Trends & Ontwikkelingen

Dit weekend vindt de Rotterdamse Museumnacht plaats. Musea verwachten zo’n 13.000 bezoekers. Rotterdam is niet de enige stad waar een museumnacht plaatsvindt. Ook steden als Almere, Amsterdam, Delft, Utrecht en Enschede organiseren een vergelijkbare avond. Het klinkt zo logisch, een museum dat ’s avonds geopend is. Het is in steden als Parijs, Londen en New York gebruikelijker dat musea ’s avonds open zijn. Maar afgezien van enkele musea die wekelijks of maandelijks een avondopenstelling hebben, zijn de meeste musea in Nederland nog altijd ’s avonds dicht. 

Op de vraag waarom dat eigenlijk niet standaard gebeurt, reageert woordvoerder Udo Feitsma van de Museumvereniging: „Het is enerzijds een kwestie van vraag en aanbod. Maar ook de extra kosten en de beschikbaarheid van personeel spelen een grote rol.” Om elke avond open te gaan is voor veel musea dus een logistiek lastige én te dure onderneming. Moeilijk, duur, maar het kan bij veel museum regelmatig wél. Zoals De Pont Museum in Tilburg. Elke donderdag is het museum voor hedendaagse kunst gratis te bezoeken tot negen uur ’s avonds. Eens per maand pakt De Pont extra uit, dan organiseert het museum PUNCH, waarop ze een culturele partner een avond laten cureren.

Hoe krijg je mensen warm voor kunst? De gemeente Waalwijk wil kunst veel meer in de schijnwerpers zetten. Bestaande kunstwerken worden uitgerust met een QR-code die het achterliggende verhaal vertelt, maar dat is niet alles. In Waalwijk zijn veel bouwplannen. Er wordt nu meteen goed gekeken naar kunst in de openbare ruimte. De gemeente wil ook de jeugd warm krijgen voor kunst, bijvoorbeeld door meer kunsteducatie op de (basis)scholen.

De gemeente ziet kansen om inwoners hier veel meer bij te betrekken en mee te laten denken over nieuwe kunstprojecten. Het toekomstige kunstwerk van Gijs Assmann bij de Winterdijk, naast het Schoenenkwartier, is daar een treffend voorbeeld van. Mensen mochten kiezen uit ontwerpen van drie kunstenaars. Het idee van Assmann, een schommel en kunstwerk in één, kreeg de meeste stemmen.

De kansen van digitale transformatie zijn niet meer weg te denken uit de culturele sector. Als jouw organisatie subsidie ontvangt van het ministerie van OCW, word je gevraagd om in je bestuursverslag te reflecteren op je digitale transformatie. Om je hierbij te helpen, heeft DEN de Digitale Transformatie Scan ontwikkeld. Met deze praktische zelfscan krijg je snel inzicht in waar je organisatie staat op het gebied van digitale transformatie en ontvang je concrete handvatten voor je jaarverantwoording. Met de uitkomsten van de scan kun je een sterke en onderbouwde reflectie schrijven voor je jaarverslag. De Digitale Transformatie scan is gratis beschikbaar en duurt slechts 10 minuten om in te vullen. 

De recente ontwikkelingen rondom het stopzetten van fact-checken op Facebook, Europese wetgeving rondom online privacy (de Europese Digital Service Act) en de nauwe banden van de Amerikaanse politiek met big tech bedrijven, maken dat thema's als online keuzevrijheid, privacy en regie over je data relevanter zijn dan ooit. Maar platforms als Facebook, Instagram, X en TikTok zijn vooralsnog de beste plek om een groot, specifiek of nieuw publiek te bereiken. 

Er zijn ook alternatieve platforms, zonder winstoogmerk en meer oog voor de wensen en belangen van de gebruikers. Met name organisaties met een publieke taak, zoals de publieke omroep en culturele organisaties, zijn geïnteresseerd in deze platforms. Omdat zij uit publieke middelen worden betaald, krijgen publieke waarden hogere prioriteit dan het maken van winst. DEN zet alle overwegingen voor het gebruik op een rij. 

De Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) was bedoeld om zelfstandigen te compenseren als het inkomen door de coronacrisis tot onder het sociaal minimum daalde. Eind 2023 is circa € 269 miljoen van de verstrekte uitkeringen teruggevorderd, circa negen procent van het totaal uitgekeerde bedrag. De Tozo-regeling liep van begin maart 2020 tot en met september 2021. In totaal is er volgens het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bijna € drie miljard uitgekeerd aan Tozo-­levensonderhoud. Verder is er € 28 miljoen teruggevorderd vanwege het overtreden van de inlichtingenplicht. 

Cybercriminelen weten ook culturele organisaties te vinden. Het is dus van essentieel belang dat we de cyberveiligheid in de sector optimaliseren. DEN ontwikkelde daarom samen met de deskundigen van adviesbureau TwynstraGudde het Stappenplan Cyberveiligheid. De Cyberveilig tool geeft een actielijst met begrijpelijke instructies om je basisbeveiliging - vandaag nog - op orde te brengen. Dat is de eerste stap die je als culturele organisatie moet zetten. Daarna ga je aan de slag met het stappenplan voor verdere verdieping en extra maatregelen.

Hoe ziet het designmuseum van de toekomst eruit? Met die vraag nodigde Design Museum Den Bosch vijf Europese musea uit. Samen ontwierpen ze de tentoonstelling Trans Europa Design Express en de directeuren gingen met elkaar in gesprek. 

,,We hebben in ons team elke week een gesprek over het toekomstige museum en hoe we naar onze collectie kijken”, vertelt Timo de Rijk. Zijn museum, Design Museum Den Bosch, verhuist namelijk in 2030 naar een nieuwe locatie op de Citadelhof. ,,Het leek ons mooi, met het oog op die toekomst, advies te vragen aan onze Europese collega’s.” Het toekomstbeeld van De Rijk? ,,Ik zie Design Museum Den Bosch vooral als een belangrijke, onafhankelijke culturele plek. Minder als een kunstmuseum, meer vergelijkbaar met goede, onafhankelijke journalistiek."

Almelo zet stappen om cultuur en erfgoed een vaste plek te geven in de binnenstad. Met stedelijke ontwikkeling op komst in de binnenstad, wil de gemeente hier ook culturele instellingen een plek geven. 

De gemeenteraad sprak eerder de wens uit voor 'één cultureel centrum'. Maar waar moeten deze culturele plekken komen? En moeten ze worden geclusterd of juist verspreid door de stad? Om dit uit te zoeken, verleent de gemeente opdracht aan Draaijer Group, een bureau dat gespecialiseerd is in het inpassen van cultuur in stedelijke ontwikkeling. Het projectvoorstel wordt niet alleen door experts gemaakt. De input van inwoners speelt een belangrijke rol.  De wethouder ziet kansen in gebieden waar grote stedelijke ontwikkelingen op stapel staan. 

De gemeente Delft werkt aan een toekomstbestendige stad. Hierin speelt cultuur een belangrijke rol. Daarom heeft het college het Integraal Huisvestingsplan Cultuur (IHP Cultuur) laten opstellen. Dit plan brengt in kaart aan welke culturele voorzieningen behoefte is. En welke investeringen er nodig zijn. Ook in verband met de groei van de stad. 

Het IHP Cultuur geeft inzicht in de behoefte aan ruimte en de verwachte kosten voor culturele voorzieningen in de periode 2025-2040. Dit geldt voor onder andere theaters, musea, bibliotheken en ateliers. Het plan wordt elke vier jaar bijgewerkt, zodat het aansluit bij de nieuwste ontwikkelingen. Uit onderzoek blijkt dat er vooral een tekort is aan podia en theaterfuncties. Daarnaast is er behoefte aan meer ruimte voor musea, kunstbeoefening en bibliotheken.