Trends & Ontwikkelingen

Het belang van cultuur in je gemeente laten zien én voelen; bij lobbyen voor gemeentelijk cultuurbeleid is dat essentieel. Met de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart 2026 in het vooruitzicht: hoe doe je dat? Lobbyen voor dat beleid? Francesco van Mierlo, directeur Kunstencentrum Waalwijk, Leonie Oomen, cultuurcoach bij de Bibliotheek CultuurPuntAltena en Roger Rutten, griffier bij gemeente Deurne, delen hun adviezen. 

De mate van succes ligt voor een groot deel aan de timing van je lobby. Het moet voor de buitenwereld, zoals beleidsmakers, je achterban en de media, duidelijk zijn waarom je nu in actie komt. Het liefst kies je een moment waarop degene op wie je je richt ook iets kan doen met je oproep. Dat betekent dat je niet alleen intern kijkt naar een goede timing, maar je juist extern op zoek gaat naar goede momenten voor je lobby. 

Minister Bruins (OCW) stuurt de Eerste en Tweede Kamer het werkprogramma 2025-2026 van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. Het werkprogramma bevat de keuzes en prioriteiten van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. De inhoudelijke keuzes in het werkprogramma zijn tot stand gekomen op basis van een analyse van de grootste risico’s en gesprekken met betrokken partijen zoals beleidsdirecties, het Nationaal Archief, de RCE, de RDDI of CIO-Rijk.

Minister Bruins (OCW) geeft antwoorden op Kamervragen naar aanleiding van het bericht 'Nederland geeft roofkunst terug aan Nigeria: 'Herstel van historisch onrecht''. De Tweede Kamerleden Van der Wal (VVD), Stoffer (SGP) en Eerdmans (JA21) hadden de vragen gesteld.

113 objecten, geroofd tijdens de plundering van Benin City in 1897, worden onvoorwaardelijk teruggegeven om historisch onrecht te herstellen. De Nigeriaanse overheid zal deze objecten beheren en tentoonstellen. Hoewel Nigeria laag scoort op de corruptie-index, worden geen voorwaarden gesteld aan de teruggave. Nederland volgt een internationaal beleid van restitutie van koloniale kunstobjecten, in lijn met andere landen zoals Duitsland en Frankrijk. 

In ‘Kijk eens wat er staat’ worden verhalen van penvoerders gedeeld die laten zien hoe breed en belangrijk het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) is. Binnen CmK werken culturele instellingen, scholen (po, vo, mbo, so), gemeenten, provincies, zorginstellingen en nog veel meer partners al twaalf jaar samen om te zorgen dat goede cultuureducatie voor alle kinderen in Nederland (en sinds CmK3 ook in het Caribisch deel van het Koninkrijk) een vanzelfsprekend onderdeel is van hun schooldag.

CmK heeft in de afgelopen jaren in het grotere ecosysteem een verandering teweeggebracht. In alle provincies zijn nieuwe samenwerkingen op gang gekomen of geïntensiveerd. Het regionale culturele leerecosysteem is veranderd en daardoor meer divers en inclusiever geworden. Het ministerie van OCW, LKCA en het Fonds voor Cultuurparticipatie werken als organiserende partijen al twaalf jaar nauw samen in het programma.

Niet alle kinderen beginnen met gelijke kansen aan de basisschool. Gelukkig helpt voorschoolse educatie peuters met risico op een achterstand in hun (taal)ontwikkeling. Cultuureducatie mag daarbij niet ontbreken, vindt kenniscentrum CultuurSchakel in Den Haag. Wat kunnen we leren van de voortvarende Haagse aanpak?

Pedagogisch professionals uit de kinderopvangpraktijk bevestigen de meerwaarde van kunst en cultuur voor deze doelgroep. Het sluit immers naadloos aan bij spelend en ontdekkend leren, dat in de kern van de kinderopvang verweven is. Deze aansluiting is vooral aanwezig bij procesgerichte cultuureducatie, waarbij niet het eindproduct, maar het creatief proces centraal staat. Dat leerde CultuurSchakel uit vele gesprekken met Haagse kinderopvangorganisaties, én uit haar onderzoek ‘Van koelkastwaardig knutselwerk naar creatief proces’. 

