niet zoveel van elkaar verschillen als we denken.'

De Boekmanstichting heeft de drie genomineerden voor de 6e Boekman Dissertatieprijs bekendgemaakt. De jury heeft uit 25 inzendingen eerst een longlist samengesteld van tien proefschriften, uit deze longlist zijn nu nog drie genomineerde werken over die kans maken op de prestigieuze prijs. Deze wordt in het voorjaar van 2025 uitgereikt. 

De volgende drie titels maken nog kans. Pieter Bots: Een waardevol oordeel. Artistieke kwaliteit in het Nederlandse cultuurbeleid. Esther Hammelburg: Being there live : how liveness is realized through media use at contemporary cultural events. Kirsten Schipper: Architectuur als culturele daad : een architectuurhistorisch onderzoek naar het architectuurbeleid van de rijksoverheid

In zijn nieuwe boek Met de stroming mee beschrijft Patrick van Thiel vijf merkstromingen die houvast bieden bij het bouwen van sterke merken en stevige reputaties. Deze stromingen zijn niet alleen relevant voor het bedrijfsleven, maar ook voor de culturele sector. Het bouwen van een merk of reputatie is tegenwoordig te zien als één vakgebied. Eén vakgebied met nog steeds twee ‘bloedgroepen’. Juist omdat er sprake is van één vakgebied is het noodzakelijk dat deze twee bloedgroepen, maar ook al die andere mensen die een bijdrage leveren aan het merk en de reputatie, goed met elkaar samenwerken. Een expliciete keuze voor merkstromingen, de manier waarop een organisatie aan merkenbouw doet, zoals vanuit positionering, purpose of partners, helpt daarbij. 

VSB Fonds geeft drie voorbeelden van initiatieven die een belangrijke bijdrage leveren aan toegankelijke kunst en cultuur. Het Sencity Festival, waar je kunst, wetenschap en verhalen met ál je zintuigen ervaart. De nieuwe lift in het Landbouwmuseum De Laarman in Overijssel. En No Limits! Art Castle, een initiatief van Stichting Captain Hoek dat sinds 2018 verschillende soorten makers samenbrengt. 

Dutch Dutch Design Week (DDW) verwelkomt smart EV-merk XPENG als officiële mobiliteitspartner voor 2024. De samenwerking heeft als doel bij te dragen aan een slimmere, duurzamere wereld en biedt een kijkje in de toekomst van vervoer. Zowel XPENG als DDW gelooft in de kracht van ontwerp en technologie om een betere, duurzamere wereld vorm te geven. Tijdens DDW24 stelt XPENG 35 voertuigen ter beschikking, waaronder de P7 sedan en de G6 en G9 SUV's, als onderdeel van de voor tickethouders gratis Design Rides.

Kelderman en Van Noort, Tarek Beshta en Frino zijn de winnaars van de Eindhoven Cultuurprijs 2024. Dat heeft Cultuur Eindhoven tijdens een feestelijke uitreiking op maandagavond 28 oktober bekend gemaakt in de Effenaar. Kelderman en Van Noort won de  Waarderingsprijs Organisatie, Tarek Beshta won de Waarderingsprijs Individu en Frino won de Stimuleringsprijs. De cultuurprijs wordt ieder jaar uitgereikt aan een kunstenaar of instelling die een prestatie op het gebied van cultuur heeft geleverd die van uitzonderlijke meerwaarde is voor de stad. 

Al bijna 12 jaar lang is er, dankzij de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK), aandacht voor de rol van cultuureducatie binnen het primair en voortgezet onderwijs. Cultuureducatie binnen het mbo is in de afgelopen CmK-periodes echter onderbelicht geweest. Terwijl we juist veel kansen zien om met cultuureducatie bij te dragen aan de ontwikkeling van mbo-studenten. Op deze kennispagina verkennen we de mogelijkheden voor cultuureducatie binnen het mbo in Noord-Brabant. We gaan onder meer in op hoe het mbo is opgebouwd, welke financieringsmogelijkheden er zijn voor cultuureducatie in het mbo en welke plek cultuureducatie binnen het mbo kan innemen.