De spanning tussen de entertainmentindustrie en de AI-sector bereikte dinsdag 18 maart 2025 een nieuw hoogtepunt. Meer dan 400 prominenten, waaronder Mark Ruffalo, Paul McCartney, Cynthia Erivo, Cate Blanchett en Chris Rock, ondertekenden een open brief aan de Trump-regering. Hun oproep: handhaaf de bestaande auteursrechtelijke bescherming tegen de trainingspraktijken van AI-bedrijven. Dit komt als reactie op een pleidooi van techreuzen Google en OpenAI om deze wetten te versoepelen, iets wat de creatieve sector als een existentiële bedreiging ziet.

Acteurs worden opgepakt en een nieuwe wetgeving perkt de artistieke vrijheid verregaand in: cultuur in Georgië lijdt onder repressieve maatregelen. Sinds regeringspartij Georgische Droom afgelopen najaar de overwinning claimde bij vervalste parlementsverkiezingen, eisen woedende Georgiërs het vertrek van de autocratische en pro-Russische regeringspartij. Vorige maand maakte Georgische Droom bekend wetgeving te herzien die de artistieke vrijheid en onafhankelijkheid van Georgische theaters ernstig bedreigt. 

De in Georgië razend populaire acteur Tsjitsjinadze stond vooraan in de protesten. Sinds begin december zit de acteur in de gevangenis. De 140 medewerkers van het Abashidze-theater besloten alle voorstellingen te staken tot Tsjiitsjinadze en de overige politieke gevangenen vrijkomen. „De Georgische cultuur zit in de gevangenis”, riep David Doiasjvili, creatief directeur van het theater, in januari staand op een podium voor het gebouw.

Hoe voorkom je praktijken met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, zoals mogelijk bij het Fries Museum gebeurd is? Friese kunstinstellingen laten zien hoe het bij hen geregeld is. Sinds de laatste cao-onderhandelingen is vastgesteld dat elk museum verplicht is om een externe vertrouwenspersoon aan te stellen. Bij andere delen in de sector als 'dans' en 'podium' was dat al ingevoerd. Deze vertrouwenspersoon is bij de meeste grote culturele instellingen in Friesland ook aanwezig.

Bij Tryater gaan ze verder dan alleen een vertrouwenspersoon. Binnenkort organiseert de organisatie een omstanderstraining. Naast de training zijn er ook twee coördinatoren sociale veiligheid en op de toneelvloer zo nu en dan een intimiteitscoördinator.

De gemeente Steenbergen zet zich de komende vier jaar opnieuw in voor cultuureducatie via de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK). Dankzij dit programma werken scholen en verenigingen nauw samen om een breed en divers cultuuraanbod op scholen te realiseren. Hierdoor krijgen kinderen de kans om hun creatieve talenten te ontdekken en zich op cultureel vlak verder te ontwikkelen.

Wethouder Prent, portefeuillehouder onderwijs, benadrukt het belang van cultuureducatie voor alle kinderen: “Als kinderen op jonge leeftijd in aanraking komen met cultuur, draagt dat bij aan hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarom maken we cultuureducatie een vast onderdeel van het onderwijs. Door muziek, dans en kunst ontdekken kinderen hun talenten en wat hen gelukkig maakt.”

In het afgelopen jaar heeft het Jeugdfonds Sport & Cultuur ’s-Hertogenbosch-Vught opnieuw voor meer kinderen de contributie of het lesgeld voor deelname aan sport of cultuur betaald. In 2024 werden er maar liefst 1473 aanvragen gehonoreerd, in 2023 waren dat er nog 1268. Dat is een groei van ruim 15%. In het jaaroverzicht staat alles op een rij. 

Minister Bruins (OCW) stuurt de Eerste en Tweede Kamer een brief met de geannoteerde agenda van de informele Raad voor Cultuur (OJCS-Raad) van 7 en 8 april in Warschau, Polen. OJCS staat voor Onderwijs, Jeugd, Cultuur en Sport. Vanwege andere verplichtingen zal minister Bruins zelf niet deelnemen. Nederland zal op ambtelijke niveau vertegenwoordigd worden.

Het Poolse voorzitterschap heeft tijdens deze informele Raad voor Cultuur drie onderwerpen centraal gesteld: 1. Debat over de bescherming van cultureel erfgoed tegen door mensen veroorzaakte rampen, mede in het licht van Oekraïne; 2. Werkontbijt over het Europees Cultuur Kompas; 3. Debat over de ondersteuning van jonge kunstenaars bij de start van hun carrière. In de geannoteerde agenda wordt de Nederlandse inzet per agendapunt weergegeven.

Begin dit jaar konden initiatiefnemers weer subsidie aanvragen bij de provincie Groningen voor activiteiten die de deelname aan amateurkunst, cultuur en erfgoed stimuleren, of die bijdragen aan het behoud van het Nedersaksisch. Vanuit de regeling Amateurkunst, cultuurparticipatie en erfgoed was er deze ronde 500.000,- euro beschikbaar.

Met de 19 projecten die subsidie krijgen is het subsidieplafond voor dit jaar bereikt Gedeputeerde Tjeerd van Dekken van Cultuur vertelt waarom cultuur zo belangrijk is: ‘Cultuur zorgt voor verbinding, verwondering en geluk. Onze provincie heeft een rijk cultureel leven, en dat is ook goed voor onze economie. Ik ben dan ook blij te melden dat we deze mooie initiatieven kunnen stimuleren.’

Een minimalistisch nieuw museumgebouw in Warschau biedt een venster op een iconisch staaltje communistische propaganda. De collectiepresentatie reflecteert op de commercie uit de tijd erna en op rechten van migranten en minderheden. Dat wil zeggen: zolang de politiek dat toestaat. Na een dolend bestaan van zo’n twintig jaar kreeg het Museum van Moderne Kunst (MSN) in oktober van het afgelopen jaar een eigen gebouw pal naast het Stalinistische cultuurpaleis. Het is een rechthoekige witte doos. Zonder toegangskaartje kun je over de begane grond lopen. Een doordeweeks bezoek leert dat het werkt: het is er razend druk.

Het nieuwe museumonderkomen telt zo’n 20.000 vierkante meter en de kosten, zo’n 135 miljoen euro, zijn geheel opgebracht door de overheid. De collectie van het museum laat zien met hoeveel politieke strijd de kunst in Polen is omgeven. in de catalogus is te lezen over de thema’s die het aankoopbeleid hebben gedomineerd, vooral in de eerste jaren: „feminisme, post-kolonialisme, gender en queer-theorie, plus kunst die kritiek levert op het mondiale kapitalisme”. Veel kunst in het museum, waarvan de helft vervaardigd door vrouwen, richt zich op de rechten van seksuele minderheden en immigranten. Dit klinkt internationaal en toch: de collectie is onmiskenbaar Pools. Daarbij speelt mee dat maar liefst driekwart van de werken van Poolse kunstenaars is.

Hoe de Wilhelminatoren in Valkenburg heeft kunnen instorten is nog niet opgehelderd. „Uit de subsidieaanvraag die in 2022 bij het Rijk ten behoeve van de Wilhelminatoren is gedaan bleek geen groot achterstallig onderhoud”, laat minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, NSC) weten. De Wilhelminatoren is een van de bijna 62.000 rijksmonumenten in Nederland, variërend van kerken, historische buitenplaatsen en kastelen tot boerderijen, woonhuizen en molens. Ongeveer de helft daarvan is geen woonhuis. De vraag is hoe het gesteld is met de staat van deze monumenten. Zijn ze veilig?

„We weten dat ongeveer 14 procent van alle gebouwde niet-woonhuismonumenten qua monumentale waarden in matige of slechte staat verkeert”, aldus minister Bruins. „Wat overigens niet betekent dat ze op instorten staan. Dat is meer dan we wenselijk vinden. Het percentage daalt al enkele jaren, maar in het bijzonder bij grote monumenten is er een knelpunt.” Uit onderzoek van het ministerie blijkt dat er de komende tien jaar minimaal 2,2 miljard euro nodig is om die monumenten in een goede staat te brengen, en 700 miljoen euro om het percentage van ruim 14 procent te reduceren tot 10 procent, zoals sinds de jaren negentig als beleidsdoel geldt.

Op Tefaf Maastricht komen bezoekers van over de hele wereld; ze spreken alle mogelijke talen en verdwalen tussen de vele schilderijen en beelden. De internationale kunstbeurs, opgericht in 1988, nodigt jaarlijks meer dan tweehonderd galeries uit. Toch was er nooit eerder een beursstand gewijd aan aboriginalkunst, dit jaar is de primeur. 

In Europa en de Verenigde Staten is er steeds meer waardering voor de kunst uit Australië. Zo won de Australische aboriginalkunstenaar Archie Moore vorig jaar de hoogste onderscheiding op de Biënnale van Venetië en krijgt Emily Kam Kngwarray dit jaar een solotentoonstelling in het Londense Tate Modern. De kunstwereld is haar blik dus aan het verbreden. Al vanaf 2000 groeit, met name dankzij die particuliere verzamelaars, de markt voor aboriginalkunst. Pas recentelijk komt er ook veel erkenning vanuit de museumwereld. 

Het Eindhovense online radiostation Rararadio opent vrijdag 21 maart haar tweede studio in het Spoorhuisje aan de Hoogstraat. Deze plek moet tevens een nieuwe creatieve hotspot in Eindhoven worden. Rararadio is sinds 2018 een platform voor undergroundcultuur. Vanuit haar containerstudio op Strijp-S zendt het station zeven dagen per week uit en biedt het een podium aan dj’s, artiesten en programmamakers.

De nieuwe studio in het Spoorhuisje krijgt een andere insteek, laat voorzitter Joch Jansz van Rararadio weten. ,,Podcasts, intieme muziekoptredens, videoproducties, er is zelfs een recording- en mixing studio – we willen nog meer makers de kans geven om hun verhaal te vertellen.” Het Spoorhuisje moet met deze studio een nieuwe functie krijgen als culturele broedplaats. ,,Eindhoven mist nog een toegankelijke ruimte waar je eenvoudig een podcast kunt opnemen of een sessie kunt registreren. Wij willen die drempel verlagen en een levendig platform creëren dat openstaat voor iedereen met een goed idee.”

Queen krijgt dit jaar de prestigieuze Polar Music Prize, ook wel de Nobelprijs voor de muziek genoemd. Ook muzikanten Herbie Hancock en Barbara Hannigan krijgen een onderscheiding. De winnaars ontvangen een beeldje en 1 miljoen Zweedse kroon (bijna 90.000 euro).  "We zijn zeer vereerd dat we dit jaar de Polar Music Prize mogen ontvangen. Het is ongelooflijk, heel erg bedankt", reageert Queen op het nieuws. De Britse groep is een van de succesvolste rockbands aller tijden. Leadzanger Freddie Mercury overleed in 1991. Sinds 2011 toert de groep met zanger Adam Lambert als frontman.

De Polar Music Prize wordt ieder jaar uitgereikt aan artiesten of groepen die een bijzondere bijdrage aan de muziek hebben geleverd. De uitreiking van de Polar Music Prize vindt plaats op dinsdag 27 mei in het Grand Hôtel in Stockholm, waar de Zweedse koninklijke familie bij is.

Op dinsdag 18 maart start de campagne ‘Haarlem breekt de stilte’, een initiatief waarin Haarlemse mannen zich uitspreken tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Poppodium Patronaat is een van de drijvende krachten achter deze campagne en speelt een belangrijke rol in de uitvoering. Naast politici, horecaondernemers en sporters doen ook popmuzikanten en sleutelfiguren uit de Haarlemse culturele sector mee.

Met deze campagne willen de initiatiefnemers het taboe doorbreken en mannen aansporen om verantwoordelijkheid te nemen. De boodschap wordt krachtig uitgedragen via posters in de stad, waarop dertig Haarlemse mannen hun stem laten horen. Onder hen bevinden zich niet alleen gemeentebestuurders en raadsleden, maar ook bekende muzikanten, programmeurs en andere cultuurmakers die een breed publiek aanspreken. Met ‘Haarlem breekt de stilte’ wordt een krachtig signaal afgegeven: seksueel grensoverschrijdend gedrag is geen probleem dat alleen vrouwen aangaat. Het is aan alle mannen om op te staan, het gesprek niet uit de weg te gaan en te werken aan een cultuur van respect en veiligheid.

Samsung Electronics heeft een samenwerking aangekondigd met het Rijksmuseum, een van ’s werelds toonaangevende culturele instellingen. Dankzij deze samenwerking kunnen abonnees van de Art Store, op onder andere The Frame, 14 nieuwe kunstwerken bekijken die de rijke geschiedenis en het vakmanschap van de Nederlandse kunst belichten. 

“De collectie van het Rijksmuseum vertelt het verhaal van de culturele prestaties van Nederland, en door deze samenwerking met Samsung brengen we de schoonheid en geschiedenis van de Nederlandse kunst op een innovatieve manier in het dagelijks leven van mensen,” zegt Taco Dibbits, algemeen directeur van het Rijksmuseum.

De gemeenteraad van Bergen op Zoom staat voor een lastige keuze: hoe om te gaan met de forse bezuinigingen op het te verzelfstandigen Markiezenhof, het historische museum en culturele hart van de stad. De opgelegde bezuiniging van 900.000 euro werd eerder teruggebracht naar 700.000 euro, maar het blijkt dat de CAO-en salariskosten voor de organisatie van het Markiezenhof – jaarlijks 541.000 euro – niet binnen de begroting passen. 

Het college stelt daarom voor om deze kosten uit het begrotingsprogramma 6 (cultuur, sport en recreatie) te halen. Deze werkwijze roept echter vragen op. Waarom moeten cultuur en sport bloeden voor bijvoorbeeld CAO-loonstijgingen? In plaats van de problemen op te lossen binnen het oorspronkelijke programma – in dit geval programma 1, waar de bestuurskosten thuishoren – worden de financiële lasten afgewenteld op voorzieningen die een belangrijke maatschappelijke functie vervullen. Het is begrijpelijk dat de gemeente moet bezuinigen, maar wel naar evenredigheid en redelijkheid.

In 2024 heeft de KB nationale bibliotheek met haar inspanningen op het gebied van leesbevordering verschillende successen geboekt. Zo groeide het aantal leden van de (10-jarige) online Bibliotheek vorig jaar van 608.000 naar ruim 722.000; een stijging van bijna 20 procent.

Het aantal vmbo-leerlingen en mbo-studenten dat de gratis LEES-app downloadde bedroeg 40.000 in 2023 en 65.000 vorig jaar. En het aantal locaties van ‘de Bibliotheek op school’ in het primaire onderwijs groeide met 700 naar 3.670. Dit blijkt uit het jaarverslag van 2024 dat de KB vandaag publiceerde. Ook de KB-websites Delpher.nl en DBNL.org werden in 2024 wederom goed gebruikt. Delpher, het online platform waarop de KB gedigitaliseerde kranten, boeken en tijdschriften beschikbaar stelt, werd met 3,2 miljoen sessies zo’n 5 procent vaker bezocht dan in 2023.

‘Langer, Leuker, Leven met Cultuur’, zo heet het initiatief. Rob Bredewout, coördinator bij Cultuurbedrijf Noordoostpolder over het ontstaan: ‘Zo’n 5 jaar geleden is er onder het motto ‘ken je inwoner’ een denktank gevormd vanuit onder andere de Flevomeer Bibliotheek, welzijnsorganisatie Carrefour, Zorggroep Oude en Nieuwe Land, woningcorporatie Mercatus en GGD Flevoland over wat er leeft onder de bevolking. Vergrijzing kwam als speerpunt naar voren, met cultuur als mogelijkheid om daar iets in te betekenen. Cultuur helpt letterlijk om mensen langer aangenamer te laten leven’.

De start bleek lastig en op een gegeven moment liep het zelfs vast op een gebrek aan middelen en een teveel aan regelgeving. De komst van GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) bleek de trigger om de vastgelopen ideeën nieuw leven in te blazen. De meerwaarde van cultuur blijkt wel uit de inmiddels vele activiteiten in de woonzorgcentra en in de verpleeg- en buurthuizen. ‘Een onsje welzijn is een kilo minder zorg. Het prikkelt mensen tot creativiteit.’ Wat is nodig om voort te gaan? ‘Geld!’, noemen de initiatiefnemers lachend maar ook serieus in koor. 

De jaarlijks terugkerende Monitor naar de effecten van de Film Production Incentive laat zien dat de stimuleringsmaatregel tussen juli 2014 en december 2024 €1,04 miljard aan productie-uitgaven in de Nederlandse filmindustrie heeft gegenereerd. Dat betekent dat voor elke toegekende euro gemiddeld €4,08 aan productie in Nederland is uitgegeven ten bate van de Nederlandse film- en av-industrie. Meer dan de helft van deze films en series kwamen met internationale partners tot stand.

De Film Production Incentive is in 2014 geïntroduceerd om internationale samenwerking, professionaliteit en productieactiviteit in Nederland te stimuleren. Daarnaast versterkt de Incentive de internationale concurrentiepositie van Nederland als aantrekkelijk filmproductieland. 

Een groep van vier Tilburgers neemt het initiatief om Henny Vrienten in hun stad een 'mooi en passend eerbetoon’ te brengen. Ze denken aan een gedenkteken op een markante plek voor de Rockacademie aan de Bisschop Zwijsenstraat. Daar vlakbij woonde Vrienten en schreef hij tal van liedjes voor Doe Maar. Het plan is verder om rondom de onthulling een tweedaags festival in de hele stad te organiseren. Gedacht wordt aan poëzie in De Nieuwe Vorst, film in Cinecitta, een expositie in het Textielmuseum en muziek in de Schouwburg/Concertzaal en 013.

Het werk van zo’n dertig verzetsfotografen die onder de naam De Ondergedoken Camera het laatste oorlogsjaar 1944-1945 hebben vastgelegd, wordt opgenomen in het prestigieuze Nederlandse Unesco Memory of the World-register. Deze prestigieuze erkenning van de collectie met werk van prominente fotografen als Emmy Andriesse, Carel Blazer, Krijn Taconis, Cas Oorthuys en Ad Windig onderstreept haar grote belang bij de naoorlogse beeldvorming over de hongerwinter in 1944-1945, (Joodse) onderduikers, verzetsdaden en de aanwezigheid van de Duitsers in het Amsterdamse straatbeeld.

De eerste toevoeging van een fotocollectie aan het Unesco-register wordt op 17 april formeel bekendgemaakt op een bijeenkomst met onder meer vertegenwoordigers van de organisaties die foto’s of negatieven van De Ondergedoken Camera beheren. Daaronder het Niod, Instituut voor Oorlogs- Holocaust- en Genocidestudies, het Nederlands Fotomuseum, het Maria Austria Instituut en de Universitaire Bibliotheken Leiden (het voormalige Leids Prentenkabinet).

Zanger Rob de Nijs is op 82-jarige leeftijd overleden. Dat heeft producent MediaLane, die een musical over zijn leven maakte, bekendgemaakt . De Nijs overleed gisteren in zijn woning in Bennekom in het bijzijn van zijn dierbaren. Hij leed al enkele jaren aan de ziekte van Parkinson. In een interview met magazine Linda zei zijn vrouw Jet recent nog dat de gezondheid van haar man de afgelopen tijd snel achteruit was gegaan. De Nijs wilde met zijn nummers zo veel mogelijk mensen bereiken, zei hij in 2000 in een interview met de Volkskrant. "Volgens mij is dat voor iedere artiest de drijfveer. Ik wil Jan met de pet én de kunstenaar raken."

Waarom krijgt de ene organisatie of inwoner wél subsidie van de gemeente Eindhoven en een ander niet? Omdat dat niet altijd even duidelijk is, moeten de regels worden aangepast, zo vindt een aantal raadsfracties in de gemeenteraad. Raadsleden van de PvdA, D66, de Partij voor de Dieren en Volt hebben het onderwerp op de agenda geplaatst omdat ze de afgelopen tijd signalen hebben gekregen ‘van inwoners en organisaties bij wie het niet duidelijk is waarom hun aanvraag voor subsidie is afgewezen'.

In de aanloop naar de politieke discussie die komende dinsdag volgt, maakte een aantal van die ‘afgewezen aanvragers’ eerder deze week van de gelegenheid gebruik om hun ervaringen met de raadsleden te delen. Zo loopt Toneelvereniging Basta volgens voorzitter Paul Frissen tegen de beperkingen van het systeem aan. De toekenning van subsidies is volgens hem weinig transparant, en daarnaast is het voor Basta en veel andere verenigingen voor amateurkunst lastig om een betaalbare plek te vinden om te repeteren of een een voorstelling op te voeren.

Theater De Leest in Waalwijk heeft opnieuw het bezoekersrecord gebroken. Vorig jaar stond de teller op bijna 115.000 gasten. Dat is weer fors meer dan het oude record van 105.000 bezoekers in 2023. Vooral het professioneel theater zorgt voor volle zalen, met muziek en cabaret als grote publiekstrekkers. Ruim de helft van de 206 voorstellingen was vorig jaar uitverkocht. In totaal kwamen er bijna 65.000 mensen naar dit soort professionele voorstellingen kijken en luisteren. Ook dat is een record. Volgens directeur Sander Knopper moet je je niet meteen rijk rekenen met een recordaantal bezoekers. ,,Het meeste geld gaat naar de artiesten. Een theater is nooit een vetpot en het is afhankelijk van subsidies. Maar het is natuurlijk mooi als je een buffer op kan bouwen voor als het wat minder gaat.”

Op het Playgrounds International Film Festival draait alles om de kunst van het filmmaken. Maureen Prins, die het programma samenstelde voor het eerst Playgrounds International Film Festival (PIFF) dat op 17 maart van start gaat, geeft het gelijk toe: het is een ambitieus geheel geworden. Het festival duurt tien dagen, er draaien klassiekers én nieuwe films, er is een kinderprogramma en er zijn workshops voor mensen die in de filmindustrie werken of dat graag zouden willen. ,,Bij de meeste filmfestivals gaat de aandacht vooral naar acteurs of regisseurs. Maar wij focussen op de makers achter de schermen: de mensen die art direction doen, die animaties maken, tekenen, decors bouwen, enzovoorts.”

Het PIFF wordt georganiseerd door Playgrounds, het Eindhovense platform voor makers van film, animatie en games. Het afsluitende weekend van het PIFF valt samen met The Art Department in het Klokgebouw. Dat festival vol lezingen, demonstraties en workshops bestaat al veel langer en is vooral bedoeld voor creatievelingen en fans van animatie en games. Maar één ding ontbrak nog: filmvertoningen. Met het PIFF wordt die lacune ruimschoots opgevuld.

Toptalenten in de muziek een volgende stap laten maken, dat is wat het Brabants Jeugd Project Orkest ambieert. Ze komen uit heel Nederland en ze hebben er zin in.De muzikale jongeren komen uit het heel Brabant, de stichting is officieel in Son en Breugel gevestigd. Vorig jaar is het orkest verzelfstandigd, nadat het eerst onder de Brabantse Bond voor Muziek hing. Artistiek leider Johan Smeulders richtte het orkest in 2018 met Leonie Heezemans op. ,,Voor muzikanten die wel bij hun eigen vereniging in het orkest zitten maar nog geen volgende stap kunnen maken. We wilden een soort Jong Oranje voor muzikanten creëren dat steeds wisselt van samenstelling en waar jongeren tussen gelijkgestemden hun ei kwijt kunnen.”

De jongeren in het orkest leren allerlei aspecten van de muziekwereld kennen. Smeulders begeleidt ze bij het muzikale deel en een aantal bestuursleden bij andere zaken; zo hebben de leden van de orkestcommissie het projectplan voor een groot deel meegeschreven. Smeulders: ,,Ze moeten eigenlijk alles zelf regelen van muziek tot locatie en wij helpen ze daarbij. Vanaf het begin af aan was ons doel om te kijken of we nieuwe bestuurders konden opleiding voor verenigingen en er zo aan bijdragen dat de gewone harmonieorkesten blijven bestaan. Verschillende van onze deelnemers zijn inmiddels actief in het bestuur van hun eigen vereniging.”

Ze hadden er hun zinnen al op gezet, de kunstenaars in Gemert, op een nieuwe expositieruimte. Hun wens wordt nu verhoord. Dit voorjaar nog komt er een tentoonstellingsruimte bij in het dorp, belooft wethouder Wilmie Steeghs. De wethouder van de Dorpspartij heeft daarvoor haar ogen laten vallen op een recent leeggekomen, voormalig schoolgebouw aan de Valeriusstraat. ,,We hebben al een eerste inspectie van dat gebouw achter de rug”, vertelt Steeghs opgetogen, ,,en het ziet er voor dit doel zeer geschikt uit.” De komende weken wordt bekeken wat er nodig is om het gebouw op korte termijn aan te passen zodat het geschikt is er om kleinschalige en laagdrempelige exposities te gaan houden.

Komende donderdag vindt de 19e editie plaats van de Dag van de Literatuur, een tweejaarlijks literatuurfestival voor leerlingen uit het voorgezet onderwijs. De bijeenkomst in De Doelen in Rotterdam is ook meteen de laatste Dag van de Literatuur laat de organisatie weten.

Dit, door Passionate Bulkboek georganiseerde, evenement bestaat sinds 1989 en wordt tweejaarlijks bezocht door zo’n 3.000 bovenbouwleerlingen uit het voortgezet onderwijs. De organisatie beschikt over onvoldoende financiële steun om dit belangrijke leesbevorderingsprogramma in 2027 te kunnen continueren. “Er is een groeiende behoefte aan ons aanbod voor leerlingen en docenten Nederlands, maar we hebben ook met een achterblijvende financiële steun te maken, met name vanuit standplaats Rotterdam. Daarom moeten we helaas de Dag van de Literatuur staken en kiezen we voor onze leesbevorderingsprogramma’s voor leerlingen op school.”

Vorige week vrijdag was de traditionele feestelijke opening van de Boekenweek: het Boekenbal. Het is de 74ste keer dat het literaire festijn wordt gehouden. Het thema van de Boekenweek is dit jaar 'Je Moerstaal'. Volgens organisator CPNB vieren we komende week "de taal waarin je vloekt, schrikt, juicht en liefhebt".

CPNB-directeur Eveline Aendekerk voegde vanavond de daad bij het woord in de schouwburg van Amsterdam. Ze gaf de openingstoespraak in haar eigen moerstaal: het Roermonds. Aendekerk zei dat "voorgoed uit de wereld is geholpen dat het Boekenbal er alleen is voor de grachtengordel". In haar speech benadrukte ze dat de Boekenweek er voor iedereen in Nederland is, "wat je moerstaal ook is". Ze riep iedereen op zich te blijven uitdrukken in hun eigen taal en dialect.